Op het toneel
Joost, met jouw toestemming, plaats ik je gedicht even in deze tijd. De wereld in 2002 is ook als een speeltoneel, al zouden wij nu zeggen, de wereld is als een goeie soap. Een onderhoudende soap, dat wel, met veel drama. Spannend tot het eind, terwijl het nooit ophoudt. En verslavend, oh zo verslavend.
'Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel.' Joost, elk speelt misschien wel zijn rol en krijgt zijn deel, maar de porties worden nou niet bepaald gelijkwaardig verdeeld. We spelen allemaal een rol in de soap, toch is de ene rol de andere niet. We kunnen nu eenmaal niet allemaal Ludo zijn. Ik, bijvoorbeeld, ben hooguit een figurant. Als de hoofdpersonages plaatsnemen op een kruk in dat gezellige stamcafé dan zie je, als je heel goed kijkt, mij op de achtergrond onscherp in beeld, leunend tegen een flipperkast staan. Terwijl de meest dramatische roddels en achterklap uit Soapstraat worden doorgesproken, sta ik te flipperen. Als ik geluk heb dan speel ik enige rol van betekenis als de flipperkast op tilt slaat, en de hoofdpersonages hun conversatie tijdelijk staken om geïrriteerd naar mij te kijken. Ik haal mijn schouders op en wacht tot ik een nieuwe bal krijg. Tot zover mijn rol op het speeltoneel van het leven, klein dus.
Ik kan me voorstellen, Joost, dat de wereld in de 17e eeuw nog betrekkelijk klein was. Inmiddels leven we in een Global Village en onze soap is natuurlijk ook daar gesitueerd. Je zult destijds misschien wel wat leiders van formaat hebben gekend, maar nu zijn er hoofdrolspelers op het toneel, je zou er van terugdeinzen. Bovenaan de aftiteling prijkt President Bush Jr. - als cowboy in presidentskleding. Een groot gapend gat en dan volgt president Poetin - als de ex-KGR'er, Saddam Hoessein - als de Arabische dictator. Drie minuten aftiteling later komen we de eerste Nederlanders tegen: Ruud Lubbers - als de beschermheilige van de vluchtelingen, Jan-Peter Balkenende - als de premier van Nederland en Ruud van Nistelrooij - als spits van Manchester United. Ergens onderaan, als de aftiteling van de miljarden figuranten over het beeld rolt kom je mijn naam tegen: Unkle - als Fok! columnist.
De regie van de soap is voor zover wij weten nog steeds in handen van de Almachtige. Althans, dat dacht men altijd. Maar het lijkt wel of die zijn regisseursstoel allang heeft verlaten, en ergens aan het strand ligt te zonnen. De hoofdrolspelers luisterden niet zijn regie-instructies, zijn stuk liep helemaal op de klippen, de kijkcijfers daalden, dus dacht God, bekijk het maar met je soap, ik stap op. Zo'n figuur als Bush valt toch ook niet te regisseren? En wat dacht je van Bin Laden? Dat die luistert naar de regie-instructies? Ga toch weg, Bin Laden bepaalt de regie. Hoe hard de regisseur ook door zijn megafoon schreeuwt, de hoofdrolspelers van nu nemen het stuk in eigen handen. Hij heeft wel één middel om de soap te beïnvloeden: hij stuurt je de soap uit, hij trekt je stekker eruit, hij knipt je lampje uit. Dus af en toe, als hij vanuit zijn ooghoek kijkt naar zijn steeds beroerder wordende toneelspel dan haalt hij er eens poppetje uit en schuift een ander naar voren. Het liefst zou hij ze er allemaal uithalen, zo'n bende hebben ze ervan gemaakt, maar ja, the show must go on.
Toch, en dat geeft me een beetje hoop, zijn er af en toe mensen die ineens een hoofdrolletje krijgen. Een hoofdrolletje in een aflevering over Nederland, dat overigens vrij weinig scènes telt in de soap. Van figurant tot hoofdrolspeler, zeg maar van barvulling tot Jeff Alberts. Dus blijf ik vurig hopen dat de regisseur in mij ook een hoofdrolspeler ziet. Veel lawaai blijven maken. Heel veel lawaai, totdat de regisseur me ziet staan en zegt: hier Unkle, het podium is van jou! Stap er op en speel met passie en vuur. De wereld is een speeltoneel, en ieder speelt zijn rol en krijgt zijn deel!
Met dank aan Van Vondel's gedicht 'Op het Toneel'
