Spanje wil van Catalaanse leiders af

De Spaanse premier Mariano Rajoy wil de Catalaanse leider Carles Puigdemont en de andere bestuurders in Catalonië ontslaan. Vervolgens zou de Catalaanse bevolking binnen zes maanden een nieuw regionaal parlement moeten kiezen. Rajoy vraagt de Spaanse Senaat om toestemming voor de maatregelen. Hij benadrukt dat hij niets verandert aan de autonomie van Catalonië.

Volgens de premier gaan de separatistische leiders in Catalonië in tegen de grondwet en de andere wetten. Hij wil daarom het bestuur in Catalonië tijdelijk overnemen. "Dit was niet onze wens en dit was niet onze ambitie", aldus Rajoy. Hij noemde geen datum voor de verkiezingen, maar zei dat de stembusgang kan worden gehouden zodra de situatie weer normaliseert.

Het besluit is nog niet bindend. Niet alleen moet de Senaat uiteindelijk beslissen, Puigdemont heeft ook het recht om te reageren op de plannen. Rajoy baseert zich op artikel 155 van de Spaanse grondwet. Dat is nooit eerder gebruikt. In het artikel staat dat Madrid het bestuur in een regio mag overnemen als de leiders daar ingaan tegen het algemeen belang.

Illegaal
Volgens Rajoy was het onafhankelijkheidsreferendum van 1 oktober illegaal. Bovendien zou Catalonië bij afscheiding automatisch de Europese Unie, de Europese Centrale Bank en de Wereldhandelsorganisatie verlaten, met grote economische schade als gevolg.

De partij van Rajoy, de conservatieve Partido Popular, en de sociaaldemocratische oppositiepartij PSOE hebben al laten weten dat ze de plannen steunen. Protestpartij Podemos is kritischer en spreekt van een verschrikkelijke dag voor de democratie. "Iedere democraat moet de rillingen krijgen van wat we hebben gehoord", zei partijkopstuk Pablo Echenique.

De Catalaanse leider Puigdemont zal zaterdagavond reageren. Hij had vooraf gezegd dat Catalonië de onafhankelijkheid zou uitroepen als Madrid zou ingrijpen.

Senaat
De Spaanse Senaat beslist komende vrijdag of de regering mag ingrijpen in Catalonië. Rajoy wil onder meer de Catalaanse bestuurders ontslaan en nieuwe verkiezingen uitschrijven. Het debat in de Senaat begint vrijdag om 10.00 uur, melden Spaanse media.

Rajoy beroept zich op artikel 155 van de Spaanse grondwet. Daarin staat dat Madrid het bestuur in een regio mag overnemen als de leiders daar ingaan tegen het algemeen belang. Rajoy moet wel uitleggen wat hij precies wil doen en de Senaat moet ermee instemmen. Dat is een formaliteit, omdat de Partido Popular van Rajoy en de sociaaldemocratische oppositiepartij PSOE achter hem staan.

Als voorbereiding zal een commissie van de Senaat dinsdag om 13.00 uur over de plannen vergaderen. Puigdemont krijgt van dinsdag tot en met donderdag de kans om te reageren op de regeringsplannen.

Aangeklaagd
Puigdemont wordt mogelijk aangeklaagd voor rebellie. Het Spaanse Openbaar Ministerie bevestigt zaterdag dat het een aanklacht voorbereidt tegen hem en andere separatisten.

Als de Catalaanse leiders de onafhankelijkheid uitroepen, overtreden ze de Spaanse grondwet en riskeren ze 15 tot 25 jaar celstraf. Als het tot een gewapende opstand komt, kan de straf worden verhoogd tot dertig jaar, aldus Spaanse media.

De website van het Grondwettelijk Hof van Spanje werd zaterdag overigens korte tijd uit de lucht gehaald. Op het moment dat het kabinet vergaderde over Catalonië, verscheen op de site een pro-Catalaanse boodschap. Volgens Spaanse media is die door hackersgroep Anonymous geplaatst. Daarna werd de site onbereikbaar. De pagina is inmiddels weer in de lucht.

Baskenland
Baskenland staat achter Puigdemont. De plannen van de Spaanse regering "zijn extreem en disproportioneel, ze blazen de bruggen op", liet de Baskische leider Iñigo Urkullu weten. Urkullu zei ook dat de Catalaanse bestuurders op steun van de Basken kunnen rekenen.

Urkullu leidt de regerende Baskische Nationalistische Partij. Die wil meer bevoegdheden voor Baskenland, dat net als Catalonië autonoom is. Baskenland werd jarenlang geteisterd door terreuraanslagen van de ETA, die met geweld streefde naar onafhankelijkheid. De partij van Urkullu heeft die aanslagen altijd veroordeeld.

Spaanse premier wil af van leiders Catalonië
Spanje wil van Catalaanse leiders af (Foto: ANP)