Zing!
Stel je eens voor. Je gaat in de tram naast een jongen zitten. Je had het erger kunnen treffen. Hij ziet er wel aardig uit. Verzorgd en niet geheel onaantrekkelijk. Hij heeft een koptelefoon op, je hoort zachtjes de dreun van zijn muziek. Je ziet zijn gezicht niet goed, omdat hij zijn hoofd enigszins richting het raam heeft gedraaid en naar buiten staart. Alles lijkt normaal, er is niets aan de hand. Totdat de jongen zachtjes begint te fluisteren. Alhoewel, echt fluisteren is het nauwelijks te noemen. Hij playbackt mee met de muziek die hij hoort. Articulaties en de beweging van zijn lippen. Hij zingt niet mee, maar de adem die hij bij elke lipbeweging uitblaast klinkt als een zacht gefluister. Zijn hoofd veert zachtjes mee. Je kijkt de jongen aan. Hij glimlacht en gaat vervolgens verder. Je rolt je ogen naar een andere reiziger die hetzelfde ziet. Een teken van herkenning. Allebei is het jullie opgevallen. Je zit wat ongemakkelijk en draait een beetje met je kont. Je kijkt om je heen om te kijken of er nog andere vrije plekken zijn.
Stop. Sta even stil bij deze hypothetische situatie. Zou jij net zo reageren als de passagier die ik net beschreef? Zou je het ook vreemd vinden als iemand uit het niets begint te playbacken? Zo ja, dan heb je mij zojuist tot vreemd bestempeld. Ik ben namelijk de jongen met de koptelefoon. Zou je mij proberen te vermijden? Zou jij mij een rare blik toewerpen, of ongemakkelijk voor je uit staren? En wat nou als ik wel gewoon keihard was gaan meezingen. Als ik je recht in jouw ogen keek terwijl ik de woorden hardop uitsprak. Maakt het uit of het mooi klinkt, of dat het vals is? Was je opgestaan en weggelopen?
Mijn punt is dat de vrije expressie van een emotie die muziek teweegbrengt niet meer is toegestaan in onze maatschappij. Voor de duidelijkheid, ik zie meezingen als een vorm van expressie. Je uit jouw emoties, je uit jouw sympathie voor het gevoel dat een lied over probeert te brengen. Je identificeert je met de stem en de woorden die je hoort. Er is naar mijn mening niets zo bevrijdend als keihard meezingen met een beladen liedje om het er allemaal 'maar even uit te gooien.'
Deze expressie is echter niet meer normaal. Je kan niet zomaar in een tram beginnen te zingen. Mensen kijken je raar aan en vinden je een debiel. Het ergste is vaak dat mensen neerbuigend lachen of raar kijken, maar niet het lef hebben om je te vragen om ook daadwerkelijk te stoppen. Ik zag dit namelijk een aantal weken geleden precies zo gebeuren. Een man stond in de tram en begon plotseling My Way te zingen. Het klonk nog best redelijk ook! Maar het enige wat mensen deden was de andere kant op kijken, of zijn uiting van ongetwijfeld dronkenschap bekritiseren tegen de passagier naast zich. Ik ben er van overtuigd dat de man nuchter was en ik genoot dan ook van zijn optreden. De rest blijkbaar niet, en dat maakt me droevig.
Zingen kan alleen nog maar via geaccepteerde kanalen. Je zingt voor een publiek dat er voor kiest om op dat moment naar je te luisteren. Je mag zingen op locaties die daar voor bedoeld zijn: concertzalen, buurthuizen en televisieprogramma's. Of in je eigen kamer. Tussen vier muren, zodat niemand er ook maar een beetje last van heeft. Gewoon op straat staan en zingen kan niet, hoe mooi het ook klinkt. Mensen zien je gelijk als de nieuwe dorpsgek. Het aparte is alleen dat wanneer je een geldbakje voor je schoenen neer zet, iedereen het gelijk weer normaal vindt. Alsof zingen alleen bedoeld is om, net als de meeste activiteiten in de wereld, geld mee te verdienen.
De boodschap die ik probeer over te brengen lijkt mij dan ook duidelijk. Zing vaker in het openbaar en laat je niet weerhouden door de reacties van anderen. We houden ons allemaal te veel in, onder het mom van 'doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.' Terwijl we in deze donkere dagen en nog donkere tijden wel wat vrolijke noten om ons heen kunnen gebruiken. Zing gewoon als je op de fiets naar college gaat, zing gewoon mee als je door een winkel loopt en leuke muziek op de achtergrond hoort. Maar boven alles, steun de paar mensen die wel het lef hebben hun gevoel in het openbaar te uiten en kijk ze niet aan met een bekritiserende, neerbuigende blik. Nee, lach naar ze en geniet er van!
