FOK! Irak-dossier

De Britse krant The Guardian schrijft op 14 februari 2002 voor het eerst dat de VS bezig is voorbereidingen te treffen voor een oorlog in Irak. Amerika is het zat dat het regime in Irak de resoluties van de Verenigde Naties al jaren tart en niet uitvoert. Op 10 maart weet de Britse krant The Observer te melden dat de VS Groot-Brittannië zou hebben benaderd om mee te helpen met de oorlog. In juli 2002 zeggen de Britten al toe mee te zullen werken aan een oorlog.

The New York Times weet op maandag 29 april 2002 meer te vertellen over wat de Amerikaanse regering van plan is met Irak. De krant schrijft dat de regering het Iraakse regime omver wil werpen. De krant laat ook weten dat de oorlog nog niet in de zomer van 2002 zal plaatsvinden.

Irak wil de oorlogsdreiging afwenden door begin augustus 2002 een uitnodiging te sturen naar de Verenigde Naties voor een gesprek over hervatting van de wapeninspecties. De VS en Groot-Brittanië reageren koeltjes op de uitnodiging. Op dinsdag 24 september laat een adviseur van de Iraakse president Sadam Hussein weten dat wapeninspecteurs van de Verenigde Naties "onbelemmerde toegang" krijgen tot Iraakse gebouwen en installaties.

Voor de Amerikaanse president Bush ligt de weg naar oorlog in Irak open als hij begin oktober 2002 toestemming krijgt van het Huis van Afgevaardigden van de VS om oorlog te voeren. Bush mag indien nodig "gepast geweld" gebruiken om de Amerikaanse nationale veiligheid te beschermen, en om het naleven van resoluties van de Verenigde Naties af te dwingen. Overigens mag hij alleen oorlog voeren als de diplomatieke mogelijkheden uitgeput zijn.

Op 8 november neemt de veiligheidsraad van de Verenigde Naties resolutie 1441 aan waarin staat dat Irak ontwapend moet worden en dat VN-wapeninspecteurs onvoorwaardelijke toegang tot Irak moeten krijgen. Anders kan Irak "serieuze gevolgen tegemoet zien". Op 13 november laat Irak weten de resolutie te accepteren.

Op maandag 25 november arriveren de eerste 17 VN-wapeninspecteurs in Irak om onderzoek doen naar het Iraakse wapenprogramma. Het is voor het eerst sinds vier jaar dat de inspecteurs weer voet op Iraakse bodem zetten. Een week eerder was een kleine ploeg VN'ers al aanwezig om voorbereidingen te treffen.

Op 7 december 2002 komt Irak met een 12.000 pagina's tellend verslag over haar wapenprogramma. Het land komt met het rapport omdat de VN resolutie 1441 dat eistte.

Op 4 januari 2003 kondigt de Britse overheid aan dat er meer troepen naar de Golf worden gestuurd. Het Britse Ministerie van Defensie vertelde dat troepen naar de Golf gebracht worden, om meer mogelijkheden te hebben als het tot een oorlog komt. Het gaat hier om 20.000 man troepen, en ook nog eens 7.000 reservisten.

Bush maakt op 28 januari op de 'State of the union' nog eens duidelijk dat Saddam Hussein volledig moet ontwapenen. "Anders zullen we hem zelf ontwapenen", zegt de president.

Op woensdag 5 februari levert de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Colin Powell bij de VN in New York de lang verwachte 'bewijzen' dat Irak niet voldoet aan de eisen van de VN-veiligheidsraad om te ontwapenen. Powel laat bandjes horen van afgeluisterde gesprekken uit Irak en toont satellietfoto's van wapens die nog in Irak zouden zitten.

Op vrijdag 7 februari komt het hoofd van wapeninspecteurs, de Zweed Hans Blix, met de mededeling dat Irak lijkt mee te werken aan de inspecties. Amerika denkt daar anders over. "Het spel is uit", zegt Bush. Hij riep de VN op om een 'oorlogsresolutie' aan te nemen, die militaire actie tegen Irak zou rechtvaardigen. "Saddam Hussein heeft een laatste kans gekregen en hij gooit die weg. De dictator van Irak heeft zijn besluit genomen", aldus Bush. Rusland vindt dat een dergelijke resolutie niet nodig is en dat er eerst gewacht moet worden op het verslag van de wapeninspecteurs. Ook Frankrijk is tegen militair ingrijpen.
Het verslag van de wapeninspecteurs volgt op 14 februari. Hans Blix zegt daarin meer tijd nodig te hebben om de taak in Irak af te ronden. Op 7 maart zegt hij dat Irak goed mee lijkt te werken. Maar dat mag niet meer baten. De VS zijn vastberaden.

Op 17 maart 2003 komt dan een einde aan de mogelijkheid tot een diplomatieke oplossing. De VS brengt een oorlogsresolutie die het mogelijk maakt om met goedkeuring van de VN aan te vallen, niet in stemming. Frankrijk had al laten weten deze met een VETO weg te stemmen. President Bush van de VS geeft in een toespraak op televisie Sadam Hussein nog 48 uur de tijd om Irak te verlaten. Maar dat er oorlog komt, is dan al bijna zeker.

Op 18 en 19 maart wordt duidelijk hoe dichtbij de oorlog is. De wapeninspecteurs wordt aangeraden Irak te verlaten en ook hulpverleners worden teruggeroepen. Ondertussen verplaatsen de Amerikaanse troepen zich naar de grens met Irak.