Je toekomst vergooien

Je hoort het wel eens zeggen, "Je vergooit je toekomst". Misschien heb je het zelf wel eens gezegd of is het tegen je gezegd. Het wordt meestal gezegd op het moment dat iemand een beslissing neemt die afwijkt van het patroon dat tot dan toe gevolgd is. Bijvoorbeeld door te kiezen voor een andere studie, levensstijl of werkrichting. De opmerking klopt van geen kant. Ten eerste is het taaltechnisch incorrect. Er is altijd een toekomst. Zelfs als je dood bent is er een toekomst, al is die dan een stuk eentoniger. Hoewel dat niet hoeft, kijk maar naar de Egyptische mummies die op vele plaatsen ter wereld tentoongesteld worden en de discussie die nu weer rond het gebalsemde lijk van Lenin is ontstaan. Dus er is altijd een toekomst, maar hoe die eruitziet, is een tweede.

Behalve dat het taaltechnisch niet klopt, is het ook logisch niet in orde. Degene die de opmerking maakt, wil eigenlijk zeggen: "Ik heb een fout gemaakt in mijn leven, pas op dat jij die ook niet maakt". Maar ja, je eigen fouten toegeven, dat doe je niet zo snel. Het wordt meestal gezegd tegen mensen die iets goed kunnen. De gedachte erachter is dat ze dat maar vooral moeten blijven doen, zodat ze verzekerd zijn van een goede toekomst. Dat is maar de vraag natuurlijk. Iets doen waar je goed in bent, wil nog niet zeggen dat je daar gelukkig van wordt. Sowieso is gelukkig worden vrij hoog gegrepen. Je mag je handen al dichtknijpen als je over het geheel genomen tevreden bent.

Zo ben ikzelf nogal handig met computers en heb jaren in de ICT gewerkt. Echt gelukkiger ben ik daar niet van geworden. Wordt mijn leven er beter van als ik ervoor zorg dat de afdeling boekhouding weer kan printen? In materiële zin wel. De boekhouding kan de facturen printen, daardoor komt er geld binnen en krijg ik mijn salaris. Verder doet het mij weinig. Mijn geluksfactor van de dag wordt niet verhoogd als de gebruikers hun werk kunnen doen. Mijn ergernisfactor wel, als ze weer eens komen zeuren dat het niet werkt. Het schrijven van columns en het lezen van de reacties erop maken mij wel vrolijk, maar daar verdien ik weer niets mee.

Waarom zou je iets moeten doen? Je kunt een prettig en gelukkig leven hebben door elke dag vijf uur in het bos te lopen en de rest van de dag voor de tv te hangen. Op het eerste gezicht zou je kunnen zeggen dat de maatschappij daar niet beter van wordt. De maatschappij, dat is de bepalende factor. We zijn allemaal individuen, maar we moeten er wel ons hele leven voor zorgen dat we iets nuttigs doen voor de maatschappij of er in elk geval ons steentje aan bijdragen. Toch kan het voor de maatschappij beter zijn om iemand vijf uur door een bos te laten lopen, dan die persoon acht uur lang in een kantoorpand op te sluiten. Dat laatste levert de maatschappij aanvankelijk meer geld op, maar een burn-out of een volledig doorgedraaid persoon kost op den duur meer. Dan kun je beter gaan doen wat je leuk vindt.

Doen wat je leuk vindt, het moet niet gekker worden. Daar zijn wij hier niet voor op aarde. Toch proberen redelijk veel mensen dat. De meeste muzikanten zullen waarschijnlijk zo begonnen zijn. Lekker muziek maken, optreden en verder genieten van het leven. Misschien een talentenjacht of tv-programma proberen. Winnen of op zijn minst ontdekt worden. Een single en een album maken. Je wordt een succes. Je platen verkopen goed, de zalen stromen vol. Dan komt de tweede plaat. Die moet beter dan de vorige zijn. Wat kan je gebeuren, je doet wat je leuk vindt, dus dat komt vanzelf. En die tweede wordt een succes. Een internationaal succes zelfs. Optredens in het buitenland en promotietournees volgen. Meerdere albums en singles volgen en je gaat je afvragen wat de volgende stap in je carrière moet worden. Wat je met je muziek wilt zeggen, of je er iets mee wil zeggen. Ben je jezelf niet te serieus gaan nemen? Of de platenmaatschappij wil dat je in een richting verdergaat die je eigenlijk al achter je hebt gelaten, maar ja, er is zo veel geld in je geïnvesteerd, dus die tournee langs grote zalen moet je nog wel even doen, en daarna nog een album uitbrengen want er moet wel geld in het laatje komen. Dan kan je wel eens naar de fles, de spuit of het pistool grijpen.

Of je gaat lekker voetballen. Gewoon elk weekend met je vriendjes in de wei staan en een balletje trappen. Elk jaar doorgroeien naar een hoger elftal. Misschien een jaar een elftal overslaan en doorgroeien naar de beloften. Wie weet het eerste elftal halen. Een mooi debuut, opvallen, naar de landelijke top doorgroeien en na een paar jaar gekozen worden voor het nationale elftal. De felbegeerde transfer naar het buitenland. Week in, week uit spelen voor meer dan 50.000 uitzinnige fans. Fans die elk jaar de titel eisen. Elke wedstrijd moet gewonnen worden. Falen is niet toegestaan, want er zijn miljoenen voor je betaald en je salaris per week is meer dan de meeste fans per jaar verdienen. Dan kan het je wel eens teveel worden. Toch zouden veel mensen zeggen dat het een droombaan is, al kan die net zo frustrerend zijn als een saaie 9-to-5 kantoorbaan.

Doen wat je leuk vindt, is geen garantie voor geluk, net zomin als doen waar je goed in bent dat is. Ergens goed in zijn en het leuk vinden om dat te doen, hoeft nog niet te betekenen dat je dat een goed leven oplevert. Eigenlijk zou je twee keer moeten leven. De eerste keer gewoon en de tweede keer met de kennis en ervaring die je in het eerste leven opgedaan hebt. Ik ben benieuwd hoe dat tweede leven eruit zou komen te zien. En als het dan toch nog tegenvalt, kan er iemand tegen je zeggen: "Je hebt je verleden vergooid".