In Memoriam: Wubbo Ockels (1946 - 2014)
Vandaag is de Nederlandse natuurkundige, ruimtevaarder, piloot en hoogleraar Wubbo Johannes Ockels op 68-jarige leeftijd overleden. Ockels was de allereerste Nederlander die als astronaut de ruimte inging. In deze 'In Memoriam' een terugblik op het leven van deze hoogvliegende Groninger.
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 31 augustus 1977
De jonge jaren
Als kleine jongen was Wubbo altijd al gek op snelle vliegtuigen. Vaak droomde de jongen dan ook van een loopbaan als testpiloot. Ockels studeerde natuurkunde en wiskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en behaalde in 1973 cum laude zijn doctoraalexamen. Toch was Wubbo aangenaam verrast toen hij eind 1977 te horen kreeg dat hij samen met de Duitser Ulf Merbolt, de Zwitser Claude Nicollier en de Italiaan Franco Mallerba, na een lange en zware reeks medische en psychologische tests, was geselecteerd voor het ruimtevaartproject Spacelab. Van deze vier mannen moest er nog één afvallen en dat werd de Italiaanse kandidaat.
In 1978 werd de Groninger, die als buitengewoon hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen verbonden was, uitgekozen door het European Space Agency geselcteerd om mee te doen aan het Spacelab-project. Het project ging niet helemaal vlekkeloos. Zo waren er nogal wat problemen met de spaceshuttle die het gloednieuwe ruimtestation Spacelab moest transporteren en zo werd het project een aantal keren uitgesteld. Na opleidingen in Toulouse en Bonn vertrok de Groninger in 1980 naar het Lyndon B. Johnson Space Center in Houston, Texas.
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 5 september 1981
De eerste nederlandse astronaut
In september 1981 werd de toen 35-jarige Ockels uitverkoren als kandidaat voor de eerste vlucht met het Europese ruimtelaboratorium Spacelab. Ockels zou daarmee ook de allereerste niet-Amerikaan zijn die met de Spaceshuttle de ruimte in zou gaan. De verwachtingen waren dat deze vlucht in 1983 plaats zou vinden. Een jaar later maakte ESA bekend dat de Duitser Ulf Merbolt als eerste West-Europeaan deel uit zou gaan maken van de bemanning die de eerste vlucht met het Spacelab zouden gaan maken in november 1983. Dat hield echter wel in dat Ockels ervan verzekerd was dat hij bemanningslid zou gaan worden van de tweede vlucht in 1985.
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 8 mei 1982
Door een weigerende ventielklep werd de tocht in 1985 nog eens vier weken uitgesteld maar op 30 oktober 1985 was het, na drie jaar vertraging, eindelijk zover. Samen met de Duitsers Reinhard Furrer en Ernst Messerschmid en de Amerikanen Henry Hartsfield, Steven Nagel, James Buchli, Guion Bluford en Bonnie Dunbar begon Ockels aan zijn ruimteavontuur.
Vlucht 61A
Op 30 oktober 1985 kon je op straat een kanon afschieten, iedereen zat namelijk voor de buis waar de NOS vanaf 17.30 uur een live-reportage verzorgde van de lancering van het ruimteveer Challenger. Na een ruimtereis van zo'n vijf miljoen kilometer keerden de astronauten op 7 november 1985 terug naar de aarde en maakten om 18.44 uur een perfecte landing op de brede landingsbaan van de luchtmachtbasis Edwards in Californië. Een half uur later zetten de zichtbaar vermoeide ruimtevaarders 'voet op aarde'.
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 31 oktober 1985
De vlucht, die zo'n zes miljard gulden had gekost, was een groot succes. Van de 76 geplande wetenschappelijke experimenten was er slechts eentje mislukt. Ockels ontving diverse onderscheidingen voor zijn ruimtecapriolen. Zo kreeg de Groninger het Westduitse kruis van verdiensten, de 'Grote Prijs' van Groningen en werd ook uitgeroepen tot officier van Oranje Nassau. Ook werd er een wetenschappelijke prijs naar Ockels vernoemd.
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 26 november 1985
Van ruimtevaarder tot TV-presentator
In 1986 gaat Ockels voor het European Space Research and Technology Centre, het technische 'hart' van de ESA in Noordwijk werken. Vanaf 1992 is de Groninger ook werkzaam als deeltijdhoogleraar aan de faculteit Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft. Ook is Ockels als hoogleraar verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Vanaf dat moment richt de voormalige ruimtevaarder zich vooral op duurzame projecten. Zo doet Ockels onderzoek naar de laddermolen, een project waarbij gebruik wordt gemaakt van windenergie op grote hoogte, waar het gelijkmatiger en harder waait. Ook is Ockels betrokken bij de ontwikkeling van de zonne-auto Nuna, waarmee in 2001, 2003, 2005, 2007 en 2013 de World Solar Challenge werd gewonnen. Daarnaast is hij vanaf 1987 ook te zien als presentator van het tv-programma Kijk-TV bij de TROS.
Uit de Leeuwarder Courant van 7 december 1989
Ontsnapt aan de dood
Gedurende zijn leven ontsnapte de sympathieke Groninger meerdere malen aan de dood. Zo leed Ockels in 1982 aan de gevaarlijke bacteriële ziekte leptospirose. Drie jaar later ging Ockels de ruimte in met de Spaceshuttle Challenger. 90 dagen na de missie van Ockels vertrok de Challenger opnieuw maar kwam na een reis van 73 seconden tot ontploffing. Later bleek dat het mankement aan de shuttle ook al bij de vlucht van Ockels aanwezig was geweest, maar toen nog geen fatale gevolgen had.
In 1989 staat Ockels met zijn privévliegtuigje op de luchthaven van Lille. Door een combinatie van dichte mist en communicatieproblemen met de verkeerstoren stuurde Ockels zijn vliegtuigje naar een baan waar net een Airbus A320 ging landen. De Airbus reed over het kleine vliegtuigje heen, maar Ockels kon wonderwel ongeschonden uit zijn intact gebleven cockpit stappen.
Uit het Dagblad van het Noorden van 8 juni 2013
In 2005 werd Ockels getroffen door een zware hartaanval. Drie jaar later ontdekt met bij toeval een vergevorderde niertumor bij de voormalige astronaut. De tumor werd succesvol verwijderd, maar in mei 2013 maakte Ockels via Twitter bekend dat er opnieuw niercelkanker bij hem was ontdekt. De ziekte was inmiddels ook al uitgezaaid naar zijn longvlies. Vanaf eind 2013 werd Ockels in het MD Anderson Cancer Center in Houston behandeld maar het mocht niet meer baten. Vanochtend om 11.08 uur overleed Ockels in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam aan de gevolgen van de niercelkanker.
