Shoppen vanuit je oergevoel?
Een willekeurige familie op een willekeurige zaterdag in een willekeurige stad.
Meneer A. moet nodig weer eens een nieuwe broek hebben, vindt zijn vrouw. Daarom heeft mevrouw A. het plan gevat om gezellig met het hele gezin de stad in te gaan; de kinderen voor een bioscoopbezoek en meneer en mevrouw A. om te shoppen. Meneer A. is niet direct razend enthousiast gezien de opgedane ervaringen vorige week op de meubelboulevard. Maar nu de verwachtingen volgens buienradar fiets- en visactiviteiten toch uitsluiten, gaat hij akkoord. Zo gezegd, zo gedaan. De kinderen worden bij de langstdurende film gedropt en het echtpaar gaat op stap. Meneer A. loopt rechtstreeks naar de winkel waar hij altijd slaagt, pakt de juiste maat spijkerbroek uit het schap van het merk dat hem altijd goed zit en rekent deze zonder te passen gelijk af. Om de sfeer niet te bederven koopt hij ook nog de door zijn vrouw aangedragen trendy trui, alhoewel hij echt niet van plan is deze ooit te dragen. De buit is binnen. Meneer A. heeft nu wel zin in een kopje koffie met een punt. “Doen we zo”, verzekert zijn vrouw hem,”Ik wil je alleen nog een paar dingetjes laten zien”. En zo gebeurt het dat hij het volgende uur in afnemend humeur achter zijn vrouw aansjokt. Als hij voorstelt om ook even een telefoonwinkel binnen te gaan, krijgt hij geen gehoor. Meneer A. is het meer dan zat en geeft vervolgens ongebreideld uiting aan dit gevoel. Een pittige woordenwisseling volgt, doorspekt met; ‘ik/jij nooit’,’ik/ jij altijd’ en ‘andere mannen/ vrouwen tenminste wel/niet’. De kinderen voelen bij de hereniging feilloos aan dat het onverstandig is om nog een McDonalds bezoekje te opperen en zo rijdt het gezin even later in een beladen stilzwijgen weer terug naar huis. ‘Nooit meer!’, denkt meneer A. ‘Nooit meer met hém!’, denkt mevrouw A.
Herkenbaar? Dat moet haast wel, want uit een onderzoek dat onlangs in ‘The Independent’ verscheen, blijkt namelijk dat mannen en vrouwen die samen winkelen gemiddeld al na 72 minuten ruzie krijgen. Volgens de onderzoekers kunnen we daar weinig aan doen. Het feit dat mannen en vrouwen verschillend winkelgedrag vertonen zou zijn oorsprong vinden in hun evolutionaire achtergrond. Daar hebben we hem weer; de man als jager. Die wil meteen zijn uitverkoren product naar huis brengen. Dat gedrag zou dan weer terug te leiden zijn naar de jacht in de oertijd, waarbij mannen zo snel mogelijk een dier probeerden te schieten om vlees naar hun vrouw en kinderen te kunnen brengen. En vrouwen zijn van oudsher nu eenmaal verstokte verzamelaars. Onvermoeibaar vergelijken en sorteren ze vervolgens de verschillende producten op dezelfde manier als ze vroeger de meest geschikte planten en producten uitkozen voor de maaltijd om hun roedel te voeden. Daar komt veel tijd, gevoel en inzet bij kijken.
Bovenstaande theorie wordt in allerlei damesbladen gretig onderschreven. Vrouwen zijn emotieshoppers en komen in een soort intellectloze emotionele achtbaan zodra ze een winkel binnen stappen. Mannen benaderen een shoptrip voornamelijk rationeel door zich puur te richten op het sluiten van de koop (bij uitzondering komen er wat emoties los tijdens het afrekenen). Mannen gaan dan ook alleen winkelen als ze echt iets nodig hebben, in tegenstelling tot de dames die juist regelmatig winkelen; gewoon omdat ze er een gelukzalig gevoel van krijgen. Ze waarderen een dagje shoppen zelfs meer dan een potje seks. Bij de aanblik van een mooi jurkje kan hun hartslag bijvoorbeeld al per direct oplopen naar 120 slagen per minuut. En, hoe kan het ook anders, bij de aanblik van mooie lingerie of een strakke auto slaat het mannenhart danig op hol. Dit was nog maar een kleine bloemlezing van de ‘uit onderzoek gebleken feiten’.
De oertijd als ‘excuustijd’. Het geeft ons blijkbaar een acceptabel alibi voor minder acceptabel gedrag. Persoonlijk ben ik niet erg onder de indruk van dit soort theorieën, omdat ze totaal voorbij gaan aan eeuwenlange ontwikkeling, beschaving en emancipatie. De mens is te allen tijde creatief en innovatief gebleken. We leven inmiddels in 2010 en zitten allang niet meer in ons berenvel een kruidensoepje te brouwen. We zijn in staat te reflecteren op ons denken en handelen en we kunnen bewuste keuzes maken. Ik stel voor om die oertijd nu eindelijk eens achter ons te laten. Dat is voltooid verleden tijd. Als ze er daadwerkelijk in slagen de opgelegde evolutionaire ballast van zich af te schudden, zal deze zaterdag er voor meneer en mevrouw A. heel anders uit kunnen gaan zien. Ik geef ze een herkansing.
Meneer A. moet nodig weer eens een nieuwe broek hebben. Hij zet zijn computer aan en bestelt zijn favoriete spijkerbroek bij een postorderbedrijf. Maandag rond deze tijd kan hij zijn aankoop al thuis verwachten. Mevrouw A. heeft een leuk voorstel om vanmiddag naar de stad te gaan. De kinderen mogen naar de bioscoop, zodat zij met haar man gezellig wat kan gaan drinken in de stad. Zo gezegd, zo gedaan. Eigenlijk heeft mevrouw A. ook best zin om nog wat te winkelen. Maar niet vandaag en niet met haar man. Sommige dingen moet je gewoon niet willen.
