IT

Wanneer een bovennatuurlijk monster een klein Amerikaans stadje terroriseert besluit een groep tieners hun krachten te bundelen en de strijd met 'het' aan te gaan. Een geslaagde update van wat ooit al is verfilmd voor televisie, weet IT een geheel nieuwe angst voor clowns te zaaien en schrik en beven te oogsten.

Het is eigenlijk oneerlijk om Andy Muschietti's IT aan te kondigen als de eerste keer dat Stephen King's gelijknamige boek verfilmd is voor het witte doek. Want daar is niets aan gelogen, maar toch zullen de meesten bekend zijn met het concept van IT door... de vorige verfilming. Dat dat geen film is, maar een miniserie, zijn velen alweer vergeten, en het helpt ook niet dat in de dvd-uitgave de twee afleveringen aan elkaar geplakt zijn: film! Geen serie! Film. Puh.

Maar goed, het werd wel eens tijd dat horrorliefhebbers een kans kregen om Pennywise the Dancing Clown in actie te zien op het grote scherm. Met een bak popcorn, een drankje en die ene eikel voor je die steeds op zijn telefoon zit te kijken. Het is, ondanks die ene aso, de moeite waard om te vergeten wat je misschien hebt gezien van de miniserie en deze nieuwe versie te gaan bekijken, want de filmversie profiteert van een groter filmbudget, een betere focus op de jonge cast en meer variatie in de 'scares'.

IT: Bill Skarsgard als Pennywise

Voor wie niet bekend is met miniserie of boek; in het plaatsje Derry, Maine, leeft ondergronds een bovennatuurlijk monster dat eens in de 27 jaar uit zijn (of haar, daar hebben mensen meningen over) winterslaap komt om te voeden. Het monster is kieskeurig: kinderen zijn het lekkerst en wat ze helemaal tot een delicatesse maakt is als ze eerst even flink bang worden gemaakt. Da's als marinade voor dat lekkere kindertjesvlees. En dus komt het monster in diverse vormen tevoorschijn op hun zwakste momenten: wanneer ze alleen zijn.

Een groep tieners in Derry, door hunzelf en anderen de Losers Club genoemd, realiseert zich dat de lokale pestkop niet het enige gevaar is dat hen allen bedreigt; ze hebben allemaal eens te maken gehad met een weerzinwekkende clown: Pennywise. Gespeeld door Bill Skarsgård met een babyface, een onrustwekkende stem en ogen die verschillende kanten op kijken jaagt 'het' de kids angst aan, maar weet het ze onbewust ook te verbinden. De kids realiseren zich dat 'het' een lange geschiedenis heeft in Derry en besluiten de strijd aan te gaan.

Wat deze film betreft blijft het overigens ook bij de kids. Stephen Kings boek is ruim 1100 pagina's dik en vertelt niet alleen over hoe de kids het tegen It opnemen, maar ook hoe zij 27 jaar later, als volwassenen, opnieuw bij elkaar komen om het monster voorgoed te verslaan. De miniserie, die twee afleveringen telde, vertelde de eerste helft als flashback van de volwassen versie van de kinderen en liet ze in de tweede helft als volwassenen terugkeren naar Derry. Een vergelijkbare scheiding wordt gehanteerd in deze film. De focus ligt echter volledig op de kids; mocht er een tweede film komen (en dat hangt maar helemaal af van de box office voor dit 'Chapter One'), dan zal deze de personages als volwassenen tonen. Mocht dit tweede deel er echter niet komen, dan is er geen man overboord; dit eerste hoofdstuk staat voldoende op zichzelf en laat (voor het gevoel) nauwelijks eindjes open voor het tweede deel.

IT: Losers Club

Wie IT zegt, zegt Pennywise, en wie Pennywise zegt roept beelden op van Tim Curry in witte make-up met een felrode pruik. Hij was met afstand het meest memorabele uit de tv-versie van IT en is logischerwijs het belangrijkste vergelijkingsmateriaal tussen de film en de tv-versie. Dat legt aardig wat gewicht op Bill Skarsgård. Hij heeft de lastige taak om de Curry-versie te doen vergeten, of op z'n minst een versie te bieden die een nieuwe dimensie geeft aan het personage. Skarsgård onderscheidt zich van Curry, naast een andere outfit en makeup, door Pennywise neer te zetten als een meer dreigende, psychotische entiteit. Waar Curry soms een onschuldige clown leek die ineens omsloeg, is Skarsgård een clown waar je direct al onraad bij ruikt. Nu was dat contrast onderdeel van Curry's sterkte: het aanlokkelijke van een leuke clown en de schok dat hij lang zo leuk niet is, maar Skarsgård maakt het goed door eigenlijk gewoon goed gestoord te zijn zonder over de top te gaan. Hij is een Pennywise waar je direct al bij uit de buurt wil blijven.

Skarsgårds vertolking wordt bovendien aangevuld door prettige visual effects die goed duidelijk maken dat It heus geen man in clownskostuum is. En daarmee onderscheidt de film als geheel zich natuurlijk significant van de (ook al) 27 jaar oude tv-versie: de shots zijn stijlvoller, de effecten zijn beter en maken meer indruk. En hoewel het best nog een tandje weirder had gemogen (geen doucheputjes in deze verfilming, maar wel vreemde verschijningen waarmee de kids worden geterroriseerd) is deze film een sterk geheel dat meer en betere scares heeft dan de soms toch wat tamme tv-versie. Een geslaagde update, dus. Dat geldt ook voor de finale, die echter ondanks een grootsere en meer interessante uitwerking heeft te leiden onder eenzelfde zwakte als de tv-versie.

IT is een verhaal dat vertelt over angst en hoe je ergens kracht aan kunt geven, puur door erin te geloven of een ander dat te laten doen. Het is ook perceptie door anderen wat niet alleen It, maar ook de leden van de Losers Club maakt wie ze zijn en leren hoe je dat imago kunt veranderen (en je eigen identiteit vinden) is een belangrijk onderdeel van volwassen worden, hoewel deze film de Losers natuurlijk niet als volwassenen toont - het is te hopen dat dat tweede deel er alsnog komt. Maar IT is bovenal een lekkere horror, beter dan veel genregenoten, met een laagje angst, een snufje beven, een schepje gore (hoewel, met een incidentele Shining-level bloedgolf is er wellicht meer sprake van een flinke schep) en een gezonde dosis spanning. Maar het is ook een avontuur over een groep kids die samen sterker staan tegen niet alleen een simpele pestkop, maar ook een demonische entiteit die bange kids eet voor ontbijt. Deze IT is een goed tegenargument tegen remake-moeheid; niet immuun voor kritiek of 'de miniserie/het boek was beter', maar ook niet zonder bestaansrecht.