Doodgedrukt
Het wordt drukker en drukker, de groep mensen verandert in kubieke meters massa. De menigte drukt zich samen bij een stenen trap, iedereen staat muurvast. Mensen krijgen geen lucht meer, vallen neer, worden vertrapt door de massa. De foto’s en filmpjes uit Duisburg zullen nog niet eens een fractie van de paniek vangen. In de massa is alles anders dan vanuit de lucht.
Op een festival gelden andere leefregels. Weinig douchen, veel zweten, stinkende lichamen die zich samenpakken in het voorste vak bij een optreden. Niemand zeurt over deodorant of over de 1-meter-privacy-cirkel. Massaal de te kleine, te benauwde, te vieze dixie volschijten. Massaal veel bier drinken. Massaal klappen, massaal zwaaien en massaal meezingen. De anarchie is dichtbij, maar de volgende dag kom je gewoon weer keurig geschoren en gewassen het kantoor of de collegezalen binnengestapt. Er is geen oorlog nodig om alle opgelegde normen en waarden af te schudden, een feest kan voldoende zijn. Beschaving is iets relatiefs, soms is het prettig om gewoon alles los te laten zonder iets te verliezen.
Op de Loveparade liep het anders. Negentien mensen hebben hun leven achtergelaten in de massa. Juist op het punt waar de beschaving ten einde is, vallen de meest zinvolle, maar ook de meest zinloze doden. De triomf van een strijdend ten onder gaande oorlogsheld heb ik altijd dubieus gevonden, maar het haalt het niet bij de zinloosheid van een massa die zichzelf dooddrukt in een tunnel. Het doet qua zinloosheid denken aan vroege oorlogen waarbij de legers in rijtjes omstebeurt op elkaar mochten schieten, het grootste leger won. Of aan dieren die zichzelf opofferen om de vluchtende kudde te redden. Alleen viel hier niks te winnen of te redden, er was alleen verlies te behalen.
Na de schrik komt altijd het verdriet en de woede die een schuldige willen aanwijzen. Is het de organisatie van Ruhr 2010, die kostte wat kost de Loveparade naar Duisburg wilde halen, ondanks het ongeschikte terrein? Is het de politie die te weinig deed om de massa te kalmeren? Is het de massa zelf die onverantwoord in paniek raakte? Antwoorden zullen hopelijk helpen bij het voorkomen van herhalingen en bij de verwerking van de vele trauma’s die zijn ontstaan op de Loveparade.
De massa moet altijd gewantrouwd worden, ook als je er zelf deel van uitmaakt. Het is echter onzin om er bij voorbaat afstand van te nemen.
