Interview: Anton Jongstra (eindredacteur WIDM)

Kiezen jullie de kandidaten op basis van een leuke groep of moet er wel een klootzak bij zitten?

Anton: "Er moet juist helemaal geen klootzak in zitten. Dat vind ik een van de geheimen die we vanaf het begin gedaan hebben: we hebben nooit geselecteerd op scherpe randjes van de karakters. Mijn theorie is namelijk dat als je tien leuke mensen bij elkaar zet, dan is er altijd wel iemand die er een beetje buiten vallen of die nare dingen gaan vertonen. Maar in principe zijn het hele leuke mensen. Terwijl als je daar mensen neer zet die alleen maar lopen te zeiken, dan heeft niemand er zin meer in. Dan zou ik als kijker er ook geen zin meer in hebben."

"WIDM vind ik wel, daar schaam ik mij niet voor, een feel-goodprogramma. We willen echt heel graag dat het leuk is. Dingen die niet leuk zijn die laten wij niet eens zien. Als mensen ruzie maken, wat niet veel gebeurt, dat zit er niet eens in."

Zo herinner ik mij een moment uit het derde seizoen waarbij de bagage verbrand werd of net gedaan werd alsof. Hebben jullie daar achteraf spijt van gehad?

Anton: "Daar heb ik absoluut geen spijt van gehad. We hebben de bagage ook niet verbrand, dat was niet echt, en de volgende dag kregen ze hun bagage gewoon weer terug. Ik was geloof ik de enige die vond dat we het wel moesten doen. Maar Angela en vrouwelijke collega's die zeiden: 'dat kun je niet maken'. Dus hebben we het niet gedaan. Maar er waren wel twee kandidaten echt over de zeik. Dat is een ruzie vanuit een opdracht, dus dat vind ik dan toch net anders."

Wat als de Mol halverwege ziek wordt en echt niet verder kan? Stopt dan de hele productie of is er een back-up plan?

Anton: "Daar hopen we gewoon niet op. Het is gelukkig ook nooit dichtbij gekomen. De mensen die tot nu toe ziek zijn geworden, dat waren allemaal kandidaten. Die kunnen gewoon makkelijk naar huis."

Hebben jullie ooit over nagedacht om afvallers die ziek werden een tweede kans te geven?

Anton: "Nee, dat is echt over."

Is het moeilijk om het programma na zoveel jaren spannend te houden?

Anton: "We hebben het grote voordeel dat we elk jaar tien nieuwe kandidaten hebben, waardoor je altijd variatie hebt. Je hebt ook altijd een ander land, dat geeft ook veel variatie. Wij zijn natuurlijk heel intensief bezig met het draaiboek en opdrachten te bedenken om het altijd zo gevarieerd mogelijk te houden. Zo hadden we bijvoorbeeld dit jaar een doolhof in een stierenvechtersarena en dat was niet voor het eerst. In seizoen een, dertien jaar geleden, hebben we dat ook gedaan. Maar die lange periode ertussen zorgt ervoor dat het mij niet uitmaakt."

"Er is een mix tussen nieuwe opdrachten en oude opdrachten met een (kleine) twist voor de variatie. Het zijn goede opdrachten en je doet er uiteindelijk wel iets anders mee steeds. Die arena vroeg er eigenlijk gewoon om, aangezien we niet iets met een stier wilden doen, want dat zijn 'bad motherfuckers'."

De stierenvechtersarena uit aflevering 8 (foto: AVRO)

Wordt er tijdens de uitzendperiode nog gemonteerd of staan de aflevering echt vast? Bijvoorbeeld als de echte Mol heel erg verdacht wordt, worden er dan nog wijzigingen aangebracht?

Anton: "Dat zou kunnen, maar dat gebeurt niet. Dit jaar hadden we alle afleveringen in de eerste week van de uitzending klaar. Blijkbaar is het ieder jaar nog niet nodig geweest om dingen aan te passen."

Anne-Marie werd in het begin door de kijkers niet sterk verdacht, maar een aantal kandidaten hadden haar al snel door. Hebben jullie daar in de montage rekening mee gehouden om niet teveel te verklappen?

Anton: "Je wilt niet dat tachtig procent van de kijkers al heel snel zegt: 'hé, het is Anne-Marie'. Dat is niet leuk voor de kijkers en ook niet leuk voor ons. Maar je moet het wel doen met het materiaal wat je hebt. Het is inderdaad wel een montageding. Hadewych en Liesbeth zaten al heel snel op de juiste Mol. Dat vind ik wel jammer, maar mensen zijn toch vaardiger geworden. Niet alleen de kijkers, maar ook de kandidaten. Dat maakt het wel moeilijker om te maken elk jaar. Dat is ook de reden waarom de Belgen ooit gestopt zijn."

Over de Belgische Mol gesproken, ik las in het Belgische tijdschrift Humo dat de mogelijkheden voor een vierde Belgische Mol weer open lagen. Wat weten jullie daarvan?

Anton: "Laatst zat ik in de kroeg met één van de makers en toen vertelde hij dat. Hij zei dat ik het niet verder moest vertellen en dat heb ik dan ook niet gedaan. Maar nu stond het van de week in de Humo en dan is het openbaar."

Is het ooit een idee om te gaan samenwerken met de Belgen?

Anton: "Nee, absoluut niet. Dat heeft ook te maken met de karakters van ons. Als het om de Mol gaat zijn de Belgen superieur. Maar wij hebben wel voor de twaalfde keer WIDM gemaakt al. Zij doen het op hun manier en waarschijnlijk zitten wij weer met onze oren te klapperen als zij een nieuw seizoen hebben gemaakt."

Zijn er ooit momenten geweest dat de Mol, de presentator of een productielid zich versprak?

Anton: "Nee, dat is nooit gebeurd. Er wordt de hele tijd gepraat over de boete van 250.000 euro. Dat irriteert mij weleens, want dat is niet iets wat speelt. Als de uitzendingen in januari beginnen, dan gaat het eigenlijk overal over ons programma. Als je kandidaat bent geweest, dan hoor je daarbij. Je weet precies hoe het zit en niemand anders weet dat. Het is bijna alsof je het EK voetbal kijkt, maar je weet al wie er wint. Maar je mag het niet zeggen."

Die 250.000 euro is er dus ook nog nooit uitgegaan?

Anton: "Nee, dan moet het wel heel extreem zijn mocht dat ooit in werking worden gesteld. Die 250.000 euro is absoluut een schijntje vergeleken met wat het echt kost. Het is misschien als persoon heel veel geld, maar wij zijn dan geruïneerd."

Is het bedrag gebaseerd op de kosten van de productie?

Anton: "Het is gewoon een hoog bedrag. Maar eigenlijk is het veel te weinig. Als wij de hele serie zouden moeten verhalen op die persoon..."

Dan moet eigenlijk iedere kandidaat zich verspreken?

Anton: "Bijna wel inderdaad."

De nieuwe presentator: Art Rooijakkers

Zijn er dit seizoen opdrachten geweest die op het laatste moment afgeblazen moesten worden?

Anton: "We hebben over de hele serie een stuk of drie opdrachten paraat staan, die we op ieder moment kunnen doen. Maar die hebben we bijna nooit nodig. Het is wel eens gebeurd dat dingen niet door konden gaan, maar dan verzonnen we steeds wat anders."

Welke opdracht was dit jaar jouw favoriet?

Anton: "Ik denk toch..., dit wordt heel moeilijk. Ik denk dat ik voor de bruggenopdracht ga met het abseilen. Het Höfdihuis was ook leuk en zelfs het kwartetten was erg spannend. Je kunt wel gaan lasergamen en in een donkere mijn, maar kwartetten of met elkaar ouwehoeren aan een tafel en dat spannend maken, daar was ik heel trots op ook. Het mooie van de bruggen vond ik, maar het gesprek met de Mol terwijl de kandidaten tientallen meters verderop stonden. Het krijtje weggooien vlakbij de kandidaten was ook een schitterend moment. Dat was echt een spontaan moment, niet gepland."

Welke opdracht pakte achteraf toch iets minder uit?

Anton: "De rondleiding. Die opdracht zou eerst plaatsvinden op de kathedraal en de rondleiding zou gegeven worden door de burgermeester. Dat zijn twee essentiële verschillen. Wat er gebeurd is, twee dagen daarvoor waren andere mensen op de toren aan het filmen. Ze deden alsof er iemand vast zat in de toren. De politie rukte uit en de cameraploeg had niemand ingelicht dat ze gingen filmen. Dat was dus een groot gedoe. Toen mochten we daar niet meer filmen. 'Ja maar, we hebben het vier maanden geleden al afgesproken.' 'Niets mee te maken, er wordt niet gefilmd'. Dat was twee dagen voor de opdracht."

"Dan moet er gewoon een alternatief komen. Toen kwamen we bij een andere toren, beter gezegd platformpje, op tien meter hoogte. Dat sloeg helemaal nergens op. Het idee was namelijk dat de kandidaten onderaan de kathedraal stonden en dat er geen overleg was tussen boven en beneden. Daar zat veel meer in dan dat er nu in uitgekomen. Het was nu echt knullig."

Is het nog moeilijk om ieder jaar weer opdrachten te verzinnen?

Anton: "We doen het al zo lang dat ook opdrachten die we nog nooit gedaan hebben, als je daar drie woorden over zegt, dan weten de anderen waar ik het over heb. Na elk seizoen houden we tien á vijftien dingen over die we niet doen. Maar dat nemen we toch weer in ons hoofd mee."

Dit jaar werd ook te vroeg ontdekt dat Marit afviel, omdat haar naam te lezen was in de preview van de voorafgaande aflevering. Is dat een montagefout?

Anton: "Ja, dat ligt aan het HD. Als ik de uitzending zie, dan is het een iets lagere resolutie. Ook bij het monteren is het niet in HD. Ik weet niet hoe het precies kwam, maar dat die naam leesbaar was dat was niet de bedoeling. Het was absoluut niet om de kijkers te testen of het opgemerkt werd. Wij hebben ons er een beetje op verkeken in de scherpte van HD. Ik kijk thuis HD en ik keek op mijn eigen televisie, toen zag ik het gewoon staan. We moesten dan nog wel even kijken of dat later in het seizoen nog eens zichtbaar was."

Ook de omhelzing aan het eind van aflevering 9 zou voor veel mensen een beetje weggeven dat Hadewych de winnaar zou zijn. 

Anton: "Dat is jouw interpretatie. Het was echt bewust om dat beeld aan het eind van de aflevering te doen. Ik heb ook heel veel gelezen dat zij omhelst werd, omdat ze de Mol was. Wij hadden ook die aflevering kunnen doen wat we altijd doen, of de winnaar of de verliezer bekend maken. Toen dachten we: 'dat gaan we nu niet doen'. Maar we geven wel iets weg. Want hier werd wel over gepraat en als we dat niet hadden gedaan, dan kwamen er klachten dat er nog niets bekend was. Je moet de kijkers wel wat geven."

Lees op de laatste pagina het interview verder over onder andere de hints, Reinout Oerlemans en het dertiende seizoen.