De Elfstedentocht van 1956

Deze maand staat FOK!sport in het teken van de Tocht der Tochten, de Elfstedentocht. Vandaag wordt de tocht van 1956 nader bekeken.

De elfde Elfstedentocht werd verreden op 14 februari 1956. Er schreven zich na het succes van de tocht in 1954 een recordaantaal van 6.329 schaatsers in. De kwaliteit van het ijs was slecht op een paar uitzonderingen na. De start van de Tocht der Tochten was bij Posthuma's Autospuitinrichting aan de Verlengde Schrans te Leeuwarden.

De wedstrijd

Om half zes in de ochtend klonk het startschot. De schaatsers moesten eerst naar het Van Harinxmakanaal rennen om daar de schaatsen onder te binden. Bij de eerste controlepost in Sneek, iets na half zeven, hadden zich twee groepen van respectievelijk twaalf en tien man uit het peloton losgemaakt. Vlak buiten Sneek kwamen die twee groepen samen. Er sloten zich nog meer schaatsers bij de groep aan die uit het peloton waren ontsnapt. Hierdoor was er in Sloten een kopgroep ontstaan van veertig man. Jeen Nauta en Jeen van den Berg gaven op de Luts, waar slechts op een dunne strook in het midden kon worden geschaatst, het startsein voor een ontsnappingspoging.

Het tempo ging omhoog en iedereen probeerde Nauta en Van den Berg bij te benen. Twaalf man konden het duo volgen waardoor een nieuwe kopgroep van veertien mannen ontstond.Verschillende schaatsers moesten echter afvallen waarfoor om vijf voor negen een groep van acht schaatsers aankwam in Workum. Ze hadden een voorsprong van vijf minuten op de eerste achtervolger.

Toen de kopgroep te horen kreeg dat de concurrenten niet heel ver achter hen lagen, besloten ze het tempo op te schroeven. Om twintig minuten over tien kwamen ze Bolsward binnen. De voorsprong op de tweede groep was toen negen minuten. In Harlingen nam de kopgroep even een rustpauze maar door die pauze en het lage tempo konden vier achtervolgers in Franeker bijna aansluiten. Een paar honderd meter later viel de kopgroep door valpartijen uit elkaar.

De overgebleven kopgroep, bestaande uit Jan van der Hoorn, Aad de Koning, Jeen Nauta, Maus Wijnhout en Anton Verhoeven, maakte in de buurt van de Vrouwbuurstermolen de afspraak om samen, arm in arm, over de finish te gaan. Het deed denken aan de Elfstedentocht van 1940 toen vijf schaatsers het Pact van Dokkum sloten. Het publiek bij de finish wist hier natuurlijk nog niets van af, dus toen de vijf rustig naast elkaar over de finish kwamen werden ze teleurgesteld en klonk er alleen een koel applaus.

Het bestuur van de Vereniging de Friesche Elf Steden besloot dat er geen winnaar zou worden uitgeroepen omdat de vijf schaatsers er geen sportieve wedstrijd van hadden gemaakt.

Cijfers

Van de 259 wedstrijdschaatsers kwamen er 109 binnen de twee uur na de eersten binnen. Van de 6.070 toertochters kwamen er 4.739 binnen voor 0:00 uur.

Het weer

Het vroor stevig op 14 februari 1956 en door een dicht wolkendek was de zon niet te zien. De kwaliteit van het ijs was, op enkele uitzonderingen na, slecht.