Naoorlogse stadswijken: toen en nu

2. Imago

Het huidige imago van naoorlogse wijken is dat deze vooral oudere en arme bewoners hebben in eentonige flats en kleine gezinswoningen (Blom et al., 2004, Obbink, 2016). Veel van deze wijken zijn inmiddels vervangen door nieuwbouw, vaak om de slechte sociaaleconomische omstandigheden het hoofd te bieden (Noyon, 2008). In Nederland worden jaarlijks ruim tienduizend woningen gesloopt.

In 2015 ging het in één op de drie gevallen om corporatiewoningen die tussen 1945 en 1960 zijn gebouwd. In dit onderzoek zijn wijken buiten beschouwing gelaten als meer dan 65 procent van de woningen uit een andere periode dan 1945-1965 stamde. Ook naoorlogse wijken die in het kader van stadsvernieuwing geheel of grotendeels op de schop zijn gegaan, zijn niet meegenomen. Voorbeelden hiervan zijn de Schilderswijk en Transvaalbuurt in Den Haag en de Nieuwmarktbuurt en Oud-West in Amsterdam (L. Onderwater, 2006). Dit betekent dat in sommige gevallen wijken waar de staat van de woningen mogelijk slechter was of waar de sociale problemen groter waren, buiten beschouwing zijn gelaten.

Eerder werden naoorlogse stadswijken als geheel onderzocht en werd het hierboven beschreven beeld bevestigd. Dit vervolgartikel gaat in op de vraag of dat beeld voor alle naoorlogse stadswijken geldt, of dat er juist verschillen bestaan in sociaaleconomisch opzicht en qua woonomgeving.

Onderzoeksvragen
De geselecteerde naoorlogse stadswijken zijn geanalyseerd aan de hand van een groot aantal variabelen. Daartoe wordt een antwoord gezocht op een aantal vragen:

• Hoe groot zijn de verschillen tussen naoorlogse stadswijken als wordt gekeken naar de demografische en sociaaleconomische positie van de bewoners? Hierbij wordt gekeken naar demografische kenmerken als leeftijd, huishoudenssamenstelling en herkomst en sociaaleconomische aspecten als huishoudensinkomen, belangrijkste inkomensbron (onder andere arbeid, uitkering en studiefinanciering) en woningbezit.
• Hoe verhouden de betere en zwakkere wijken zich tot de Nederlandse gemiddelden en die van de steden waaruit de naoorlogse wijken zijn geselecteerd?

Om deze vragen te beantwoorden is de situatie in de naoorlogse wijken, op basis van wijktypen, indicatief vergeleken met de andere wijken in de onderzochte grote gemeenten en met het Nederlands gemiddelde. De meeste indicatoren gaan uit van 1 januari 2016. Gegevens over huishoudensinkomen en belangrijkste inkomensbron dateren van 2014, omdat recentere gegevens niet beschikbaar waren. Dit artikel heeft een beschrijvend karakter. Er wordt gekeken naar patronen en uitschieters, niet naar causale verbanden, omdat deze niet zijn onderzocht.