Dorstig volk
‘Wij beseffen de waarde van het water eerst wanneer de bron is opgedroogd’
Thomas Fuller, Engelse priester en schrijver, 1608-1661
We zijn allemaal waterschepsels. Niet echt verrassend als je weet dat 60% van ons lichaam, 80% van ons bloed en zelfs 70% van onze hersenen uit water bestaat. Zonder eten redden we ons echt wel een maandje, maar zonder water leggen we het binnen een week af. Drinkwater is dus van levensbelang voor ons als waterschepsels. Water genoeg op de wereld, zou je denken. Miljoenen jaren lang was er inderdaad een goed evenwicht in de wereldwaterhuishouding , ondanks het feit dat slechts 0,007% van alle water op aarde beschikbaar is om te drinken. Maar de explosieve groei van de wereldbevolking én de enorme toename van het waterverbruik hebben dat evenwicht danig verstoord. We kampen inmiddels met een flink watertekort en dat tekort wordt alarmerend snel groter. Een serieus probleem dus.
In Nederland zorgt ons voorzienige klimaat voor ruim voldoende grondwater. Ook deze zomer bedeelt de natuur ons weer rijkelijk met regen. Ons nationale watermotto is; Droge voeten, schoon water. Wij beschikken zelfs over het beste drinkwater ter wereld. Dat is één van de geneugten van onze welvaart. Toch wordt het een steeds moeilijkere en vooral kostbare kwestie om ook in de toekomst deze hoge standaard te kunnen handhaven, nu steeds meer bedrijven uit de bouw, Telecom en olie- en gasindustrie in de grond boren, graven en chemicaliën gebruiken. Het kan niet anders dan dat we de luxe van voldoende schoon water in onze portemonnee gaan voelen. Op zich niet zo’n punt. We hebben geld en we kunnen best wat bezuinigen op ons watergebruik. Daarbij komt dat slechts 11% van ons waterverbruik ons eigen water betreft. De rest van het verbruik halen we elders. Waar vandaan? Om precies te zijn juist uit díé landen, waar al een flink watertekort is. Waar droogte heerst. Uit landen waar geen of onvoldoende schoon drinkwater en/of sanitaire voorzieningen voorhanden zijn en waar nog elke 15 seconden een kind sterft aan watergerelateerde ziektes.
Ons indirecte watergebruik is namelijk veel groter dan we ons realiseren, namelijk gemiddeld 2.300.000 liter per persoon per jaar! Met een simpel kopje koffie gaat geen 0,25 liter water gemoeid, maar in werkelijkheid 140 liter(!) water, van koffieboon tot kopje koffie. Om nog wat voorbeelden te noemen van indirect watergebruik; de productie van één A4-tje papier kost 10 liter water, van een T-shirt 2700 liter water, van één boterham 40 liter water en van een kilo rundvlees maar liefst 15500 liter water. We importeren het gros van onze producten uit landen die nu al met ernstige watertekorten kampen. Continue verlaging van de grondwaterstand leidt tot toenemende droogte en verminderde opbrengsten. En dus uiteindelijk ook tot voedseltekorten en hoge prijzen.
Het is al met al een verontrustend verhaal , maar de echte desastreuze gevolgen zullen ons welvaartsland pas als één van de laatste bereiken. We gaan in de toekomst zonder meer flink betalen voor ons stukje vlees, rijst- en graanproducten, kleding enz., maar honger en dorst zullen we niet hoeven lijden. En als we de extra kosten voor lief nemen, niet over de waterproblemen van toekomstige generaties willen nadenken en ons vooral niets willen aantrekken van de noden in het overgrote deel van ‘de rest’ van de wereld, hebben wij eigenlijk helemaal geen probleem.
Ik ben echter van mening dat wij, als grootverbruikers, onze verantwoordelijkheid moeten nemen. We weten inmiddels allemaal wel hoe we ons directe watergebruik binnen de normale proporties kunnen houden of zelfs kunnen verminderen. Daarnaast zouden we kritischer moeten worden op ons koopgedrag, door minder producten te consumeren met een hoog belastend niveau voor het watermilieu. Op steeds meer producten wordt het belastende niveau aangegeven door middel van een zgn. watervoetafdruk. Als producenten in de toekomst verplicht worden dit op al hun producten te vermelden, is dat voor hen een extra stimulans om door verbeterde processen, waterzuivering en hergebruik verspilling van schoon water terug te dringen. Zo gaat de HEMA T-shirts verkopen waarbij het water op de katoenplantages hergebruikt wordt. Een geweldig initiatief. Een van de vele. Langzaam maar zeker groeit het besef dat het tij gekeerd moet worden. Er moet echt nog veel meer gebeuren, maar het kán nog steeds een verhaal worden met een happy end.
Na de zomer gaan we weer met z’n allen naar de stembus. Ik hoop dat ik je heb weten te overtuigen van het feit dat het steunen van een verantwoord mondiaal waterbeheer belangrijker is geworden dan ooit.
