De Kolonisten van Catan - de jubileum editie

In 1995 bedacht de Duitste orthodontist Klaus Teuber Der Siedler von Catan. Het spel werd een groot succes bij onze oosterburen en dus werd het spel ook over de grens uitgebracht en kunnen we in Nederland sinds 1998 genieten van dit spel, en sinds deze maand van de jubileum-editie van het spel.



Speluitleg
Allereerst voor de mensen die nog onbekend zijn met het fenomeen de Kolonisten van Catan een korte uitleg over het spel. Het spel wordt gespeeld op een speelbord van 19 grondtegels omringd door 18 zeetegels. De zeshoekige tegels liggen in de vorm van een honingraat in kolommen van 3-4-5-4-3 tegels. Er omheen liggen zeetegels met verschillende handelshavens. De grondtegels zijn verdeeld in zes soorten. Allereerst is er de woestijntegel. Deze tegel brengt geen grondstoffen op. Daarnaast zijn er vijf grondstoftegels met erts, graan, hout, steen en wol. Op elke grondstoftegel, met uitzondering van de woestijn, komt een nummer te liggen. Als tijdens het spel dat nummer gegooid wordt dan krijgen alle dorpen die aan die tegel grenzen de betreffende grondstof uitbetaald. Heb je bijvoorbeeld twee dorpen aan een tegel met hout waar een vijf op ligt, en wordt er vijf gegooid dan krijg je twee grondstoffen hout.



Dorpen kun je bouwen op plaatsen waar drie tegels elkaar raken en op minimaal twee straatlengtes afstand van alle naburige dorpen. Een straatlengte is het stuk tussen twee hoeken op een grondtegel. Je mag een dorp niet zomaar op een plaats naar keuze bouwen, daarvoor zul je er eerst een weg heen moeten bouwen vanuit een al bestaand dorp. Het bouwen van straten en het bouwen van dorpen kosten grondstoffen. Daarnaast kun je een dorp ook opwaarderen tot een stad waardoor je meer grondstoffen krijgt. Uiteindelijk draait het spel allemaal om overwinningspunten. Wie het eerst tien overwinningspunten heeft wint. Elk dorp is één overwinningspunt en een stad is twee overwinningspunten. Extra punten zijn er te verdienen door het kopen van ontwikkelingskaarten waarmee je een speciale actie kunt doen, het bouwen van de langste straat of het hebben van de grootste riddermacht.



De jubileum-editie
Het bordspel is erg populair in Nederland en de voornaamste reden daarvan is waarschijnlijk omdat het elke keer anders is. Doordat het spelbord wordt opgebouwd uit losse tegels kunnen die tegels elke keer anders liggen, en hetzelfde geldt voor de nummers op de tegels. Aangezien nieuwe spelers nogwel eens overdonderd kunnen worden door de vele onderdelen waar je mee speelt en de mogelijkheden die je hebt, bevat de gelimiteerde editie van het spel een speciale beginnershandleiding. Deze handleiding neemt je stap voor stap mee langs het uitleggen van het speelbord en het plaatsen van de start-dorpen. Daarna wordt er een fictieve eerste ronde gespeeld waarin de standaard gebeurtenissen worden nagespeeld en je daarna zelf aan de slag kan. Een beetje jammer is alleen dat het voorbeeldspel voor vier spelers is. Voor drie, vijf of zes spelers is er alleen een afbeelding van de beginopstelling en moet je zelf maar beginnen met spelen. De beste oplossing blijft dus altijd nog een keer meespelen met iemand die het spel al wel kent en het kan uitleggen.

Naast de speciale beginnershandleiding bevat de gelimiteerde editie ook gratis de vijf en zes spelers uitbreiding, voor als je met meer mensen wilt spelen. Hoewel je misschien verwacht dat hierdoor ook in de doos zelf het een en ander is aangepast, is dit niet het geval. De doos-indeling is precies hetzelfde als bij het originele spel, met voor de vier gewone speelkleuren allemaal één vakje. De twee extra kleuren voor de vijfde en zesde speler moet je bewaren in een klein stoffen zakje dat meegeleverd wordt. Twee extra vakjes zou natuurlijk fijner geweest zijn, of misschien zes zakjes voor de speelstukken. De extra tegels die nodig zijn voor het spelen met zes personen passen gewoon bij de standaardtegels, alleen past een zeevaarders uitbreiding er dan niet meer bij. Tot slot wordt er een handgeschilderde struikrover bij het spel geleverd, maar ben je gehecht aan de originele zwarte pion dan ook niet getreurd, deze zit ook nogsteeds in de doos.

Conclusie
Voor de mensen die het bordspel al thuis hebben liggen biedt deze jubileum-uitgave weinig nieuws. Een losse vijf en zes spelers-uitbreiding is goedkoper en de speciale struikrover is best leuk, maar niet voldoende om een heel nieuw spel voor te kopen. Ik had persoonlijk liever een verzameldoos gezien zoals voor het Kolonisten van Catan-kaartspel is uitgebracht, waar je alle uitbreidingen in op kunt bergen. De Kolonisten van Catan jubileum-editie is echter een goede start voor iedereen die het bordspel nog niet in de kast heeft staan. De beginnershandleiding zorgt voor een goede start en met de gratis vijf en zes spelers-uitbreiding krijg je zeker waar voor je geld.