Zij overleden in 2024
2. Aleksej Navalny
Aleksej Anatoljevitsj Navalny werd geboren op 4 juni 1976 in Boetin, nabij Moskou, in de toenmalige Sovjet-Unie. Hij groeide op in een gezin van Russische en Oekraïense afkomst. Zijn vader kwam uit de oblast Kiev in Oekraïne. Na het behalen van zijn rechtendiploma aan de Russische Universiteit voor Vriendschap der Volkeren, specialiseerde Navalny zich in financiën en effectenhandel aan de Financial University onder de regering van de Russische Federatie. Zijn juridische en economische achtergrond legde de basis voor zijn latere strijd tegen corruptie binnen de Russische overheid en het bedrijfsleven.
Opkomst als anti-corruptieactivist
In de vroege jaren 2000 begon Navalny's politieke activisme, waarbij hij zich richtte op het blootleggen van corruptie binnen staatsbedrijven en overheidsinstellingen. Hij maakte effectief gebruik van sociale media en blogs om zijn bevindingen te delen, wat hem al snel een aanzienlijke aanhang opleverde. In 2011 speelde hij een prominente rol in de massale protesten tegen vermeende verkiezingsfraude tijdens de parlementsverkiezingen, wat zijn status als oppositieleider verder versterkte.
Oprichting van de Anti-Corruptie Stichting
In 2011 richtte Navalny de Anti-Corruptie Stichting (FBK) op, een organisatie die zich toelegde op het onderzoeken en openbaar maken van corruptie binnen de hoogste regionen van de Russische politiek en zakenwereld. Een van de meest opvallende onthullingen van de FBK was het zogenaamde "Paleis van Poetin", een luxueus complex aan de Zwarte Zee dat volgens Navalny met verduisterde staatsgelden was gebouwd voor president Vladimir Poetin.
Politieke ambities en vervolging
Ondanks zijn groeiende populariteit werd Navalny herhaaldelijk geconfronteerd met juridische obstakels die zijn politieke ambities belemmerden. In 2013 deed hij een gooi naar het burgemeesterschap van Moskou en behaalde hij een verrassende tweede plaats met ongeveer 27% van de stemmen, ondanks beperkte toegang tot traditionele media en voortdurende intimidatie. Zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen van 2018 werd echter geblokkeerd door de autoriteiten, die verwezen naar een eerdere veroordeling wegens verduistering—een aanklacht die algemeen werd beschouwd als politiek gemotiveerd.
Vergiftiging en internationale aandacht
In augustus 2020 werd Navalny ernstig ziek tijdens een vlucht van Tomsk naar Moskou. Later werd bevestigd dat hij was vergiftigd met het zenuwgas novitsjok, een middel dat eerder was gebruikt tegen andere Kremlin-critici. Na een periode van herstel in Duitsland keerde Navalny in januari 2021 terug naar Rusland, waar hij onmiddellijk werd gearresteerd en later werd veroordeeld tot een gevangenisstraf. Zijn arrestatie leidde tot wereldwijde verontwaardiging en sancties tegen Rusland door verschillende westerse landen.
Gevangenschap en voortdurende repressie
Tijdens zijn detentie bleef Navalny's invloed merkbaar. Zijn team publiceerde in januari 2021 een documentaire over het vermeende paleis van Poetin, die miljoenen keren werd bekeken op YouTube en leidde tot nieuwe protesten in Rusland. Ondanks verslechterende gezondheidsomstandigheden en beperkte toegang tot zijn advocaten, bleef Navalny oproepen tot vreedzaam verzet tegen corruptie en autoritarisme.
Overlijden
Op 16 februari 2024 overleed Aleksej Navalny in de strafkolonie IK-3 in Charp, gelegen in de autonome okroeg Jamalië-Nenetsië in het Russische Noordpoolgebied. Volgens de officiële verklaring van de Russische gevangenisdienst voelde hij zich onwel na een wandeling en verloor hij het bewustzijn. Zijn familie en aanhangers betwistten deze lezing en wezen op de slechte detentieomstandigheden en de hoge waarschijnlijkheid dat hij net als veel andere tegenstanders van Poetin ‘gewoon’ werd vermoord. Navalny werd 47 jaar oud.
