Film: Collateral

Heb jij ook altijd een naar gevoel bij Tom Cruise? Iets gedwongens? Bij deze film vallen alle stukjes op zijn plaats. Tom is gewoon een bad guy. Een gelikte, dat wel, maar dat maakt hem misschien nog wel erger. Zo eentje die iets ongewenst aantrekkelijks heeft, iets aardigs en onschuldigs, maar tegelijkertijd een gozer waarbij iets onder de oppervlakte borrelt. Elk moment kan er iets tot uitbarsting komen. Hij stoot je af en feascineert je, zoals ook Hannibal uit The Silence Of The Lambs kan biologeren. Een killer met smaak, in zijn nette pak en door baard en grijs haar een on-Amerikaanse uitstraling. Canadees, als je wilt. Feit blijft dat hij hier een geweldige prestatie neerzet. Een wereldvreemde psychopaat, die letterlijk van dag tot dag leeft en alles relatief ziet. Compleet met oneliners als "I shot him, the bullet and the fall killed him". Eindelijk komen zijn dierlijk openstaande mond en sneaky oogjes tot zijn recht als roofdier. Zoals een kat die speelt met zijn eten, weet hij Max te onderdrukken en aan zich te binden. Max is onder de indruk. Uiteindelijk neemt hij zelfs wat van Vincents karakter over, wat uiteindelijk tot het enige minpunt van de film leidt.

Confrontatie Vincent en Max

Max is bij start van de film totaal het tegenovergestelde van een actieheld, maar ontpopt zich onder Vincents invloed tot een gelijkwaardige predator. Geen slechte prestatie van Jamie Foxx, maar wel een raar stukje in het verhaal. Ach, ondanks wat thrillerclichés zoals een achtervolging in een metro, leidt dit toch tot een acceptabel einde waarin misschien wel even wat extra aandacht aan het patroon van de kogelgaten geschonken had mogen worden. Wel blijkt dat niet alleen Vincent op Max invloed heeft gehad, maar ook Max wat van zichzelf heeft overgedragen. Dit psychologisch spelletje maakt de film meer dan een gewone actie-thriller.

Vincent en Max in de taxi

Michael Mann heeft cameratechnisch ervoor gekozen de film voor het merendeel digitaal te schieten. Volgens zijn zienswijze geeft een analoge 35 mm film nu eenmaal ondanks de hogere resolutie niet hetzelfde weer als wat het oog daadwerkelijk ziet. Zijn keuze is perfect, het realisme is gigantisch. In een donkere disco vol stroboscopen is het eindelijk eens een keer echt druk. De mensenmassa is echt aan het dansen. Maar ook tijdens de nachtelijke rit van de twee roofdieren komen kleine details letterlijk op de kijker af. Door het duistere vallen kleine dingen ineens in de focus, het beest zit niet alleen in Vincent en uiteindelijk in Max, maar zelfs in de kijker. De overeenkomst wordt nog even fijntjes naar voren gebracht door het oversteken van een paar coyotes op de weg. Meesterlijk.

Vincent de club

Het verhaal is dik in orde en, het goede nieuws blijft maar stromen, ook nog eens goed gebracht. Helaas vaak een zeldzame combinatie. Intro en middenstuk wordt feitelijk overgeslagen. Geen inleidend stukje over de opdrachtgevers, geen uitwerking van de plannen, maar Mann start gewoon bij de uitvoering van de moorden. Slechts een korte inleiding waarin Vincent direct als de koele kikker en Max als de dromer wordt neergezet, dat was het. Het verhaal komt toch wel boven water en het levert alleen maar meer spanning op. Ondanks of juist dankzij dat het niet geheel duidelijk wordt hoe de vork in de steel zit. Opmerkingen zoals Vincent die zegt dat hij 6 jaar in de particuliere sector zit, roepen alleen maar meer onbeantwoorde vragen op. Uiteraard expres. Natuurlijk moet wel gezegd worden dat het beetje intro met de schone dame wel een beetje overdadig lijkt, maar op het einde wordt de noodzaak daarvan helaas wel duidelijk. Natuurlijk keert zij terug in het verhaal en wordt de verhaaltechnisch vereiste connectie tussen haar en Max duidelijk. Wel duidelijk, moet ik eigenlijk zeggen. Als je goed oplet is de connectie tussen Vincent en haar ook meteen gelegd. Maar tocg wel erg standaard. Zo´n verhaallijn steekt schril af bij de geweldsexplosies waartoe Vincent in staat blijkt te zijn. De kijker wordt meegenomen in een mooi verhaal, een mooi gesprek tussen twee jazzliefhebbers. En dan... Bam. Zo abrupt verandert Vincent van intellectueel in bruut beest. Maar is het niet juist die eigenschap die de ingekakte Max bevrijdt van 11 jaar zijn droom achterna jagen?

Max de club

Michael Mann laat zijn streven naar perfectie in deze film goed naar voren komen. Zijn camera keuze, maar ook hoe de acteurs getraind zijn. Niet alleen zijn haar is aangepakt, Tom Cruise heeft ook menig uur op de schietbaan doorgebracht om te voelen hoe echte kogels een pistool verlaten. Om te weten hoe een echt geweer afgaat, hoe te bewegen en hoe te reageren, dat terwijl hij in ander actie films toch al behoorlijk wat heeft geschoten. Jamie Foxx spendeerde uren op een racebaan om één te worden met zijn taxi. Op deze wijze zou hij op gevoel kunnen rijden, in plaats van als een beginner aan het stuur te hengsten. Kleine dingen waaraan je een perfectionist herkent en die de film tot grote hoogtes tillen.