Interview: Judith Visser
Namens FOK! wil ik je allereerst bedanken voor de tijd die je neemt om onze vragen te beantwoorden. Oversteken, daar gaan we het over hebben. Het is je nieuwste boek. In niet al te lange tijd heb je toch al vijf boeken geschreven. Hoe krijg je dat voor elkaar? Waar haal je die eindeloze inspiratie vandaan?
"Ik schrijf ongeveer 1 boek per jaar. Qua tijd lukt me dat omdat ik er geen ander werk naast doe, ik kan dus al mijn aandacht aan mijn boeken besteden en dat vind ik heel fijn. En waar de inspiratie vandaan komt… haha, dat weet ik zelf ook niet! Het zit allemaal in me, het ene boek is nog niet af of het andere boek stuitert al ongeduldig door mijn hoofd. Ik vergelijk het wel eens met dromen: niemand weet ze nu eigenlijk echt vandaan komen…"
Ik heb Oversteken gelezen en moet bekennen, ik vind het je beste boek. Ben je het hier zelf ook mee eens en merk je dat je steeds weer beter wordt naarmate er meer boeken van je verschijnen?
"Wat fijn dat je dat zegt. Ik streef er inderdaad naar om met ieder boek beter te worden, terwijl dat tegelijkertijd natuurlijk heel lastig is om te beoordelen want mijn boeken zijn allemaal compleet verschillend. Dat doe ik bewust, ik wil mijn lezers blijven verrassen. Maar qua stijl groei ik hopelijk steeds meer. Dat is logisch, denk ik. Ervaring en zo. Ik vind het ook altijd moeilijk om mijn vorige boeken terug te lezen, ik zit er met pen hele stukken tekst in te veranderen als ik er bijvoorbeeld uit moet gaan voorlezen. Al moet ik wel zeggen dat ik Tegengif, mijn debuut, nog altijd heel leuk vind. Maar dat is gewoon mijn eersteling, die zal altijd bijzonder blijven."
Het kan wellicht ook zo zijn dat de druk groter wordt om je vorige boek te overtreffen, zeker als je net als jij prijzen en nominaties in de wacht sleept. Is dat het geval en hoe ga je daarmee om, levert dat geen writers block op?
"Het enige dat ik wel eens eng vind wanneer een boek het supergoed doet, is dat ik bang ben dat mensen dan van mijn volgende boek hetzelfde soort verhaal gaan verwachten. En dat is het dus nooit. Maar de stijl is wel hetzelfde, en ik denk zelfs herkenbaar. Mensen zeggen nu over mijn boeken: "het is weer een echte Judith Visser". Dat is fijn. En die hooggespannen verwachtingen… tja, ik denk dat het een soort druk geeft die ik juist nodig heb. Zodat ik weet dat ik mijn best moet blijven doen, zeg maar."
Het hoofdonderwerp is ‘lucide dromen’. Persoonlijk had ik er nog weinig kennis van. Is het een onderwerp dat je zelf ook hebt ‘ervaren’?
"Het boek dat de hoofdpersoon gebruikt om lucide dromen onder de knie te krijgen, heb ik zelf ook in mijn kast staan. Ik heb het ooit gekregen van iemand die mij op die manier wilde helpen om van mijn nachtmerries af te komen, want daar heb ik helaas al mijn hele leven last van. Iedere nacht opnieuw is het raak en echt heftig ook. Maar ik heb de techniek helaas niet kunnen leren, de concentratie ontbreekt bij mij. Toch vind ik het enorm fascinerend dat het bestaat: stel je eens voor hoe geweldig het moet zijn als je zelf je eigen dromen kunt sturen!"
Je eigen dromen sturen, het zou mooi zijn, zoals Judith zegt, of toch niet. Ik ben bang dat ik dan té veel controle krijg over mijn leven. Laat mij maar met beide benen op de grond staan en de dromen komen zoals ze komen. Maar genoeg over mij, we gaan verder met het interview.
Ben je zelf spiritueel aangelegd, of heb je je speciaal voor het boek in het onderwerp verdiept? En is een bepaalde aanleg en vooral ook geloof in de materie niet noodzakelijk om dit goed over te kunnen brengen op je lezers?
"Ik denk wel dat je er zelf tot op zekere hoogte in moet geloven als je het echt overtuigend wilt overbrengen. Je moet je lezers nooit onderschatten: ze hebben heel snel door of iets oprecht is of niet. Maar dat geldt natuurlijk niet voor alle onderwerpen, want in mijn nieuwe boek bijvoorbeeld is een van de (bij)personages een fanatiek supporter van een bekende voetbalclub, en dat wil absoluut niet zeggen dat ik er als auteur dan dezelfde ideeën op nahoud. Maar qua spirituele thema’s scheelt het wel als je er zelf ook voor open staat, denk ik. Dan ga je er gewoon meer in op tijdens het schrijven, je kunt je beter inleven."
Je schrijft in de ik-vorm. Zelf vind ik altijd dat dit het lezen leuker maakt, het geeft meer betrokkenheid. Kies je hier zelf bewust voor, of komt zoiets gaande het schrijven in je op?
"Ja, ik doe dit absoluut honderd procent bewust. Ik wil tijdens het schrijven mijn hoofdpersoon zijn. Ik kruip volledig in de huid van de ik-persoon, en ik noem dit 'method writing' (zoals acteurs aan 'method acting' kunnen doen). Het helpt mij om overtuigend en realistisch gevoelens over te brengen, hoe heftig het soms ook is."
Heb je enige link met je hoofdpersonage, Tender? Is zij op iemand uit je omgeving gebaseerd (misschien op jezelf)?
"Tender is een fictief personage, maar er zitten natuurlijk altijd wel bepaalde trekjes van jezelf in zo iemand. Net als ik heeft zij een goede band met dieren en heeft ze de neiging om zich in zichzelf terug te trekken als het even wat minder gaat. Dat herken ik natuurlijk wel. En ze woont in Rotterdam!"
Wat ik vooral heel verrassend vond aan je boek, dat haal ik ook in de review aan, is de geweldige twist die je aan het verhaal geeft. Zonder spoilers weg te geven: hoe kom je tot zoiets? Heb je deze ontknoping al vanaf het begin voor ogen, of is dat een proces waar je langzaam naartoe werkt?
"Haha, ja die twist verraste mij zelf ook! Die had ik dus niet van tevoren bedacht. Ik wist wel tijdens het schrijven dat er iets moest gaan gebeuren, een bepaalde ontknoping, maar wat dat precies zou gaan zijn wist ik nog niet. Ik had er gewoon vertrouwen in dat het vanzelf in me op zou komen tijdens het schrijven, zodra het verhaal echt zou gaan beginnen te leven in mijn hoofd (want zo gaat het altijd). En zo gebeurde het ook. Ik kan me het moment nog precies herinneren: ik stond in de keuken, was iets totaal anders aan het doen en ineens wist ik hoe het zat. Fantastisch. Alles viel meteen op zijn plek. En toen kon ik de details gaan uitwerken en het verhaal zijn uiteindelijke vorm geven."
Bij al je boeken merk ik dat je een hele vlotte stijl hanteert, zonder al te veel opsmuk. Een alledaags taalgebruik, zonder moeilijke woorden. Richt je je hiermee op een bepaalde groep lezers, of is dit gewoon echte ‘Judith-taal’?
"Ik denk dat het inderdaad gewoon mijn eigen stijl is. Ik heb geen zin om om dingen heen te draaien of om het verhaal in een onnodig wollig taalgebruik te verpakken. Het moet zo lekker lezen, dat de lezer niet eens doorheeft dat hij/zij aan het lezen is. Ik wil de lezer het gevoel geven dat ze het meemaken, of dat ze het voor zich zien, als een film. Zodat het echt een ervaring is. Ik wil mensen er in laten opgaan, zoals ik er zelf ook in opga. En daar leiden onnodig moeilijke woorden alleen maar bij af."
Als je een verhaal of boek begint, hoe lang loop je dan al met ideeën rond voor je tot het daadwerkelijke schrijven komt en hoe ziet een ‘schrijfdag’ bij huize Visser eruit? (Heb je een bepaalde plaats waar je het beste kunt schrijven, schrijf je uren achter elkaar, loop je met een noteboekje rond… dat soort dingen).
"Meestal begin ik, bij het schrijven van een nieuw boek, met research. Ik wil alles weten voordat ik over een onderwerp ga schrijven, wil me er echt in verdiepen. Daarna begint het schrijfwerk. Ik werk thuis, lekker in de roedel (ik heb twee honden, en volgend jaar komt er een derde bij), ik schrijf ongeveer 5 uur per dag. ’s Ochtends nadat ik heb ontbeten en een grote (ruim 3 kwartier) wandeling met de honden in het park heb gemaakt doe ik eerst wat dingetjes online, zoals mails beantwoorden en zo (red. zoals dit interview!), en daarna ga ik aan de slag. Tussendoor stop ik vaak even, omdat ik niet lang achter elkaar hetzelfde kan doen. Rond half vier ’s middags is het genoeg geweest en ga ik voor de tweede keer met de honden naar buiten voor wederom een grote wandeling. Daarna is mijn vriend er en relax ik, samen met hem. Het is een heel fijn ritme! Als ik tegen een deadline aanzit werk ik vaak ’s avonds ook nog door, maar dat is maar een paar maanden per jaar. Ook op de momenten dat ik niet aan het schrijven ben maar ergens anders ben, ben ik in mijn hoofd toch met mijn boek bezig. Ik heb ook altijd een notitieboekje en een memorecorder bij me, om plotselinge invallen meteen vast te leggen."
Achterin je boek, bij het dankwoord, zag ik de naam Roos Boum staan. Voor FOK! ook geen onbekende, wij hebben al haar boeken gereviewed en ook een interview met haar gehouden. Zij was proeflezer voor Oversteken. Het toeval wil dat ik proeflezer was voor háár laatste boek. Waar ik nu benieuwd naar ben, is hoe je je proeflezers uitzoekt. Waar zoek je naar in die mensen, en hoe gemêleerd is het gezelschap, want het genre en de thema’s waarover Roos Boum schrijft verschillen toch wel van die van jou zelf.
"Roos is een geweldige proeflezer: ze is heel scherp, kritisch en zegt duidelijk waar het op staat. Ook komt ze vaak met suggesties waar ik zelf niet aan heb gedacht. Als je namelijk al een maand of negen dag in dag uit met je neus in je eigen verhaal zit, dan zie je sommige dingen zelf niet meer. Roos biedt dan precies de frisse blik die ik nodig heb, en het helpt dat zij zelf ook schrijfster is. Ze leest anders dan een gemiddelde lezer dat doet. Voor Stuk was zij ook proeflezer, en voor mijn volgende boek waarschijnlijk weer. Ze is onmisbaar en het liefste maak ik van haar mijn vaste proeflezer. Voor Oversteken had ik ook een paar andere proeflezers, ook twee schrijvers: Nicolet Steemers en Micha Meinderts. Die zijn ook goed. Auteurs weten gewoon waar ze op moeten letten, dingen die mijn moeder of de buurvrouw bij wijze van spreken niet zo snel zal zien."
Naast het schrijven van boeken, heb je nog andere dingen die je doet in het dagelijkse leven? Hobby’s, andere werkzaamheden buiten het schrijven om? Wat doet Judith zoal van maandag tot vrijdag zeg maar…
"Ik ben gek op lekker eten en sta iedere dag minstens een uur (vaak langer) in de keuken om onwijs lekkere (maar wel gezonde) dingen klaar te maken. Zelfgemaakte volkorenpizza, heerlijke moussaka, dat soort dingen. Wel vegetarisch hoor, want ik eet al sinds mijn tiende geen vlees meer. En ik ben gek op mijn honden. Ik loop iedere dag een paar uur met ze buiten. Volgend jaar verhuis ik naar Rockanje (een badplaats in de buurt van Rotterdam) en dan komt er een derde bij, ik kijk er nu al naar uit. Ik kan me een leven zonder mijn beesten niet voorstellen, ze zijn echt mijn maatjes en ik neem ze overal mee naar toe.
Wel moet ik eerlijk bekennen dat mijn sociale leven sinds ik geen baan buitenshuis meer heb maar gewoon lekker thuis mijn boeken schrijf, wat minder is geworden. Vriendinnen moeten me soms echt dwingen om met ze af te spreken, want ik onderhoud het contact tegenwoordig net zo lief gewoon via de mail in plaats van live, maar zo werkt het natuurlijk niet. Daar moet ik wel aan werken, denk ik, want ik begin kluizenaarstrekjes te vertonen. En dat terwijl ik het, als ik me er eenmaal toe heb aangezet, juist altijd heel gezellig vind om leuke dingen met ze te doen of gezellig in de Ierse pub te hangen."
Heb je al ideeën voor een nieuw boek, misschien ben je al wel bezig (dat hoop ik stilletjes) en kun je hier al iets meer over vertellen?
"Ik ben absoluut bezig!! Mijn nieuwste boek verschijnt eind van de zomer volgend jaar en wordt weer een thriller. Het is een vrij heftig verhaal, dit keer over een onderwerp waar ik momenteel echt kapot van ben door de research die ik tot nu toe heb gedaan. Echt heel erg. Ik kan nog niet zeggen wat het is, maar het zal veel mensen diep raken. Mij wel in ieder geval. En ook ben ik bezig met een voedingsboek, geen dieetboek maar een boek met veel interessante weetjes over voeding en het verband tussen hoe je je voelt en wat je eet, enz. Heel leuk! Maar eerst komt de thriller, daar zit ik nu volop in en het is een heel intens proces."
Uiteraard bedank ik Judith heel erg voor de tijd die ze heeft genomen om al deze vragen te beantwoorden. Het is duidelijk, om woorden zit ze niet verlegen. Met een tempo van 1 boek per jaar moet er straks in haar nieuwe huis in Rockanje een fikse boekenkast komen, met daarnaast een prijzenkast, want ik voorspel dat er bij de nog te verschijnen boeken zeker weer prijswinnaars gaan zitten.
Wil je meer weten over het nieuwe boek van Judith Visser, lees dan hier de review die FOK! erover heeft geschreven.
