NSC in spoedberaad na plotseling vertrek Omtzigt

De top van Nieuw Sociaal Contract (NSC) is zaterdag bijeen gekomen voor een besloten overleg op een geheime locatie, een kleine dag nadat partijleider en medeoprichter Pieter Omtzigt zijn vertrek uit de landelijke politiek aankondigde. Een woordvoerder van de partij liet weten dat zij geen nadere toelichting kon geven op de agenda van het overleg.

Het vertrek van Omtzigt komt als een schok voor de Nederlandse politiek, al blijkt uit verklaringen van zijn naaste partijgenoten dat het besluit niet volledig onverwacht kwam. Zowel vicepremier Eddy van Hijum als Omtzigts opvolger Nicolien van Vroonhoven liet weten pas vrijdagochtend van het besluit op de hoogte te zijn gebracht. Toch hadden beiden al langer het gevoel dat Omtzigt niet volledig hersteld was van de burn-out die hem eerder al maanden aan de zijlijn hield.

In een videoboodschap, waarin hij zijn vertrek aankondigde, gaf Omtzigt aan dat zijn gezondheid en zijn gezin voorrang krijgen. “Echt herstel van mijn burn-out lukt gewoon niet in de hectiek van de huidige Haagse politiek,” aldus de NSC-leider. Met zijn directe en sobere stijl liet hij ook weten dat Nicolien van Vroonhoven hem opvolgt als politiek leider van NSC.

Volgens Van Vroonhoven was het zichtbaar dat Omtzigt zich volledig had vastgebeten in zijn werk, nadat hij in november terugkeerde uit ziekteverlof. “Hij is in september een tijdje weg geweest en te snel teruggekomen in november. Pieter ging er weer vol voor. Hij dook er helemaal in,” zei ze bij Nieuwsuur. Vicepremier Van Hijum zei in het programma Café Kockelmann dat de partij nu ‘een nieuwe balans’ moet vinden: “Hij was het boegbeeld en de drager van het gedachtegoed van NSC. Maar we weten heel goed waar we met elkaar voor staan. Ik heb er vertrouwen in dat we dat met elkaar kunnen. Maar het zal echt wennen zijn.”

Ook Van Vroonhoven gaf aan met vertrouwen verder te gaan: “Met onze boodschap over bestaanszekerheid: daar vechten we voor. We willen echt iets doen voor mensen aan de onderkant.”

Een belangrijk vraagstuk waarover de partij zich nu in ieder geval moet buigen, is wie de vrijgekomen zetel van Omtzigt zal innemen. In principe wordt bij het vrijkomen van een Kamerzetel de kandidatenlijst van de partij opnieuw doorlopen. Maar die lijst biedt weinig ruimte: veel van de dertig kandidaten zijn inmiddels al actief in de Tweede Kamer of benoemd tot bewindspersoon. Enkele andere kandidaten hebben zich inmiddels uit de politiek teruggetrokken of zijn opgestapt uit onvrede. Zo verlieten Femke Zeedijk en Rosanne Hertzberger eerder de fractie en stapte Nora Achahbar op na de zogenoemde Maccabi-rellen. Daarmee blijven slechts enkele namen over: Nathaly Boelhouwer en Marco Schouten zijn de enige personen op de lijst die nog geen zetel in de Kamer of een functie in het kabinet hebben.

NSC wacht nog op een formeel bericht van de Kiesraad over de procedure rond het vullen van de opengevallen zetel. Tot die tijd blijft onduidelijk hoe de fractie zich organisatorisch zal herschikken en of Omtzigts vertrek leidt tot bredere wijzigingen in de positionering of koers van de partij.