Niet alle deelnemers tekenen slotakkoord Oekraïne-top Zwitserland
Gisteren en vandaag is in Zwitserland een internationale top over de situatie in Oekraïne, waaraan ongeveer 90 landen en organisaties deelnemen. Het is onwaarschijnlijk dat er een vredesakkoord tussen Rusland en Oekraïne zal worden bereikt, omdat Rusland niet is uitgenodigd. Oekraïne hoopt vooral op meer internationale steun voor zijn eigen vredesvoorstel.
Update 16.20 uur: De slotverklaring van de Oekraïense top in Zwitserland wordt niet door alle deelnemende staten gesteund. Volgens een lijst van de Zwitserse gastlanden werd het document slechts door 80 van de 93 deelnemende staten goedgekeurd.
In de verklaring pleiten de ondertekenaars ervoor dat de door Rusland bezette kerncentrale van Zaphorizja wordt beschermd en dat elke dreiging tot het gebruik van kernwapens moet worden veroordeeld. Daarnaast zetten de 80 staten zich in voor een ongehinderde graanexport uit Oekraïne, die vooral van belang is voor bijvoorbeeld de arme landen in Afrika. De verklaring van de top pleit ook voor de uitwisseling van krijgsgevangenen en de terugkeer van kinderen en andere burgers die zijn ontvoerd naar Rusland.
Onder de landen die het daar niet mee eens waren, bevonden zich zes staten uit de G20-groep van de belangrijkste economische machten ter wereld: Brazilië, Mexico, Saoedi-Arabië, Zuid-Afrika, India en Indonesië. Bovendien steunen Armenië, Bahrein, Thailand, Libië, de Verenigde Arabische Emiraten, Colombia en het Vaticaan de slotverklaring niet.
Eerdere berichtgeving: De internationale vredestop wordt gehouden in Bürgenstock, een luxueus vijfsterrenresort in de buurt van de Zwitserse stad Luzern. De Oekraïense president Volodimir Zelenskyy koos specifiek voor Zwitserland vanwege diens neutrale positie in Europa. (Rusland ziet de organisatie van deze top door Zwitserland overigens als een schending van die neutrale status.)
De Russische president Vladimir Poetin beloofde vrijdag in een toespraak "onmiddellijk" een opdracht tot een staakt-het-vuren te geven en onderhandelingen te starten als Kyiv zich zou terugtrekken uit de vier regio's die in 2022 door Moskou werden geannexeerd en af zou zien van een NAVO-lidmaatschap.
De premiers van Italië, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben de voorwaarden van het staakt-het-vuren van de Russische president Vladimir Poetin van de hand gewezen. De Italiaanse premier Giorgia Meloni noemde de vredesvoorwaarden van Poetin "propaganda".
De Duitse kanselier Olaf Sholz had een soortgelijke negatieve reactie op het voorstel van Poetin. In een interview met de Duitse omroep ARD zei hij: "Wat hij (Poetin) eigenlijk voorstelt is de goedkeuring op zijn imperialistische invallen." Scholz impliceerde dat de voorwaarden die Poetin schetste gericht waren op het Russische publiek, dat volgens hem een vreedzame uitkomst van de oorlog wilde zien in plaats van echte vredesvoorwaarden. Scholz beschuldigde Poetin er ook van dat hij probeerde zijn rol bij de start van de oorlog tegen Oekraïne te "verdoezelen".
De Britse premier Sunak wees het voorstel van Poetin tijdens de Vredesconferentie in Zwitserland van de hand door te zeggen dat Poetin "geen echte interesse heeft in een echte vrede" en dat de top bedoeld was om onder andere de territoriale integriteit te bespreken en te handhaven.
Tijdens dezelfde top nam Ursula von der Leyen, hoofd van de Europese Commissie, het aanbod van Poetin op de korrel door te zeggen dat "het bevriezen van het conflict vandaag met buitenlandse troepen die Oekraïens land bezetten geen oplossing is", ze suggereerde dat dit zou leiden tot een uitbreiding van het conflict. Ze voegde eraan toe dat een duurzame vrede in de eerste plaats de territoriale integriteit van Oekraïne moet waarborgen.
De vicepresident van de Verenigde Staten, Kamala Harris, die de Zwitserse top bijwoonde in plaats van president Biden, merkte op: "Poetin roept niet op tot onderhandelingen, hij roept op tot overgave."
De conferentie in Zwitserland bracht meer dan 90 delegaties samen - waaronder verschillende staatshoofden - om voor het eerst sinds het begin van de invasie in februari 2022 te praten over vrede in Oekraïne.
Rusland was niet uitgenodigd om de top bij te wonen, nadat het duidelijk had gemaakt dat het geen vredesonderhandelingen met Oekraïne zou beginnen tenzij Kyiv de territoriale overwinningen van Rusland zou erkennen.
De voorwaarden van Oekraïne voor onderhandelingen omvatten het vertrek van Russische troepen van zijn grondgebied - inclusief het eerder geannexeerde Krim-schiereiland -, het herstellen van de territoriale integriteit van Oekraïne en het ter verantwoording roepen van Rusland voor oorlogsmisdaden.
Kyiv wil ook dat Moskou herstelbetalingen moet doen aan Oekraïne voor alle geleden schade door de oorlog en dat aanvraagprocedure om lid te worden van de NAVO doorgaat.
De top markeert het hoogtepunt van wat de afgelopen anderhalf jaar bekend staat als de 'vredesformule' van Zelenskyy. Dit is gebaseerd op een 10-puntenplan dat de Oekraïense president in november 2022 presenteerde tijdens een G20-top.
Het afgelopen jaar hebben al enkele kleinere vredesconferenties op een lager niveau plaatsgevonden waar het 10-puntenplan werd besproken, zoals in de Zwitserse stad Davos en Saudi-Arabië. Deze top bij Luzern is tot nu toe de grootste en meest prominente, met meerdere staatshoofden en regeringsleiders op de gastenlijst.
