Open Monumentendag - wat is er te doen?
6. Friesland, Groningen en Drenthe
In Heerenveen is een van de mooiste monumenten opengesteld voor publiek: De Crackstate behoort tot de mooiste monumenten van Friesland. Sinds 1952 doet het dienst als gemeentehuis van Heerenveen. Het statige huis werd in 1648 als woonhuis gebouwd door Johannes Sytzes Crack. De “Regtbank van eersten aanleg” en het “Vrede–gerecht” werden er in ondergebracht, samen met een “Huis van Arrest”. Voor het “Huis van Arrest” werd later een afzonderlijke gevangenis achter Crackstate gebouwd.
Op West-Terschelling vinden we het 'Behouden Huys' een zeventiende-eeuws woonhuis van Terschelling. Eerst bewoond door rijke commandeurs van de walvisvaart, later door twee families. Je vindt er nog de oude indeling met originele 17e eeuwse bedschotten. Beleef de ijzingwekkende overwintering van ontdekkingsreiziger Willem Barentsz of leer over het boerenleven van Terschelling.
Meer geintereseerd in de wetenschap? Aan het plafond van de woonkamer van een grachtenhuis in Franeker bevindt zich het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Dit nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel werd tussen 1774 en 1781 gebouwd door de Friese wolkammer Eise Eisinga. Tot op de dag van vandaag toont het Planetarium de actuele stand van de planeten.
Planetarium in Franeker (Foto: Open Monumentendag.nl)
Liever een stukje geschiedenis tot je nemen? Aan de Bergveenweg in Veenhuizen is sinds 2015 een Graftrommelmuseum en een Restauratieatelier gevestigd. In dit museum hebben graftrommels en grafkransen hun oorspronkelijke glorie teruggekregen. Momenteel wordt er een bijzondere collectie graftrommels uit het Belgische Deinze tentoongesteld.
Nog meer historie vinden we in Frederiksoord: Het museum De Koloniehof is een herinneringsmuseum aan het werk van de Maatschappij van Weldadigheid, die in de eerste helft van de 19e eeuw in het kader van de armoedebestrijding diverse kolonies in het toenmalige Verenigd Koninkrijk der Nederlanden stichtte. In verband met een bloemcorso op zaterdag is de Koloniehof alleen zondag opengesteld voor publiek.
