[Special] Vijftig kilo vlees, botten en doping

De Cobra is back. Vanaf vandaag is het enfant terrible van het peloton weer wielrenner. Riccardo Riccò heeft zijn dopingstraf erop zitten en keert na twintig maanden terug in het wielermilieu. Voor zijn tweede wielerleven. Ditmaal zonder verboden vruchten, maar met pure arbeid. "Ik wil nu vooral tonen hoeveel ik van deze sport houd. Ik wil eerlijk op de fiets zitten en opofferingen brengen, in plaats van binnenwegen te nemen", sliste de Italiaan.De terugkeer van een wonderkind, of slechts die van een paria? 

Twaalf jaar geleden zat een 14-jarig jongetje in het Italiaanse Modena aan de buis gekluisterd. Vervuld van trots zag hij Marco Pantani in de stromende regen naar Les Deux Alpes klauteren en het zegegebaar maken. De kleine was op slag verkocht. Il Pirata won dat jaar de Tour de France. Dat wilde Riccò ook. "Op een dag wilde ik Marco Pantani zijn", vertelde Riccò op 13 juli 2008 trots. Hij had even daarvoor op imponerende wijze de Tourrit naar Bagnères-de-Bigorre gewonnen. In de Pyreneeënrit had hij een huzarenstukje à la Pantani opgevoerd. Zijn verrassingsoffensief op de flanken van de Aspin deed de volgers herinneren aan de impulsieve krachtstoten van het Olifantje.

Riccò, die eerder die Tour al in Super-Besse zegevierde, ontbond zijn vleugels op vier kilometer van de top van de Aspin. De krachtexplosie was verwoestend en indrukwekkend. Zo krachtig, dat de concurrentie een passend antwoord schuldig moest blijven. Il Cobra, zoals de bijnaam van Riccò luidt (aangezien hij ervan houdt zijn tegenstanders hypnotiserend diep in de ogen te kijken alvorens hij aanvalt), pakte aan de streep niet enkel de dagzege maar ook een goede minuut tijdwinst. Na afloop van de rit verklaarde Riccò dat hij in de 'geest van Pantani' had gehandeld. "Op de streep heb ik aan Pantani gedacht en naar hem gewezen."

Toch zou de Cobra vier dagen later pas écht in de voetsporen van het Olifantje stappen. Waar Pantani in 1999 werd weggeleid voor de voorlaatste etappe van de Giro d'Italia, nadat zijn hematocrietwaarde boven de toegestane waarde van vijftig procent was uitgeslagen, overkwam Riccò op 17 juli 2008 hetzelfde. Vlak voor de start van de twaalfde etappe in de Tour de France viel het doek voor de Italiaanse playboy. De Cobra had zichzelf, met een positieve plas, in zijn eigen staart gebeten. Riccò was op dat moment weliswaar niet - zoals Pantani destijds - de leider van de koers, maar wel één van de grootste smaakmakers; bergop kon niemand de drager van de bolletjestrui bedreigen.

Vijftig kilo vlees, botten en doping. Zo illustreerde de Italiaanse krant La Stampa de dag nadien op pakkende wijze de teloorgang van Riccò, de winnaar van twee bergetappes, de leider in het berg- en jongerenklassement en de nummer negen in de strijd om de gele trui. Niet Parijs, maar een parkeerplaats in Lavelanet, vertrekpunt van de twaalfde etappe, was het eindpunt van zijn Tour de France geworden. Die gewraakte donderdagochtend werd de dopingzondaar, onder luid boegeroep van het aanwezige publiek en met groots machtsvertoon van de gendarmes, uit de Saunier Duval-truck geleid. Stoïcijns daalde Riccò het trappetje af, om vervolgens plaats te nemen in de gereedstaande ploegleiderswagen, die niet veel later met gierende banden het Franse stadje zou verlaten. Op weg naar de verhoorkamer van het politiebureau in Foix. De aanwezige toeschouwers verbijsterend achterlatend. Riccò denkt nog vaak terug aan die dramatische aftocht in de Tour. "Vooral aan het moment dat de politie de ploegbus binnenkwam en mij papieren overhandigde. Ik zat op een bank, keek omhoog en zag het gezicht van de Tour-arts Gérard Porte. Toen zeiden ze dat ik positief getest was."

De spectaculaire aftocht van Riccò was het gevolg van een positieve test op 8 juli 2008. Na afloop van de vierde etappe in de Tour de France, een individuele tijdrit in en rond Cholet, werd de extraverte Italiaan namelijk betrapt op het gebruik van derdegeneratieepo Micera (merknaam). In het wielermetier staat het beter bekend onder de noemer cera. Cera werkt net als alle andere epo's: het stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen. Het grote voordeel is echter dat het maar eens per maand hoeft te worden toegediend. Bovendien veronderstelden de dopingzondaars dat het 'wonderspul' niet met tests vindbaar zou zijn. Die laatste lezing werd later onderstreept door de Cobra zelf: "Ik had het gedaan omdat ik dacht dat ze de doping niet konden opsporen in tests. Toen dat dus wel het geval bleek, stortte mijn wereld in."

Toch moet de Italiaan nattigheid hebben gevoeld, aangezien hij in eerste instantie probeerde de fatale dopingcontrole in Cholet te omzeilen. De flamboyante coureur werd na zijn chronoproef, waarin hij als 115e eindigde, door medewerkers van het Franse antidopingagentschap AFLD gesommeerd naar de dopingcontrole te komen. "Toen hij dat merkte, probeerde hij weg te komen", verklaarde het hoofd van het AFLD Pierre Bordry later in de media. Maar de vluchtpoging was heilloos. Twee stewards pakten hem op. Vervolgens werd hem ook nog toegesnauwd dat "hij elke dag getest zou worden als hij niet zou meewerken", aldus Bordry. 

Positieve plas of niet, in eerste instantie bleef de Cobra volharden in zijn onschuld. "Riccò ontkent ooit epo te hebben gebruikt en zegt niet te kunnen verklaren waarom er op 8 juli epo in zijn urine zat", aldus openbaar aanklager Antoine Leroy na één van de eerste verhoren. Later zou de verdachte echter bijdraaien. Tijdens een hoorzitting van het Italiaans Olympisch Comité (CONI) gaf Riccò volmondig toe epo te hebben gebruikt: "Ik neem mijn verantwoordelijkheid. Voor de Tour heb ik een fout gemaakt. Ik heb een product genomen waar iedereen over praat. Ik heb deze fout op eigen houtje gemaakt. Daarom zie ik ook af van een contra-expertise." Daarnaast betuigde hij openlijk spijt voor zijn daden: "Mijn gedachten zijn bij het team, omdat ik van een aantal werknemers hun baan op het spel heb gezet. Bovendien heb ik ervoor gezorgd dat mijn ploeggenoten in de Tour de wedstrijd niet hebben kunnen uitrijden."