Plat Haags: De klucht van de markt
Okee, ArchEnemy, nu gaat het echt beginnen. Dat groene halfzachte pseudo-links van die Tijl is nu voorbij. Basta. Die slappe discussietjes om de week op zondag kunnen beter. Hoog tijd dat iemand jou eens stevig die rechtse meninkjes uit je hoofd lult. Dat is Tijl niet gelukt, maar nu heb je met mij te maken. Reken maar: volgend jaar stem je gewoon SP. Zoals het hoort.
En nee, ik ga niet zeggen dat Noord- Korea in het belang van het volk fatsoenlijk wordt bestuurd. En gelul over de legendarisch lage werkloosheid in de voormalige DDR? Daar ga je ook niets van mij over horen. We leven niet in Noord-Korea of in de DDR, maar in het hier en nu.
Een leuk rechts thema is het vrije ondernemerschap. Daar ben jij toch ook voor? Ondernemers kunnen het toch allemaal beter dan de overheid? Gelul. Ik leg het je even uit.
Natuurlijk, er vallen heus hier en daar wel wat bezuinigingetjes te verdienen. Je kunt de personeelsleden onderaan de carrièreladder altijd wel nóg wat minder betalen, of ze nóg wat harder de benen uit het lijf laten rennen. Maar die managers en directeuren hè? Vroeger hadden die gewoon een fatsoenlijk salaris, tegenwoordig verdienen ze een godsvermogen. Ik citeer de door mij zeer bewonderde Eberhard van der Laan: de commissarissen hadden tegen die directeur van de Amsterdamse woningcorporatie Rochdale moeten zeggen: “Wat? Ben je hiernaartoe komen rijden in een Maserati van de zaak? Meteen inleveren, dat ding. Hier met die sleuteltjes.” Want zo werkt het, tegenwoordig in de Sociale Volkshuisvesting. Huurders flikkeren met badcel en al door de vloer, maar de directeur rijdt in een Maserati en trekt nog eens een flesje bubbels open met zijn vrindjes. Of die woningcorporatie in Rotterdam. Klust aan een of andere roestige oceaanstomer. Iets van 300 miljoen down the drain. Woonbron. Hilarisch, die naam. Woonbodemlozeput zul je bedoelen. Maar de totaal uitgewoonde keukentjes in achterstandswijken worden niet opgeknapt. Geen geld.
Ondernemerschap. Leuk hè ArchEnemy?
Of de zorg. Verzorgingstehuizen hebben tegenwoordig pyjamadagen. De mensen die ons land na de oorlog hebben opgebouwd worden als ze mazzel hebben nog twee keer in de week gewassen. Verder gewoon een luier om. Ligt opa in zijn eigen stront. Iets met kosten per handeling. Begrijp je mijn heimwee naar de tijd dat ze zorg nog een overheidsaangelegenheid was? Maar ja, de markt hè? Dat is namelijk een dik decennium hartstikke hip geweest, dat neoliberalisme. De kwaliteit van de zorg doet er niet toe. Zolang het papierwerk maar in orde is, is het goed. Binnen tien jaar loopt half Nederland met rotte tanden uit zijn bek te stinken. Want van ons prima ouderwetse ziekenfonds is niets meer over. Mensen sterven aan kanker omdat ze op wachtlijsten tot Sint-Juttemis komen, terwijl op onze kosten opgeleide artsen zich onledig houden met het oppompen van Blaricumse borsten, het straktrekken van Hilversumse buiken en het rechtzetten van Wassenaarse neuzen.
Een regelrechte schande, ArchEnemy. Te grof voor woorden. En dat noemen ze “De tucht van de markt”. Hou toch op. “De klucht van de markt” zul je bedoelen!
Of de spoorwegen. Heel lang een ordentelijk staatsbedrijf. Het beste van Europa. Moest verzelfstandigd. Konden ze naar de beurs. Gevolg: veel te weinig onderdelen in de werkplaatsen, veel te weinig conducteurs, en binnen twee jaar kwam de NS terecht in de onderste regionen van de Europese kwaliteitshitparade. De NS is die klap nooit meer te boven gekomen. De politiek geeft die ondernemers bij het spoor nog steeds de vrije hand. Deze week nog: de NS wordt amper afgerekend op de tevredenheid van de klant. Nee, het gaat er uitsluitend om, hoeveel treinen op tijd op het eindpunt aankomen. Dus heeft de NS wat nieuws bedacht. Om op tijd te komen slaan ze voortaan onderweg een stationnetje over, als dat zo uitkomt. Net zo makkelijk. En het ziet er goed uit op papier. De reiziger is de lul, en de enige die er vanuit de kamer nog bezwaar tegen maakt is Emile Roemer.
Inderdaad, namens de SP. Die partij waar jij volgend jaar op stemt.
Kapitalisme is het beste wat de mensheid is overkomen en heeft per sec de meeste welvaart opgeleverd.
Het nadeel van kapitalisme is de oneerlijke verdeling van de rijkdom, dat ben ik met je eens. Maar het nadeel van het socialisme is de eerlijke verdeling van de ellende.
Van vreemde smetten vrij,
Werkelijk, we hebben hier in Nederland, en de rest van West Europa, nu al zo lang socialistische partijen die decennia lang regeren. Niet voor niets wordt het ''de linkse elite'' genoemd. En nog durven mensen te beweren dat socialisme of ''sociaal-democratie'' niet zou werken.
Fout. Een geheel vrije markt zonder overheidsbemoeienis werkt niet, net zomin als een communistisch systeem waarin prive bezit niet bestaat. Op termijn flikkeren alle banken gewoon om, dat zie je nu. Zelfregulering is een mythe. En dan mag papa Overheid opeens wel opdraven om de kolen uit het vuur te halen. Want anders raakt de bevolking haar spaarcentjes zomaar kwijt. Waar blijf je dan met je koopkracht.
Een gezonde mix van socialisme en kapitalisme is ideaal. Zonder het onmogelijk rigide systeem van communisme of het ''graai wat je kan en laat de buurman maar verhongeren'' van puur vrije markt.
In de VS worden Democratische plannen regelmatig als bijna Communistisch afgedaan door extreme Republikeinen. Terwijl voor Democraten in de VS het grote geld en de Amerikaanse Droom net zo'n Heilige Graal is. Die "linkse plannen" zijn echter niet zozeer links, maar behelzen gewoon meer begrip en meer zorg voor de minder bedeelden in het land.
De meest extreme vormen van Rechts zijn extreem slecht voor het gewone volk. De meest extreme vormen van Links zijn extreem slecht voor het gewone volk. Rechtse topmannen en rijke zakenlieden vullen hun eigen zakken en hebben geen enkel begrip meer voor de man op straat. De Partijtop en hoge ambtenaren in streng Socialistische landen vullen hun eigen zakken en hebben geen enkel begrip meer voor de man op straat.
Hierin zit dus geen enkel verschil. Het zijn allemaal klootzakken.
In de landen waar een redelijke mix van links en rechts beurtelings wat meer te vertellen heeft, maar nooit de absolute macht heeft, zie je het mooiste evenwicht in zorg voor de bevolking. Om nog iets te vertellen te houden en om de eigen politieke ideeën uit te kunnen blijven dragen, kan een politieke stroming het volk daar nooit teveel teleur stellen. En op die manier wordt er ook zelden of nooit een groep extreem benadeeld.
Alle nadelen die in de column worden geschetst als nadelen van het kapitalisme, kunnen ook in een Socialistische Staat voorkomen. Hooguit wat geniepiger.
Maar alleen in een land waar nog links nog rechts de absolute macht heeft, blijft het mogelijk om het leven voor iedereen minimaal redelijk goed te houden. Omdat daar de maatstaf niet door een politieke stroming maar een mate van menselijkheid wordt bepaald.
(hoewel ik wel vind dat er bepaalde bedrijven weer genationaliseerd moeten worden
Dat zijn namelijk zaken waarbij de kwaliteit en continuiteit ten aller tijden voor winstbelang zouden moeten staan, hetgeen niet strookt met een kapitalistische insteek.
Pure staatsbedrijven werkten in Nederland ook niet echt. De PTT. KPN. De oude energiebedrijven. De NS. Dat waren ook niet bepaald de meest efficiënte bedrijven en daardoor waren ze ook onverantwoordelijk duur. We voelden dit niet zozeer direct in onze eigen portemonnee, maar er ging wel vreselijk veel belastinggeld naartoe. En dat zijn tenslotte ook onze centen.
Ik ben ermee eens dat er nog steeds behoorlijke misstanden zijn bij de NS en bij andere grotere al dan niet geprivatiseerde bedrijven. Dat is sowieso inherent aan grote, logge bedrijven. Hoe groter een organisatie, hoe minder individuele werknemers zich persoonlijk verantwoordelijk voelen.
Maar dat zie je dan ook weer binnen de ambtenarij.
De NS heeft geen noemenswaardige competitie. En ook geen vrijheid van handelen, want het prijspeil wordt nog steeds door de politiek bepaald en ook in de gereden routes heeft de overheid een stevige vinger in te brengen.
Dat de NS vroeger beter presteerde is mogelijk. Ik heb daar eerlijk gezegd nooit wat van gemerkt. Maar goed presteren als de geldkraan volledig openstaat is niet zo moeilijk. De belastingbetaler is tenslotte gewillig.
Woonstichtingen hebben ook geen noemenswaardige competitie en ook hun prijspeil wordt door de overheid vastgelegd. Dat een directeur die een paar honderd miljoen aan kapitaal beheerd een dure auto van de zaak rijdt hoort natuurlijk niet, maar dat is echt niet de reden om niet te renoveren. Dat zit hem meer in het huurprijzenbeleid van de overheid.
In de zorg is er ook nauwelijks competitie. Niemand in Nederland heeft ooit een keuze van arts gemaakt op basis van prijzen, in wat voor specialisatie dan ook. En ook daar dicteert de overheid in grote mate de prijzen. Enkel bij de verzekeringen wordt geconcurreerd en die zijn een stuk efficienter als het om hun eigen geld gaat dan om de bodemloze put van het AWBZ om maar eens een zijstraat te noemen.
Dat een aantal basis-voorzieningen zich lastig laat privatiseren zonder een stringente wettelijke dwangbuis zul je mij niet horen tegenspreken, maar argumenteren dat de vrije markt niet werkt op basis van sectoren waar van vrije marktwerking totaal geen sprake is lijkt mij toch een beetje vreemd.
dan werden wir, um so mehr, einer Einheit werden.
Ik ben het altijd met je eens!
Wat is je naam? Meld ik ja even aan bij de regering als dictator
Mijn column is een aanklacht tegen het ophemelen van het "vrije ondernemerschap" in een markt die geen markt is. Een markt zonder concurrentie, dus met afnemers die niet naar een ander kunnen gaan. Een markt waar de ondernemers straffeloos hun gang kunnen gaan.
Kijk maar bij de NS: die had het alleenrecht bedongen in ruil voor een fantastische punctualiteit. Dat alleenrecht kregen ze, die punctualiteit hebben ze nooit gehaald.
Die woningbouwverenigingen: mogen met mega-winsten hun door de leden en subsidies betaalde panden verkopen. Het kán niet op.
De zorg: veel zorg is gewoon aanbesteed. Aan ondernemers dus, die nu regionale monopolies hebben, met klanten die geen kant op kunnen.
Ja, Lagging, we zijn het eens!
In deze sectoren is de keus namelijk een laf compromis tussen markt en overheid, ontstaan uit het feit dat politici het ook volslagen oneens waren over hoe deze sectoren beheerd moesten worden.
Wat de NS betreft is het criteria voor mij niet of ze punctueel genoeg zijn volgens een of ander regeltje. Het criteria is of de NS het aantal reizigerkilometers op een winstgevende manier kan laten groeien. Dat is het simpele markt criterium wat een balans schept tussen reizigers tevreden houden (met punctualiteit, bereik en prijzen) en het algemeen belang van het vergroten van het aandeel openbaar vervoer zonder de belastingbetaler daarvoor op te laten draaien. Klagen over de NS is populair, maar met dat criterium doet de NS het niet onaardig. Een nationalisatie a la SP-principes zou daarbij een ramp zijn.
Woningbouwvereningen hebben op dit moment inderdaad een te groot kapitaal dat niet in woningen geinvesteerd is, maar de miljarden die door Vogelaar van de woningbouwverenigingen zijn afgeperst hebben als resultaat gehad dat veel van deze verenigingen hun neven-kapitaal snel zijn gaan investeren om verdere afbraak van de eigen middelen te voorkomen (het enige positieve resultaat van de prachtwijken investering). Het verkopen van panden is echter geen slechte zet, maar maken juist nieuwe investeringen mogelijk. Door goedkopere verouderde woningen te verkopen creeert men meer woningbezit in het goedkopere segment, iets waar de maatschappij een algemeen belang bij heeft. Van woekerwinsten is daarbij totaal geen sprake. Dat vrijkomende geld wordt dan weer in nieuwe woningen gestopt, iets wat door alle regelgeving traag, maar zeker wel gebeurt. Dan kun je natuurlijk klagen dat nieuwe woningen niet zo goedkoop te huren zijn als de verouderde, maar dat eisen is nauwelijks realistisch.
Het meeste kapitaal is overigens geen "leden"-bijdrage of subsidie, maar gewoon belastinggeld wat met de privatisering aan de verenigingen is overgedragen. Ik heb dit al vele malen gezegd, maar je zou voor de aardigheid eens uit moeten rekenen hoe lang het duurt voor een nieuwbouw pand in het onderste segment via de huur is terugverdiend met een rendement van de gemiddelde inflatie, zelfs geen rekening houdend met administratie en onderhoudskosten. Het linkse idee dat er over de ruggen van huurders in dat segment grof verdiend wordt is lachwekkend. En ook hier zou een SP-achtige nationalisatie een ramp wezen.
De zorg is een nog complexer geheel. De vraag in het kader van deze column is echter niet of klanten veel keuze hebben, maar of SP-oplossingen wel voor verbetering zouden zorgen zonder de kosten nog verder op te drijven. Binnen het voormalige publieke ziekenfonds, dat door de belastingbetaler en prive-verzekerden financieel overeind werd gehouden, hadden klanten tenslotte ook geen keuze.
Dat deze problematiek ArchEnemy of wie dan ook er van zou moeten overtuigen om SP te stemmen ligt dan ook niet erg voor de hand. De van klassenstrijd doordrenkte emotionele argumenten winnen het echt niet van de rationele analyse.
dan werden wir, um so mehr, einer Einheit werden.
Ik ben al 15 jaar ge-emigreerd, dus niet erg beschikbaar.
Maar ga gerust zelf in de poliek, dan heb ik ook eens een politicus waar ik het altijd mee eens kan zijn
dan werden wir, um so mehr, einer Einheit werden.
Om te kunnen reageren moet je zijn ingelogd op FOK.nl. Als je nog geen account hebt kun je gratis een FOK!account aanmaken