Batman: een geschiedenis

De Burton-Schumacher cyclus 1989 - 1997.

Let Op! Het onderstaande verhaal bevat spoilers.

In het onderstaande verhaal gaan we dieper in op de films van Tim Burton en Joel Schumacher en beschrijven we zodoende delen van de plot van de films. Dit kan spoilers opleveren als je de film in kwestie nog niet hebt gezien.

Batman (1989)

Nadat in de zeventiger jaren de films van Superman een grote hit zijn, ontstaat in 1980 het idee om een Batman-film te gaan maken. Het eerste scenario wordt geschreven door Tom Mankiewicz die eerder ook al meeschreef aan het script van Superman. In het verhaal wordt de oorsprong van Batman verteld, met de Joker en de Penguin als de schurken. Aan het einde van het verhaal zou Robin dan als nieuwe sidekick verschijnen. De film zou in 1985 worden gemaakt, maar het verhaal verdween in de koelkast totdat producenten Jon Peters en Peter Gruber niemand minder dan Tim Burton inhuurden voor de regie. Burton had net naam gemaakt met Pee Wee's Big Adventure en herschreef het verhaal voor de Batman-film alvorens deze door te geven aan Sam Hamm met de opdracht er een nieuw scenario van te maken. Uiteindelijk zou Warren Skaaren, de schrijver van onder meer Beetlejuice, het verhaal drie jaar later pas afronden. Na het succes van Beetlejuice kreeg Burton groen licht van de studio om zijn Batman-film te maken.

In Batman draait het om de multimiljonair Bruce Wayne die, sinds zijn ouders voor zijn ogen werden vermoord, de strijd is aangegaan met alle misdadigers van zijn woonplaats Gotham City. Bij een overval op een chemische fabriek valt de misdadiger Jack Napier (Jack Nicholson) door toedoen van Batman in een vat met zuur, waardoor hij misvormd raakt en de bijnaam The Joker krijgt vanwege de nogal maniakaal aandoende grijns op zijn gezicht. Wayne raakt ondertussen tot over zijn oren verliefd op de nieuwsfotografe Vicki Vale (Kim Basinger), die samen met verslaggever Alex Knox (Robert Wuhl) de geheime identiteit van Batman probeert te ontmaskeren. De Joker dreigt ondertussen alle inwoners van Gotham te vergiftigen. Als Batman dan ook nog eens ontdekt dat hij wraak kan nemen op de moordenaar van zijn ouders is het hek van de dam. Er ontstaat een strijd op leven en dood die eindigt op de spits van de Gotham Cathedral.

In eerste instantie waren de fans nogal ongerust over de filmplannen. Men verwachtte dat Burton zijn inspiratie zou gaan halen uit de komische jaren zestig serie maar dit bleek gelukkig niet het geval. Burton inspireerde zijn film op de grimmige verhalen van Frank Miller en zijn strip Batman: The Dark Knight Returns (1986). In de eerste tien dagen dat de film in de Amerikaanse bioscopen te zien was, bracht de film al zo'n 100 miljoen dollar in de kassalaatjes. De film zou wereldwijd zo'n 400 miljoen dollar opbrengen en was daarmee een groot succes. Ook niet zo vreemd eigenlijk als je uitgaat van de ijzersterke cast met Michael Keaton (Batman), Jack Nicholson (The Joker) en Kim Basinger. Ook de filmmuziek van Danny Elfman en de eveneens zeer sterke soundtrack van Prince zorgden ervoor dat de film een genot voor oor en oog was.

Naast de film werd er ook een ongelooflijke hoeveelheid merchandise rondom Batman uitgebracht. Posters, buttons, stickers, T-shirts en heel erg veel speelgoed met het beroemde vleermuislogo gingen als warme broodjes over de toonbank.

Batman Returns (1993)

In 1993 verschijnt het eerste vervolg op Batman. De film is wederom geregisseerd door Tim Burton en is gebaseerd op een scenario van Daniel Waters en Sam Hamm. Ook in deze film kruipt Michael Keaton weer in de huid van de miljonair Bruce Wayne en mag hij de strijd aangaan met The Penguin (Danny Devito) en Catwoman (Michelle Pfeiffer). Ten opzichte van de film uit 1989 is Batman Returns een stuk grimmiger.

In Batman Returns moet de gevleugelde held het opnemen tegen twee personages uit de originele stripreeks: Catwoman (Michelle Pfeiffer) en The Penguin (Danny DeVito). The Penguin is een oude, misvormde en verbitterde man die samen met een kolonie pinguïns in de dierentuin van Gotham leeft en de leider is van een bende genaamd de Red Triangle Circus Gang. Samen met de gewetenloze zakenman Maximillian Shreck (Christopher Walken) smeedt hij een plan waardoor hij de nieuwe burgemeester van Gotham kan worden zodat hij de stad kan veranderen in een misdaadparadijs.

Shreck heeft echter een eigen agenda. Hij wil een energiecentrale bouwen waarmee hij alle energie uit de stad kan zuigen en op kan slaan. Als Selina Kyle (Michelle Pfeiffer), de secretaresse van Shreck, van diens sluwe plannen hoort, wordt ze door haar baas door een raam geduwd, valt zo meerdere verdiepingen naar beneden en wordt voor dood achtergelaten. Selina wordt echter gered door een groep zwerfkatten en gaat vanaf dat moment door het leven als Catwoman. Catwoman wil wraak nemen op Shreck, maar wordt tegengehouden door een actie van Batman die hierdoor ook haar vijand wordt. Samen met The Penguin smeedt ze een complot waardoor het lijkt alsof Batman zelf ook een misdadiger is.

Batman moet dan aan de slag om zijn goede naam weer terug te krijgen. Ondertussen krijgt een nietsvermoedende Bruce Wayne een relatie met Selina Kyle, niet wetende dat zij Catwoman is. Batman ontmaskert de Penguin die daardoor gedwongen is om de voor hem zo welbekende riolen weer in te vluchten. Deze dreigt vervolgens alle eerstgeboren zonen van Gotham City te vermoorden. Ook wil hij met een leger van terroristische pinguïns de stad opblazen. Genoeg werk aan de winkel voor Batman.

Batman Returns werd gemaakt met een budget van tachtig miljoen dollar maar zou wereldwijd zo'n 282,2 miljoen dollar opbrengen. Mocht je denken: wat klinkt die naam van Christopher Walkens personage Max Shreck me bekend in de oren, dat kan kloppen. Het is een eerbetoon aan Max Schreck, de acteur die de eerste vampier ooit in een film speelde (Nosferatu, eine Symphonie des Grauens, 1922). In een vroege versie van het script was Max Shreck de oudere broer van The Penguin. Batman Returns was de eerste film die gemaakt werd met het Dolby Digital-geluidsysteem.

Vooral voor Danny DeVito was het filmen zwaar. Zo zat de kleine acteur maar liefst twee uur per dag op de make-up stoel. De poster met Catwoman was roversgoed. Er werden in Amerika zoveel bushokjes gesloopt dat de politie er speciaal op ging letten. Deze posters zijn nu bij verzamelaars erg gewild en brengen zodoende aardig wat geld op.

Batman Forever (1995)

Na de tegenvallende resultaten van de tweede film besluit men voor Batman Forever Joel Schumacher in te huren als regisseur. In eerste instantie zou Burton dit weer gaan doen, maar de studio achtte zijn scenario te grimmig en wilde een familievriendelijke sfeer aan de film meegeven. Schumacher gooide vervolgens nogal wat plannen van Burton overboord. Zo mocht onze gevleugelde vriend het opeens opnemen tegen twee gevaarlijke tegenstanders, Two-Face (Tommy Lee Jones) en The Riddler (Jim Carrey). Ook werd de film een stuk kleuriger dan zijn voorganger en werd er maar liefst een half uur aan verhaal uit het oorspronkelijke script gesloopt in opdracht van de studio.

In Batman Forever moet onze held het opnemen tegen een nieuwe vijand genaamd Two-Face. Two-Face is het kwaadaardige alter-ego van voormalig openbaar aanklager Harvey Dent, die we al heel even voorbij zagen komen in de film Batman uit 1989. Dent haat Batman omdat deze niet kon voorkomen dat een crimineel bijtend zuur in zijn gezicht gooide en hem daarmee veranderde in Two-Face. Na een gijzelactie in een bankgebouw ontmoet Bruce Wayne Dr. Chase Meridian, een psychiater. De volgende dag spreekt Wayne met Edward Nygma, Nygma, die voor Wayne Enterprises werkt, heeft een illegaal onderzoek gedaan naar manipulatie van hersenpatronen door middel van 3D-televisie. Bruce wijst het idee af. Nygma gebruikt een collega als proefkonijn voor zijn uitvinding en ontdekt zo een bijzonder bijeffect. Hij kan via zijn kastje alle geheimen van kijkers van de 3D-show ontfutselen. Nygma besluit zijn systeem aan alle bewoners van Gotham City te geven om zo al hun diepste geheimen te ontdekken. Daarnaast stalkt hij Batman door middel van allerlei raadsels.

Bruce ontmoet Dr. Chase opnieuw en nodigt haar uit om mee te gaan naar het circus dat elk jaar Gotham bezoekt. Tijdens het optreden van de acrobatenfamilie de Flying Graysons komt Two-Face met een bom het circus in en dreigt iedereen op te blazen als Batman zichzelf niet bekend maakt. De Graysons weten Two-Face tegen te houden maar drie van de vier familieleden komen hierbij om het leven. De enige overlevende, zoon Dick, wordt door Wayne in zijn huis opgenomen. Dick wil bloedige wraak maar Bruce weet hem hier vanaf te praten. Dan ontdekt Dick de ware identiteit van de miljonair en wil vanaf dat moment zijn partner in de misdaadbestrijding worden.

Nygma besluit, nadat hij de actie van Two-Face op tv heeft gezien, om ook een alter-ego aan te nemen en vanaf dat moment staat hij bekend als The Riddler. Hij spoort Two-Face op en stelt een samenwerkingsverband voor. Two-Face zorgt voor geld waarmee The Riddler zijn uitvinding in Gotham kan verkopen. In ruil gaat hij dan uitzoeken wie de persoon achter Batman is. Door zijn uitvinding is de raadselachtige Nygma een succesvol zakenman geworden en in die hoedanigheid ontmoet hij de miljonair Wayne en ontdekt zo zijn grote geheim. Two-Face en Riddler ontvoeren Dr. Chase die net heeft ontdekt dat Batman en Bruce één en dezelfde persoon zijn. Bruce ontdekt de ware identiteit van de Riddler en accepteert eindelijk Dicks hulp, die het alter ego van Robin aanneemt. Samen gaan ze naar het eiland van The Riddler om de strijd aan te gaan met de twee machtige schurken.

Nadat Michael Keaton te horen had gekregen dat Tim Burton niet de regisseur zou zijn van Batman Returns besloot hij niet aan deze film mee te willen werken. Schumacher wilde in eerste instantie William Baldwin voor de hoofdrol in zijn film maar deze sloeg het aanbod af. Val Kilmer had wel oren naar de rol en mocht zich zodoende in het Batmankostuum hijsen. Een Batmankostuum dat voor nogal wat controverse zorgde door de duidelijk zichtbare tepels op het pak. Voor de film werden meer dan 100 verschillende Batman- en Robin-kostuums gemaakt. Harvey Dent/Two-Face zou oorspronkelijk worden gespeeld door Mel Gibson, maar deze had het te druk met de opnames voor Braveheart en kon er geen tijd voor vrijmaken. Christian Bale had auditie gedaan voor de rol van Robin, maar werd afgewezen. Tien jaar later zou hij echter de hoofdrol krijgen, maar daarover later meer.  Batman Returns was een financieel succes en had met de toevoeging van Robin een pracht van een cliffhanger voor een vervolgfilm.

Batman & Robin (1997)

Met Batman & Robin kwam in 1997 het vierde en eveneens laatste deel van de cyclus Batman-films van Burton en Schumacher. Na het succes van Batman Forever wilde Schumacher nog een Batman-film maken. Eigenlijk wilde hij een prequel maken voor de film uit 1989, maar daar zag de studio weinig in. Val Kilmer liet weten niet beschikbaar te zijn voor deze film en zo mocht men weer op zoek naar een nieuwe Batman. Schumacher was daar niet al te rouwig om aangezien hij bij de opnames van de vorige Batman film al een aantal conflicten op de set had gehad met Kilmer. De regisseur wilde eigenlijk David Duchovny als de nieuwe Batman maar kwam uiteindelijk uit bij George Clooney.

In Batman & Robin wordt Gotham City opnieuw bedreigd door een grote schurk. Victor Fries, een voormalig arts, is door een ongeluk met vloeibare stikstof verandert in een schurk die alleen maar kan overleven in een ijskoude omgeving. Als Mr. Freeze (Arnold Schwarzenegger) wil hij een ijskanon bouwen om daarmee Gotham City te gijzelen. Op datzelfde moment is de wetenschapper Pamela Isley (Uma Thurman) in de jungle bezig om een kruising van planten en dieren te maken zodat deze zich kunnen verdedigen tegen de sloopzucht van de mens. Haar baas, Jason Woodrue, steelt echter haar gifmonsters om zelf een supersoldaat genaamd Bane te maken die hij per opbod wil verkopen. Nadat Pamela dit heeft ontdekt probeert Woodrue haar te vermoorden met haar eigen gifmonsters. Ze overleeft het ternauwernood en is vanaf dat moment de mooie, maar levensgevaarlijke Poison Ivy.

Batman en Robin krijgen ondertussen bezoek van Barbera (Alicia Silverstone), het nichtje van butler Alfred. Alfred blijkt een dodelijke ziekte te hebben waar alleen Mr. Freeze een medicijn voor heeft. Met een grote diamant lokken ze Mr. Freeze in de val. Poison Ivy ziet echter wel wat in een partnerschap met Mr. Freeze en helpt hem ontsnappen uit de gevangenis. Wat Freeze echter niet weet is dat Poison Ivy zijn vrouw uit de weg heeft geruimd. Ivy zorgt er zelfs voor dat Batman en Robin ruzie met elkaar krijgen. Dan ontdekt Barbera de Batgrot en neemt het alter-ego Batgirl aan om de strijd aan te gaan met Poison Ivy. Met zijn drieën gaan ze de strijd aan met Bane en Mr. Freeze.

Na het succes van het kindvriendelijke Batman Forever wilde Warner Brothers met Batman & Robin een zo mogelijk nog kindvriendelijkere film maken. Dit werd door veel fans niet in dank afgenomen, de film zou uiteindelijk in de bioscoop floppen en het einde betekenen van de Batman-films. Ook waren veel Batmanfans niet blij met de keuze voor de stugge Clooney als Batman. Schumacher zou later zelf ook toegeven niet echt trots op deze film te zijn.