Column: Tandarts

Jan-Willem (Eb)
Enige tijd geleden klaagde mijn tandarts over teruglopende klandizie. Althans het aantal handelingen dat hij per patiënt had uit te voeren. Heimelijk vervloekte hij de fluor en de poetsdiscipline die hij zijn clientèle in de loop der jaren zo plichtsgetrouw had meegegeven en die hem nu brodeloos dreigden te maken. De concurrentie onder tandartsen was moordend, en het was al voorgekomen dat collegae zijn patiënten probeerden weg te lokken met modern vormgegeven wachtkamers en kokette animeermeisjes. Hij moest wat doen en besloot in de avonduren de versnelde opleiding tot psychotherapeut te volgen. Onlangs haalde hij zijn diploma, en hij was gewiekst genoeg om zijn volledige relatiebestand per brief te promoveren van patiënt tot cliënt. Hij bedacht een sterk concept: De combinatie van zijn gebitsherstellende werk en zielsmassage zou de glimlach van cliënten ook van binnenuit stralender maken.

'Wat zijn de klachten?' vroeg hij me bij binnenkomst.
Bij een tandarts die zich ook als psychotherapeut opstelt, sta je dan ineens met een bek vol tanden. Ook al laat hij zich het liefst met zijn voornaam Frans aanspreken. Dat is immers zo lekker drempelverlagend.
'Ach Frans, waar zal ik beginnen?', begon ik. 'Ik heb in mijn rechterbovenkaak een pijnlijke kies, vooral als ik iets kouds eet of drink.'
De assistente hielp mij in de stoel. Babette heette ze. Ze rook lekker, had een vrolijke lach en een uitdagende oogopslag. Ooit zou ik met haar de liefde bedrijven.
'Kan het zijn dat je kies aangeeft dat je behoefte hebt aan warmte?', informeerde Frans. 'Doe de mond maar even open ja.'
Ik knikte. Nu mijn tandarts met haak en spiegel mijn binnenste analyseerde, besefte ik dat zijn marketingtruc misschien wat ongelukkig was. Hoe moest ik hem nu duidelijk maken wat me dwars zat als hij me het spreken onmogelijk maakte met zijn rubberen handen?
'Wanneer voel je je ongelukkig?', vervolgde hij.
'Eigenlijk voel ik mij voortdurend ongelukkig', antwoordde ik. 'Ik kijk om me heen en heb een hekel aan alle stomme mensen op de wereld. Ik bedoel: waar zijn we nou eigenlijk mee bezig met z'n allen? We worden verleid om zonder bezieling als koopvee en kijkbuiskinderen het leven te ondergaan. We moeten geld lenen en verzekeringen afsluiten. We zijn niet meer in staat zelfstandig te denken en iets te produceren.'

Ik raakte goed op dreef, maar op dat moment duwde Frans zijn spiegel en haak mijn mond in om mijn gebit nader te inspecteren.
'Mmmm. Als ik het goed begrijp, voel je je wat eenzaam in je bezorgdheid over het lot van de mensheid, om het zo maar te zeggen. Maar doe je daar ook wat mee? Of jammer je alleen maar? Is het deze kies?'
'AU!'
Frans glimlachte.
'Het is altijd goed om het gevoel op relevante momenten te ondergaan.'
'Ik doe genoeg, dokter', antwoordde ik. 'Zo schrijf ik sinds kort een column op FOK! waarin ik bijvoorbeeld de algemene onverzorgdheid van de Nederlander of het platte vermaak van de peperdure Teppan Yaki aan de orde stel.'
'FOK!?', zei Frans met verbazing in zijn stem, 'die beroemde site met die overzichtelijke frontpage waar zoveel talent rondloopt?'
Ik knikte.
Frans floot tussen zijn tanden.
'Maar dat moet dan toch wel bevrediging geven?'
'Dat zou je denken', vervolgde ik. 'Maar de helft van de lezertjes van mijn columns is zo stom als het achtereind van een varken. Die begrijpen gewoon niet wat je opschrijft. Als ik schrijf dat mensen zich fatsoenlijk aan moeten kleden, reageren ze boos dat lelijke mensen er niks aan kunnen doen dat ze lelijk zijn.'
'Allemachtig wat een randdebielen', meende Frans.
'Ik trek dat niet', concludeerde ik.
'Ja maar ik wel! Babette, extractie nr. 12 rechtsboven.'
Babette keek mij glimlachend aan. Zij kneep in mijn been toen zij de tang aan de dokter overhandigde.

'Als je ergens last van hebt', legde Frans uit, 'moet je daar wat aan doen. Je dient, indien mogelijk, altijd de ellende uit je leven te verwijderen. Niet mee rond blijven lopen, want dat gaat alleen maar etteren. En wat gaat etteren zorgt op termijn alleen maar voor meer problemen.'
Ondertussen inspecteerde hij mijn pijnlijke kies en klikte een paar keer met zijn tang zoals de kapper dat gewoonlijk met zijn schaar doet. Het vooruitzicht van extractie nr. 12 rechtsboven deed mij verkrampen, waarbij ik kennelijk in de hand van Babette kneep.
Zij kreunde even, zo veelbetekenend en rustgevend, dat ik in haar bruine ogen keek en onmiddellijk ontspande.
'Dit kietelt misschien even', hoorde ik nog.
Toen een krakend geluid en een immense pijn die vanuit mijn kaak met een voorhamer door mijn hoofd begon te raggen. Ik moet hebben gegild als een speenvarken.
'Voordat je het vraagt', trachtte Frans mijn gekerm te overstemmen, 'ik heb de verdoving achterwege gelaten om je heel bewust te laten doormaken dat je deze ellende uit je leven verwijderd hebt. Je zult merken dat je, nu je pijnlijke kies er niet meer is, je ook minder zult opwinden over dingen. Dat je wat meer kunt ontspannen. Schrijf nou maar gewoon over leuke dingen in die columns. Fun! Probeer de mensen een beetje aan het lachen te maken. Ze hebben het al moeilijk genoeg. Ja, spoel maar even.'
Terwijl ik het te kleine bakje vulde met mijn warme rode vocht, begon mijn kaak flink te kloppen. Ik had het gevoel iets kwijt te zijn, maar wist nog niet of ik er blij mee moest zijn.
'Opgelucht?', informeerde Frans
Ik lachte als een boer die kiespijn heeft.
Babette nam mij bij de hand en leidde me naar haar kamertje.

'Pinnen of contant betalen?', glimlachte ze.
'Contant.'
'Bent u misschien nog geïnteresseerd in onze producten? Wij kunnen uw kies laten polijsten en in een mooie verzilverde voet laten plaatsen. Vanwege de symbolische waarde misschien een aardig idee voor op de koffietafel?'
'Nee dank u. Hoeveel krijgt u?'
'Honderdachtentwintig euro en zevenenvijftig cent alstublieft.'
'Allemachtig, dan krijg ik er toch zeker een pijpbeurt bij?'
Babette glimlachte.
'Dan komt er vijftig euro bij.'
Achteloos smeet ik honderdvijftig euro op de balie.
'Keep the change.'
Een kies en een illusie armer stond ik weer op straat. Mijn mobiele telefoon ging af. Een mevrouw mocht mij Vodafone Life aanbieden voor de helft van de prijs.