Dossier: Schietpartij Utrecht 18-03-2019

Monique Verlind (DJMO)

In Utrecht heeft zich maandagochtend rond kwart voor elf een schietincident voorgedaan. Naar verluidt is geschoten in een tram richting Utrecht Centraal Station, waarbij meerdere gewonden zijn gevallen.

Een en ander vond plaats op het 24 oktoberplein in het westen van Utrecht, in de wijk Kanaleneiland. Uiteraard zijn hulpdiensten volop aanwezig en is de omgeving van het plein afgezet. Traumahelikopters zijn onderweg en volgens ooggetuigen worden gewonden afgevoerd per ambulance.

Update 19:02 uur
Premier Rutte geeft nu een tweede persconferentie. Het dreigingsniveau is teruggeschaald naar 4 nu de politie Gökmen Tanis heeft opgepakt.  Rutte heeft een vlaginstructie afgegeven. Morgen zullen alle vlaggen op overheidsgebouwen halfstok worden gehesen.

Volgens Rutte gaat het hoe dan ook om een aanslag, ongeacht wat de motieven erachter zijn. Volgens terrorismedeskundige Beatrice de Graaf is de aanslag in Utrecht onder meer een reactie op de aanslag in Christchurch. Dat zou blijken uit de inhoud van ‘het briefje’ dat werd gevonden in of op de rode Renault Clio.

Update 18:53
Beelden van de arrestatie

Update 18:30
De dader is aangehouden, werd zojuist na de persconferentie bekendgemaakt. 

Update 18:22 
Facebook heeft de veiligheidscheck aangezet. Daar kunnen mensen aangeven of ze zich in het getroffen gebied bevinden en of ze veilig zijn. 

Update 17:30
De dader is nog steeds voortvluchtig. De NOS is een nieuwe livestream begonnen. Kijk hieronder mee. De NCTV laat weten dat het dreigingsniveau tot vanavond 22:00 uur op 5 blijft staan. 

Update 16:45 uur
Rond 18:00 uur wordt er een persconferentie verwacht, zowel vanuit Den Haag als uit Utrecht door Jan van Zanen.

Update 16:30 uur
Aan de Tichelaarslaan zou een persoon zijn aangehouden. Het is niet duidelijk hoe of wat. Er gaan nu twee scenario's rond op internet: volgens een Turkse website zou de schietpartij een gevolg zijn van een oproep die de Turkse Premier Erdogan afgelopen week deed naar aanleiding van de aanslag in Christchurch. 

Een ander verhaal dat de ronde doet is dat het een uit de hand gelopen gevalletje eerwraak betreft. Volgens onbevestigde geruchten zou hij zijn schoonzus hebben willen doden. De poliitie is op de hoogte van de speculaties en wil voorlopig nog niets uitsluiten. De politie stelt daarnaast zojuist op Twitter het aantal gewonden bij naar 5. 

Update 16:20 uur
Het advies om binnen te blijven is niet langer van kracht. Burgemeester Jan van Zanen roept wel op tot voorzichtigheid en vraagt om direct de politie te bellen als men de verdachte ziet lopen. 

Alle politiebureaus in Nederland zijn extra beveiligd. Dit betekent dat er een bewapende politieagent in de publieksruimte van het bureau aanwezig is. Alle politiemensen die in de publieksruimte aanwezig zijn dragen zware vesten. Ook de politiemensen die op straat zijn ingezet op strategische posities dragen een zwaar vest.

Het Parool meldt dat de dader Alluha Akbar zou hebben geroepen. Dat zou voor de politie reden zijn geweest om uit te gaan van een terroristisch motief. 

Update 15.15 uur
Het heeft er alle schijn van dat de betreffende Renault Clio gejat is. De politie heeft namelijk laten weten dat kort voor de schietpartij een Clio buit is gemaakt bij een carjacking, waarna deze auto is aangetroffen op de eerdergenoemde Tichelaarlaan. 

Update 15.10 uur
Voor het eerst is een officieel bericht naar buiten gebracht over het aantal slachtoffers. De Utrechtse burgemeester Jan van Zanen heeft laten weten dat er bij de schietpartij drie doden zijn gevallen. Ook zijn negen anderen gewond geraakt, drie van hen zijn er ernstig aan toe. De gemeente versterkt daarnaast nog het advies om in Utrecht even binnen te blijven en je vooral niet richting Kanaleneiland te begeven.

Update 14.45 uur
Premier Rutte liet weten dat het land 'getroffen is door een aanslag', waarbij 'een terroristisch motief niet uitgesloten wordt', wat betekent dat hij dus weinig nieuws te melden had met betrekking tot de afgelopen uren. Het crisisberaad komt rond vijf uur weer bijeen en kort daarop wordt mogelijk meer informatie verwacht. De prioriteit ligt, logischerwijze, bij het oppakken van de dader, zo meldde Rutte.

Volgens een getuige zou de man het vuur geopend hebben op een vrouw in de tram, waarna hij pas op anderen begon te schieten op het moment dat anderen de vrouw probeerden te helpen.

Update 14.35 uur
Aan de Tichelaarlaan zou de vluchtauto mogelijk gevonden zijn. Ook is daar mogelijk explosiegevaar - ongetwijfeld in verband met de auto - maar vanuit officiële bronnen is het nog altijd stil rondom deze situatie.

Update 14.20 uur
Voor het eerst is een naam genoemd in verband met de zaak: de politie heeft laten weten op zoek te zijn naar een 37-jarige man, ene Gökmen Tanis, geboren in Turkije. Mocht je meneer Tanis toevallig tegen het lijf lopen, bel dan met 0800-6070 en benader hem niet zelf, maar dat spreekt voor zich.

Update 13.45 uur
Theo van de NOS heeft enkele uren bij het Trumanplein verslag gedaan van een op hande zijnde inval. Die is naar verluidt inmiddels achter de rug, met als resultaat helemaal niks: "We hebben niks aangetroffen."

Om 14.30 uur staat de volgende persconferentie gepland, onder meer met premier Rutte.

Update 13.25 uur
Volgens NCTV Pieter-Jaap Aalbersberg is men nog volop op zoek naar in elk geval één dader. Ook meldde hij dat er maandagochtend 'op meerdere locaties' geschoten is, zonder daarbij verder in detail te treden. Er zijn slachtoffers, zo vertelde Aalbersberg, maar hij liet zich niet uit over een aantal. Terreur en meerdere daders worden niet uitgesloten.

Aalbersberg ging er na de persconferentie rap weer vandoor om in overleg te gaan met onder meer minister Fred Grapperhaus en premier Rutte.

Op de lokale kinderdagverblijven worden kinderen binnenshuis gehouden, terwijl de autoriteiten íedereen in Utrecht het advies geven om binnen te blijven. De Utrechtse politie vraagt mensen om eventueel beeldmateriaal wat iets met de zaak te maken kan hebben op te sturen.

Update 13.00 uur
Alle politieke figuren als fractievoorzitters en kamervoorzitter Arib hebben min of meer hetzelfde gereageerd en vinden het hele gebeuren uiteraard zorgwekkend, schokkend en verdrietig. Het debat van maandagavond gaat niet door, in Utrecht zijn basisscholen en de Universiteit op slot gegaan.

Om 13.15 uur wordt een grote persconferentie verwacht, aan de Trumanlaan is de potentiële inval naar verluidt nog aan de gang of in voorbereiding. Ook is ikbenveilig.nl weer in werking gesteld.

Update 12.45 uur
De politieke partijen hebben laten weten dat de campagnes voor de verkiezingen van woensdag stil zijn gelegd. Verder is de waakzaamheid en beveiliging op plaatsen als Schiphol, het Binnenhof en Rotterdam Centraal opgeschroefd. Bij de NOS is ondertussen opmerkelijk genoeg een rode Renault Clio gespot...

Alle moskeeën in de omgeving van Utrecht hebben van de overkoepelende organisatie het advies gekregen de deuren te sluiten.

Update 12.30 uur
Er valt niet heel veel nieuws te melden, behalve dat het dreigingsniveau voor de hele provincie Utrecht door de NCTV op niveau vijf gezet is, het maximale dreigingsniveau wat terreur betreft. Niveau vijf staat voor het op handen zijn van een aanslag of kans op een vervolgaanslag en is in Nederland tot maandag nog nooit afgekondigd. Niveau vier is overigens de huidige situatie in Nederland. Een uitleg over de niveau's is hier te vinden.

De Utrechtse burgemeester Jan van Zanen heeft inmiddels ook gereageerd. Hij noemt het een 'afschuwelijk en ingrijpend incident'. Zijn volledige reactie lees je hier. De gemeente heeft een telefoonlijn ingericht voor publieksvragen: 030 - 286 00 00. De politie waarschuwt mensen om niet in de buurt van het gebeuren te komen, een voor enig weldenkend mens ietwat overbodige waarschuwing.

Update 12.20 uur
Wat korte feitjes en geruchten: politie zou zich opmaken voor een inval aan het Trumanplein, waar in elk geval een woning onder schot gehouden wordt. Er is nog niemand gearresteerd en een rode Renault Clio zou gezocht worden.

Onder meer de NOS is live, dat is onder anderen hier te volgen, of via onderstaande stream.

NOS-stream (Bron: YouTube)

Update 12.10 uur
Een terroristisch motief wordt door de politie nog niet uitgesloten, wat uiteraard niet betekent dat men er van uit gaat dat het wél om terreur gaat. Tegenover NRC heeft een ooggetuige, die naar eigen zeggen achterin de tram zat, laten weten dat één schutter om zich heen schoot. "Hij richtte op de mensen op de bankjes, iedereen dook weg."

Premier Mark Rutte heeft niet geheel verrassend laten weten 'zich zorgen te maken'. Het Utrechtse calimiteitenhospitaal is geopend, zoals het geval is als slachtoffers onder bijzondere omstandigheden - denk aan een aanslag of een massaal ongeval - met spoed opgenomen moeten worden.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid heeft eveneens laten weten dat terreur nog niet uitgesloten wordt en men heeft het bij terreur passende protocol dan ook alvast opgestart. Ook dit betekent niet dat men er van uit gaat dat het om een terroristische aanslag gaat.

Update 12.00 uur
Precieze details zijn uiteraard nog bijzonder schaars, vooralsnog moeten we het met geruchten doen. Zo zou zeker één verdachte per auto ontsnapt zijn, terwijl er in elk geval één dode gevallen zou zijn. Er circuleert beeld van een wit doek met daaronder vermoedelijk een lichaam, naast een tram. Dat zou naar alle waarschijnlijkheid betekenen dat er inderdaad zeker één dode is gevallen.

Volgens een ooggetuige zouden vier mannen een vrouw aangevallen hebben en is er ook op de betreffende vrouw geschoten. "Ik zag een vrouw liggen, vier man liepen hard naar haar toe, probeerden haar weg te slepen en toen hoorde ik weer schoten. Daarna lieten ze die vrouw weer los, een hele chaos", zegt hij tegenover RTV Utrecht, waar een meer uitgebreide reactie van de man te lezen is.