Reportage: Undercover bij Multi Level Marketing

Vivian verdiende 100.000 euro met Multi Level Marketing
' Maar het is nu wel mooi geweest’

Geschreven door Stefan Tetelepta

Vivian verdiende in twee jaar tijd een klein vermogen met Multi Level Marketing. Ze was een van de weinigen die überhaupt geld verdiende met de moderne variant van piramidespelen. Toch stopte Vivian onlangs en koos voor een rustiger leven. “Ik heb succes gehad in wat ik deed en daar hoef ik me niet voor te schamen. Maar het is nu wel mooi geweest.”

Multi Level Marketing (MLM): door de een verguisd en bestempeld als veredeld piramidespel, door de ander geroemd om de inventieve manier om snel rijk te worden. Vivian hoort bij de laatste categorie, ook nu ze uit het wereldje is gestapt. “Het is jammer dat zoveel mensen een verkeerd beeld hebben over piramidespelen”, vertelt ze. “Ik zat inderdaad in de hoogste toren, maar vanaf die positie heb ik geprobeerd anderen ook zo hoog te krijgen. Helaas is dat niet altijd gelukt.”
Vivian werkte onder meer voor de Freedom Travel Club, onlangs nog door de rechter verboden. Het afgelopen jaar was ze manager bij GoldRush, een soortgelijk bedrijf met diverse vestigingen in Nederland.

Ze is nogal abrupt gestopt met haar werk voor GoldRush. Cold turkey. Ze kwam gewoon niet meer opdagen. De enige juiste manier, volgens Vivian. Want behalve dat haar collega’s haar zeker weer hadden overgehaald is ook het werk zelf en natuurlijk het geld verslavend. Verder vermoedt ze dat er naar haar wordt gezocht.
“Het was echt tijd om te stoppen”, vertelt ze. “Al mis ik het wel, maar dat zal iedereen hebben die met veel plezier bij een bedrijf heeft gewerkt.”
In een cafeetje ergens in de provincie, ver van haar oude leven, blikt ze terug op de tijd, die nog maar kort achter haar ligt.

Symbolische waarde

Amsterdam, zondagmiddag anderhalve maand eerder. De zon schijnt en het is warm, maar Vivian merkt het niet. Ze krijgt het ene telefoontje na het andere. Terwijl ze de tram uitstapt informeert ze of haar protegees wel op tijd komen. En of ze nieuwe, potentiële deelnemers bij zich hebben. Een paar minuten later spreekt ze een twijfelende scholiere moed in. “Maak je niet ongerust, het komt allemaal goed. Ik ga morgen met je mee naar de bank. Nee echt, geen probleem. Ik weet precies hoe we dat gaan aanpakken. Zorg dat je morgen negen uur op het Centraal staat. Neem legitimatie mee.”

Vivian is 24, half Marokkaans, half Nederlands en draait al twee jaar mee in dit wereldje. Het principe van MLM is niet nieuw. Je koopt een product voor een eenmalig instapbedrag en zoekt binnen je vrienden- en kennissenkring een afzetmarkt. Het product vertegenwoordigt een symbolische waarde die is vastgesteld door de organisatie.

Als deelnemer heb je slechts één doel: maak iemand enthousiast om dit product te kopen. Lukt dat, dan krijg je daar een vergoeding voor. Ook krijg je vergoedingen voor nieuwe leden van jouw aangebrachte leden. Ingewikkeld? Volgens de organisatie niet: breng mensen mee en verdien geld. Zo simpel wordt het natuurlijk nooit.
Vivian is een van de weinige vrouwen die zich fulltime beweegt in de branche. Ze heeft er een klein vermogen mee verdiend. En dat is uniek, gezien het feit dat bijna niemand het instapbedrag terugverdient. Regelmatig staat er een artikel stuk in de krant waarin gedupeerden hun beklag doen en hun geld terugeisen.

Tevergeefs, de contracten zijn waterdicht en voorzien van een handtekening. En mocht het al tot een rechtszaak komen waarin de gedupeerden in het gelijk worden gesteld, dan nog is het maar de vraag of ze het geld ooit terugzien.
Vivian maakt zich er niet druk om. “De deelnemers zijn oud en wijs genoeg om zelf keuzes te maken. Bovendien is het niet zo dat je inkomsten hier vanzelf naar je toekomen. Als je je verantwoordelijkheid neemt en aan de slag gaat, kun je behoorlijk veel succes hebben.”

Geheimzinnigheid

De openheid waarmee Vivian naar buiten treedt is opmerkelijk, vooral omdat de branche alles doet om de MLM zo ondoorzichtig mogelijk te maken. Zo worden de bijeenkomsten op geheime lokaties gehouden en kun je alleen aanwezig zijn op uitnodiging. Elk lid mag per keer maximaal twee nieuwe leden introduceren. Je betaalt dan voor hen en jezelf 15 euro entree per persoon. Voor het huren van de zaal en de drankjes.
Op deze zondag gaat Vivian gekleed in een ribfluwelen combinatie. De lange blonde haren zijn in een staart bijeengebonden. De regel is dat de managers van GoldRush er perfect bijlopen. Ze lacht. “Eigenlijk moet ik in pak, net zoals de mannen. Maar dit vind ik netjes genoeg. Dit is hoe ik ben, waarom zou ik dat veranderen?”

In de hal van een evenementencomplex in hartje Amsterdam staat een portier. Vivian begroet hem vrolijk. Hij knikt nors terug en vestigt zijn blik weer op de straat. Op de eerste verdieping is de ontvangstruimte. Het is niet druk. “Meestal zit het stampvol”, zegt ze. “De laatste weken heb ik geen tijd gehad mijn netwerk uit te breiden. We moeten het er maar mee doen.” Dan vraagt ze weer een moment. De telefoon gaat.
In de zaal waar het allemaal gaat gebeuren staan de stoelen richting het podium opgesteld. Uit de boxen schalt snoeiharde R&B om de sfeer erin te krijgen. Langs de kant kijken breedgeschouderde medewerkers in pak toe hoe iedereen zijn of haar plaats inneemt. Daarin zit een systeem. De leden zorgen er namelijk voor dat aan elke kant een introducé zit. Op die manier kunnen ze bij eventuele vragen fluisterend antwoord geven.

Vivian neemt plaats in het midden van de zaal. Ook dit heeft een functie zo blijkt, want de komende drie uur is zij het klankbord van spreekstalmeester Robert. Hij gaat de aanwezigen uitleggen waarom ze toch vooral moeten meedoen. Bij zijn retorische vragen aan de zaal mag Vivian als enige antwoord geven. Zij weet namelijk wat er geantwoord moet worden. Haar zorgvuldig ingestudeerde antwoorden versterken het ‘we gaan het samen doen’ gevoel.

Lees verder op de volgende pagina