Killers of the Flower Moon: lang, maar de moeite waard
Met Killers of the Flower Moon levert Martin Scorsese opnieuw een epos af waar bijna niets op aan te merken valt; een ijzersterke cast, een duister waargebeurd verhaal, evenwichtig verteld en prachtige visuals maken van deze boekverfilming een lange zit, maar eentje die toch het beste tot zijn recht komt op het grote scherm.
Het is Scorseses tweede boekverfilming op rij die hij maakt voor een streamingdienst; The Irishman was in 2019 zijn eerste, voor Netflix, en gelukkig werd die ook, zij het beperkt, in bioscopen vertoond. Killers of the Flower Moon verschijnt binnenkort op Apple TV+, maar is eerst nog een tijdje in bioscopen te bekijken. En ook voor deze film geldt; hoe verleidelijk ook om 'm lekker thuis te kijken zodat je op pauze kunt drukken wanneer je wilt, de bioscoopervaring valt toch niet te evenaren. (Killers is een half uur korter dan The Irishman, maar daarmee is het alsnog 3,5 uur.)
Het verhaal van Killers of the Flower Moon, dat in het gelijknamige boek van David Grann gebaseerd is op de Osage Indian murders in de jaren 20 van de vorige eeuw, opent met visuele pracht. Het is duidelijk dat hier een volk met een eigen cultuur, tradities en land in beeld wordt gebracht; het gebied Osage County in Oklahoma is waar de inheemse leden van de Osage Nation, toen nog indianen genoemd, zich hebben verzameld en waarvan de Osage de mineraalrechten bezitten. De onder dat land ontdekte olie leverde indertijd daarom logischerwijs flink wat rijkdom op voor de Osage; ze werden het rijkste volk ter wereld genoemd.
Maar als er ergens wat te halen valt, trekt dat natuurlijk ook aasgieren aan. Eén zo'n aasgier was William Hale, de 'King of the Osage Hills', in de film regelmatig King Hale of gewoon King genoemd, en gespeeld door Scorsese-muze Robert DeNiro. Zijn neefje, Ernest, komt vers van de oorlog bij hem wonen om hem te helpen met allerhande zaken. Gespeeld door die andere Scorsese-muze, Leonardo DiCaprio, is Ernest niet bepaald de slimste (op de vraag of hij veel leest antwoord hij bevestigend: ja, hij kan lezen), maar wel bereid te helpen waar dat nodig is. De hulp die King nodig blijkt te hebben ligt vooral in het aanhalen van de banden met de Osage.
Deze banden kunnen wat King betreft niet innig genoeg zijn. De rechten en rijkdom van de Osage zijn namelijk erfelijk en om een graantje van die welvaart mee te kunnen pikken speelt hij een long game: hij zorgt ervoor dat hij familieleden, zoals Ernest, via een huwelijk aan de erfgenaam van een Osage-familie koppelt en zorgt er vervolgens voor dat ze één voor één het loodje leggen, met de betreffende echtgenote als laatste. Als die wordt uitgeschakeld, schuift het fortuin zo de familie binnen.
Scorsese volgt in Killers of the Flower Moon daarom met name de relatie tussen Ernest en Mollie (Lily Gladstone), de jongste telg van een Osage-familie. Ze leren elkaar kennen wanneer hij dienst doet als haar chauffeur, maar al snel ontstaat er een band en uiteindelijk een huwelijk, waarna haar familieleden beginnen te overlijden en Mollie zelf mysterieus ziek wordt. Het verhaal maakt duidelijk dat deze mysterieuze overlijdensgevallen in veel gevallen niet onderzocht worden, waardoor Hale en de zijnen ongestraft hun gang kunnen blijven gaan. Het maakt ook duidelijk dat Ernest, hoewel je soms niet helemaal weet of hij snapt waar hij mee bezig is, de streken van zijn oom aanleert en ermee aan de haal gaat.
Uiteindelijk konden indertijd de moorden op de Osage zo lang doorgaan omdat de autoriteiten er te weinig aan konden of wilden doen, totdat iemand zo slim was om het Bureau of Investigation (de latere FBI - dit zou hun eerste grote zaak worden) erbij te halen. Met de film maakt Scorsese dan ook een duidelijk statement over hoe eenvoudig het was voor de Europese Amerikanen om de inheemse bevolking te onderdrukken en zelfs vermoorden en daar lange tijd ongestraft in te blijven, met systemisch racisme als duidelijke ondergrond.
Maar wat een mooi statement is het. Scorsese heeft oog voor de cultuur van de Osage, van hun rituelen tot het samenleven met de witte Amerikanen, en de altijd kundige regisseur neemt je moeiteloos mee in hun wereld. Hij wordt hierbij ondersteund door een ijzersterke cast; vooral De Niro, DiCaprio en Gladstone zijn op hun best en hen aan het werk zien alleen al is de moeite van een bioscoopbezoek waard. Er valt eigenlijk maar één ding aan te merken op Killers of the Flower Moon en dat is dat het toch eigenlijk wel een stukje korter had gemogen, maar als dat nou het ergste is?
