TTvT (10): Bronnen van Oosterse dinges
Ik ben aangekomen op wat je dan noemt een keerpunt in mijn leven. Met de details hoef ik je niet te vermoeien, maar het dilemma komt neer op goed verdienen of goed zijn. Kies ik voor een nederige baan als schoolmeester, of word ik een niets ontziende MKB-ondernemer, die zijn personeel uitzuigt omdat er nog geen woofers op de hifi van de boot zitten en er bovendien elk moment een paar dozijn oesters met een magnum champagne besteld moet kunnen worden in hotellobby's?Lastige keuze. De laatste weken was ik erg geneigd tot het laatste. Maar ik begreep wel dat het uitzuigen van werknemers een baan is van negen tot vijf, dat je niet - zoals in het onderwijs - tegen je collega's kan roepen dat je de schriftjes thuis wel nakijkt, en doelbewust richting koele glaasjes rosé op een zonnig terras kan benen. Jij bent immers de baas en die moet het goede voorbeeld geven en als allerlaatste het pandje verlaten. Iedereen die zich aan zijn lullige veertig uurtjes houdt moet je een beetje verwijtend aankijken, dat is immers zielig en benauwd en kinderachtig en niet erg collegiaal.
Misschien vraag je je nu af hoe dat na al die roseetjes toch verder moet met die schriftjes. Dan ben je naïef. Thuis schriftjes nakijken, hahaha! Meesters en juffen hebben meestal een versleten juten tas, die ze vol stoppen met oude schriften van langvergeten leerlingen, en die ze volledig voor de show naar huis en de volgende ochtend weer terug naar school sjouwen. Trucje dat je op de pabo leert.
Dat doet me eraan denken: mijn vader was ook leraar en toen ik tien was gaf ik al cijfers voor opstellen van VWO-leerlingen. Zolang ik niet onder de zes zakte, vond mijn vader het best. En zijn leerlingen ook vermoedelijk. Ik nam mijn taak erg serieus. Toen nog wel. Als er veel vieze woorden in de opstellen stonden, kregen ze een hoog cijfer. Ging het echter over dingen die ik maar moeilijk kon volgen, zakte ik snel door naar een zeven, of lager. Voor iedereen die nu bezig is met het eindexamen Nederlands: de kans is aanwezig dat je opstellen en samenvattingen die deel uit maken van het schoolonderzoek zijn nagekeken door de thuiswonenende kinderen van de leraar. Zolang je hoger dan een zeven hebt zou ik niet protesteren. (Maar dat is nog niet de tip voor thuis hoor, zie het als een bonus-tip. En lees ijverig verder.)
De keus is dus: een bureau starten en rijk worden of sloeberen in het lager onderwijs voor een loontje dat nauwelijks het terrasbezoek van één week afdekt maar wel om drie uur op zijn terras kunnen gaan zitten? Een lastige vraag, en ik voelde dat ik daar wel wat sturing bij kon gebruiken.
De I-Tjing! Natuurlijk! Eeuwige bron van wijsheid, altijd het goede antwoord, ik had mijn ouders vaak genoeg met dat lijvige donkerblauwe boekwerk in de weer gezien, om de een of andere reden hadden ze er altijd staafjes van het Mahjongspel bij nodig. De I-Tjing! Het Boek der Veranderingen! Mijn vader, de leraar Nederlands dus, placht bij het raadplegen van het Boek der Veranderingen veel hasj te roken en een fles Johnny Walker Black Label scheen er ook bij te horen. De I Tjing heeft mijn ouders nog nooit teleurgesteld; altijd was het antwoord aanleiding om nog een kind te verwekken, zodat we uiteindelijk een gezin hadden waar de taferelen van Afkes Tiental kinderspel bij leken.
De truc van de I Tjing is dat je een vraag in je hoofd neemt en het antwoord opbouwt aan de hand van zes stokjes of kaarten; een eenvoudige munt volstaat ook. Zes keer kop of munt gooien, een zwarte of rode kaart trekken, dan wel een kort of lang stokje trekken, en presto, je hebt je antwoord. In de vorm van een hexagram waarvan de verklaring dan weer in het boek staat.
Klinkt nog best ingewikkeld, maar het kan nog eenvoudiger dan dat gedoe met staafjes, munten of kaarten, de I Tjing is natuurlijk allang online. Wat dacht je nou, als zoiets profaans als het spoorboekje on line staat, dan toch zeker ook zoiets wijs als de I Tjing! Ik vermoed zelfs dat de I Tjing eerder online stond dan het spoorboekje. Het spoorboekje is eigenlijk ook een boek der veranderingen, in die zin dat de het altijd anders gaat dan het in het boekje staat.
Maar zoals je zeker denkt te weten dat de trein naar Zwolle vertrekt vanaf perron 7b als dat in het spoorboekje staat, zo zou ik in mijn duivels dillema tussen de tere kinderziel en het grote geld ook een glashelder antwoord vinden in de I Tjing.
Maar dat viel nog best tegen.
Er stond: "De Hindernis: bevorderlijk is het Zuid-Westen. Niet bevorderlijk is het Noord-Oosten. Bevorderlijk is het, de grote man te zien. Standvastigheid brengt heil!"
Grote man, heil, standvastigheid? Het leek potjandorie wel een oproep tot een staatsgreep, sterker nog, mij werd aangeraden een leger te vormen en naar het Zuid-Westen op te rukken!
Wanhopig klikte ik nog eens. Maar beter werd het er niet op: "De Bevrijding. Bevorderlijk is het Zuid-Westen. Als men niets meer heeft, waar men heen kan gaan, is terugkomen heilzaam. Als er nog iets is, waarheen men gaan moet, dan is snelheid heilzaam." Weer dat ZuidWesten! Vanuit Amsterdam is dat zo'n beetje onmogelijk, tenzij ik de Noordzee moet bevrijden... Dus behalve een landleger raadde de I Tjing mij nu ook de marine aan! Landen op Normandië, net als de Geallieerden destijds?
Mijn vriendin zegt dat ik het allemaal helemaal verkeerd begrijp. Dat zegt ze trouwens altijd. Ik weet natuurlijk niet of ze daarin altijd gelijk heeft, maar nu hoop ik in ieder geval van wel.
"Je zit als een dolle op een muis te rammen! Dat kan helemaal niet bij de I Tjing! We hebben het hier wel over een Het boek der Veranderingen hoor! Dat is geen kattenpis! Daar moet je een expert bij halen!"
Dat zegt ze trouwens ook altijd. Als de auto het niet meer doet en ik sta met een kruimeldief de bougies schoon te zuigen: "Kunnen we daar niet beter een expert bij halen?" Zelfs toen we zwanger probeerden te worden heeft ze het nog even geopperd, maar daar heb ik toen effectief een stokje voor gestoken.
Maar nu heeft ze hopelijk gelijk. Ik laat haar dus begaan als ze Harm opdiept uit het geheugen van haar gsm, en - geen verrassing - meteen gehoor krijgt. Tien minuten later belt Harm aan; de prijs is vastgesteld op 65 euro. Nu maar hopen dat de I Tjing het grote geld voorspelt, want van een schoolmeestersloontje... 65 euro is toch al gauw het nettoloon van een hele dag hard werken.
"Heb je alles?" vraagt Harm als hij in kleermakerszit voor de bank is gaan zitten.
"Je hebt het Boek toch zeker wel zelf bij je?" riposteer ik naïef.
"Ja, maar de rest? Wierook? Hasj?"
Ik knik zelfverzekerd. Maar dat is bluf. Wierook? Hasj? Zijn dat geen jaren zeventig dingetjes? Hoe kom je daar zo snel aan dertig jaar later?
Gelukkig heb ik een geurkaars gekregen van een bureau waarvoor ik ooit een paar trainingen heb gegeven, bij wijze van spiritueel eindejaarsgeschenk: die moet dan maar voor wierook door. Hasj kan ik niet zo snel vinden, maar een pakje Oostbloksigaretten heb ik nog liggen en ik verkruimel snel een vergeten XTC-pil met de inhoud van die sigaret boven een blaadje van een bijbel die ik ooit van een homoseksuele Jehovagetuige die het in meer dan één opzicht goed met voor had cadeau heb gekregen. Bij wijze van filter neem ik een stukje opgerold fotopapier - die kleurenprinter van mij doet het toch nooit, dus zonde is dat niet. Verdacht routineus draai ik een vervaarlijke weekendbom van deze ingrediënten. Dat heb ik in de keuken ook altijd als ik een rijsttafel in elkaar wil draaien van een restje kwark, twee tomaten en een zak zachte wokkels: het vermogen om te improviseren redt je overal uit.
Even later brandt de wierook en de joint en zitten we alledrie in kleermakerszit rond de I Tjing.
"Tijl heeft een vraag", begint Harm plechtig, alsof hij een belangrijk werkoverleg opent. Het blijft even stil. Harm neemt een diepe trek.
Hij kijkt even vies, neemt er dan nog snel twee achter elkaar.
"Heb je je vraag gesteld?"
Ai. Nee. Ik knik snel van ja.
Harm begint te grinniken. Nu trekt hij zes kaarten, afwisselend rode en zwarte. Ondanks de ernst van het moment grinnikt hij nog steeds. Er loopt een druppel spuug over zijn kin, maar hij rookt stug door van de XTC-joint. Of was het misschien die ene GHB-pil die we op het laatste moment niet aan hadden gedurfd?
"Aha!" Snel bladert Harm in het Boek der Veranderingen. Intussen strekt zijn rechterhand zich uit naar de knie van mijn vriendin. Ze wisselt een blik met mij, ik haal mijn schouders op: het zal er wel bij horen?
Harm leest voor. "De Hindernis: bevorderlijk is het Zuid-Westen. Niet bevorderlijk is het Noord-Oosten. Bevorderlijk is het, de grote man te zien. Standvastigheid brengt heil!"
Ik ken die tekst ergens van. Maar Harm kan ik niet om opheldering vragen, want die ligt inmiddels met zijn hoofd op de schoot van mijn vriendin. Er komt nog steeds spuug uit zijn mondhoek, ik meen nu ook wat roods erin te zien, alsof hij bloed opgeeft. Met zijn linkerhand is hij inmiddels in zijn eigen broek bezig.
"Harm?"
"Harm, wat zou dat betekenen in dit geval, de grote man zien?"
Harm glimlacht en haalt bij wijze van antwoord zijn ferm kloppende roede te voorschijn. Allemachtig, dat soort standvastigheid brengt zeker wel heil ja! Mijn vriendin kijkt ernaar alsof ze die grote man meteen wel mee naar het Zuid-Westen wil nemen...
Maar mijn vraag heeft Harm toch nog niet echt goed beantwoord. Schoolmeester of bureaudirecteur? Goed bezig, of rijk en lui?
"Harm?"
Maar Harm werpt zich grommend op mijn vriendin en dan is het toch echt zaak om naar het Noordoosten op te trekken en het onverwijld te bevrijden. Ik pak de I Tjing en sla Harm er hard mee op het achterhoofd. Mijn vriendin en ik tillen hem daarna dierbaar op de bank, zetten de babyfoon vlakbij zijn oor voor het geval dat de baby wakker wordt, en gaan naar de kroeg.
"Wat denk je? Rijk of Goed?" vraag ik als we eenmaal zitten.
"Rijk," zegt ze verliefd en vleidt zich tegen mij aan.
"Oké dan maar. Ehh, heeft u ook champagne?"
Het werd nog een heel romantische avond. Natuurlijk moesten we Harm enige malen met z'n I Tjing op het hoofd slaan als hij weer geluid ging geven, maar verder eindigde alles zoals het hoorde, precies simultaan en in de zalige wetenschap dat het schip met geld dan binnenkort toch eindelijk zou binnenvaren.
En ook deze TTvT eindigt precies zoals het hoort, namelijk met de Tip voor Thuis,en die luidt: als de keus is tussen Goed en Rijk, kies dan voor Goed. Laat Rijk maar over aan de mensen die daar talent voor hebben.
