It's complicated.

It’s complicated.

Zeer gecompliceerd zelfs. Elke beweging die je maakt, elk woord dat je uitspreekt of opschrijft, kan enorme gevolgen hebben. Voor een leerling-columnist is het leven daardoor niet eenvoudig. Je weet niet waar je goed aan doet, terwijl je alleen maar iets positiefs wilt bijdragen aan de meningsvorming van de medemens. Maar het zou kunnen dat je door een kut-column te maken veel problemen veroorzaakt, waarvan het minste nog is, dat je alleen maar ieders kostbare tijd verprutst. Enfin, dat is dan maar uw zorg, mij houdt het niet tegen. Wat is het probleem?
Dat is het butterfly-effect. Oorspronkelijk afkomstig uit de chaos-theorie, zie ik dit fenomeen zich steeds vaker voordoen.
In een film, die ik heel lang geleden gezien heb, maar waarvan de titel mij ontschoten is (nee, ik heb geen zin ernaar te googelen, ik vind het niet nodig), werd het als volgt beschreven:
Een vlinder ergens op een bloem in China, kan door met zijn vleugels te flapperen, een tropische storm veroorzaken in de Caribische zee. Het is niet waarschijnlijk, maar vanwege de vele onvoorspelbare factoren in de chaos van de atmosfeer is het niet uit te sluiten. Of zoiets, werd als toelichting gegeven.
Ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen of acties met enorme consequenties. Onvoorspelbare effecten. Het verlies van het overzicht van oorzaak en gevolg. Je zou er bang van kunnen worden.

Uitgaande van deze theorie, zou het zo maar kunnen zijn, dat ik, en ik alleen, verantwoordelijk ben voor de klimaatverandering en de opwarming van de aarde. Niemand anders heeft schuld, ik ben de verantwoordelijke.
Het is namelijk zo, dat ik wel eens vergat mij koffiezetapparaat uit te zetten. De warmte die zodoende geheel overbodig van mijn open keuken via mijn woonkamer en openstaande tuindeuren de vrije atmosfeer van Europa bereikte, kan zomaar de oorzaak van de ‘global warming’ zijn. Zoek niet verder naar de schuldige, ik beken mijn misdaad. Mijn enige excuus is mijn verstrooidheid. Maar het kwaad is al geschied, mea maxima culpa.
(Maar het zou toch, in het kader van het butterfly-effect  net zo goed kunnen, dat de global warming is begonnen met de ontdekking van het vuur?)

Ik weet zeker, dat ik niet de enige ben die last heeft van dit verschijnsel. Iedereen heeft er mee te maken, alleen weten de meeste mensen dat kennelijk niet. Onbewust houden ze er misschien wel rekening mee, denk ik. Maar het is niet altijd prominent in hun bol aanwezig.
Een van onze dappere regeerders, minister Eurlings, heeft er momenteel ook mee te maken. Hij weet, dat de schijnbaar onschuldige en zelfs nuttige invoering van de kilometerheffing, niet meer dan het invoeren van een stukje techniek om iets administratiefs te regelen, wel eens tot zeer ongewenste situaties kan leiden. En hij is niet de enige, die dat weet.
De doelstelling, namelijk het opheffen of in ieder geval sterk terugdringen van de filevorming op ons wegennet, zou wel eens gemist kunnen worden. In plaats daarvan zou het heel goed kunnen gebeuren, dat die files er straks nog gewoon staan of toenemen, maar dan wel meer geld voor de staatskas opleveren, dat u en ik dan gaan betalen (of zou dat de boze opzet zijn?). Of dat de invoering van dit systeem zo verkeerd uitpakt, zoals we van overheidsprojecten gewend zijn, dat het helemaal flopt, iedereen verkeerd aangeslagen wordt, en straks niemand meer weet hoe het opgelost moet worden en het dus alleen maar miljoenen gaat kosten. Die u en ik dan uiteraard ook gaan betalen. En wat zou u zeggen van de mogelijkheid, dat het systeem helemaal niet werkt en alle kentekens straks met de hand genoteerd moeten worden? Wat zou dat betekenen voor de doorstroming? (Zou wel goed zijn voor de werkgelegenheid, trouwens.)
En als zoiets gebeurt, gaat minister Eurlings roemloos ten onder, in plaats van in de geschiedenis van ons land de man te worden die ons heeft bevrijd van een dagelijkse gesel. Of hij gaat dan misschien de geschiedenis in als de man die onze privacy definitief de nek heeft omgedraaid! Ik begrijp zijn twijfel en terughoudendheid om een kloek besluit te nemen.
It’s complicated.

Daar tegenover staat een andere politicus, die van het butterfly-effect dankbaar gebruik maakt. Dat is ene meneer Wilders, die zijn (in mijn beleving onzalige) ideeën verspreidt , door het butterfly-effect  handig in te zetten als een hulpmiddel. In het gehele verband van wereldwijd oeverloos gekrakeel, dat voortdurend over ons wordt uitgestort, stelt één Wilders evenveel voor als een vlinder op een bloem in China. Dat weet hij zelf ook wel. Maar hij snapt, dat zijn kleine acties en uitlatingen, onder invloed van onzichtbare maar zeker aanwezige factoren, tot een storm kunnen leiden, met een beetje hulp van maatschappelijke windstromingen, zoals onrust, onzekerheid en onbekendheid. Die kunnen het effect van zijn vlindervleugelflapperen versterken tot een orkaan in het Nederlands gedachtegoed. En dat doet hij goed, blijkens de niet geringe aanhang die hij inmiddels heeft. De wind wakkert nu en dan al behoorlijk aan. Daarvoor verdient hij wel een eervolle vermelding. Het is eigenlijk best wel knap.

Het is een realiteit, dat beslissingen en handelingen verkeerd kunnen uitpakken. Dat is de kern van de chaos-theorie, die niet alleen de meteorologie en natuurkunde beheerst, maar ook de samenleving.
Voor mensen met goede bedoelingen is dat niet leuk. Mensen met slechte bedoelingen zitten er niet mee. Zoals de twee patsertjes, die onlangs de dood van een man veroorzaakt hebben tijdens een roof. Die hebben niets te maken met de gevolgen van hun handelen, en zijn blind voor alles en iedereen, behalve hun eigen ik. Dat hun handelen de levens van anderen totaal overhoop heeft gegooid, en een blijvend effect kan hebben op de mening over hun volksgroep, en dat de gevolgen niet zullen uitblijven, zegt ze totaal niets. Ze kennen het butterfly-effect domweg niet. Ze snappen dus niet, dat ze Wilders vleugelgeflapper versterken.

Als je je verantwoordelijkheid serieus neemt, is het butterfly-effect een hindernis en een remmende factor. Zeker voor wie zich bewust is van het verschijnsel. 
Zo zit tegenwoordig de wereld nu eenmaal in elkaar.
It’s complicated.