Theo van Gogh, een mens
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Ik ben zelf nooit voorstander geweest van het massaal monden snoeren van mensen wiens mening wat afwijkten. Uiteraard, je hebt altijd die figuren die vinden dat donkere mensen tot een inferieur ras behoren, maar dat zijn slechts de diehard neonazi’s die nog steeds terugverlangen naar zestig jaar geleden. Daarnaast zijn er genoeg mensen die juist van ons liberale klimaat gebruik maken door hun vraagtekens te zetten bij de gang van zaken in de maatschappij. Of je het er nou mee eens bent of niet, het is een groot goed dat ze zoiets kunnen. Angsten voor fascisme – zo werden Pim en Theo beiden wel eens voor racist uitgemaakt – zijn juist een voedingsbodem voor datzelfde fascisme. Als je iemand bestrijdt, doe dat dat dan verbaal en niet door diegene de mond te snoeren, of nog erger, te vermoorden. Want pas als mensen hun mening niet meer mogen uiten, is een (semi-)fascistische staat echt een feit.
Ik mocht Van Gogh zelf totaal niet. Zijn mening stond totaal haaks op de mijne, en zijn roken-campagne maakte zijn imago er bij mij niet beter op. Ik vond hem een wat irritante opiniemaker, die voornamelijk met zijn hart sprak, en niet met zijn rede. Dat is aan de ene kant aimabel, maar aan de andere kant is het dodelijk voor het algemene debat. Hij werd ook wel eens terechtgewezen, iets dat uitzonderlijk is en waar je als hoofdredacteur ook terughoudend mee moet zijn. Als filmmaker was het een autoriteit. Juist omdat hij controversieel was, was hij ook spraakmakend. Hij was niet truttig, maar keihard. Als filmmaker hoor je dat ook te zijn. Want: we leven in een land waar veel is toegestaan, en dat is een groot goed. Als je zijn films inhoudelijk niet goed vindt, dan kijk je er gewoon niet naar. Van Gogh was kritisch, en dat maakte hem kwetsbaar. Zijn kritiek ging ver, maar ook dat is geen vrijbrief om iemand te vermoorden. Sterker nog, daar bestaat geen vrijbrief voor.
Wie ook de dader is, diegene zal er achteraf enorm veel spijt van krijgen. Niet alleen dat hij/zij een gevangenisstraf te wachten staat, maar het tij zal zich slechts tegen de dader en zijn ideeën keren. Dit gebeurde evenwel bij de moord op Pim Fortuyn, waar een krankzinnige links-extremist de dader was. Iedereen heeft gezien wat daar de gevolgen voor links van waren. Evenzo zal het nu geschieden dat, wat ook de drijfveer van de dader is, deze massaal zal worden verworpen. Het zou, mocht bekend worden wie de dader is, zijn directe omgeving sieren als ze deze gruwelijke daad meteen zouden verwerpen. Want ook de gevolgen van de moord kunnen nog een aardige impact hebben. Er wordt, op het moment dat ik dit typ, al openlijk gespeculeerd over een dader van Arabische/Noord-Afrikaanse afkomst. Mocht dit zo zijn, dan zal hij enkel als aanstichter van problemen voor zijn eigen bevolkingsgroep gelden. De meeste mensen zijn nuchter genoeg om hun rede te behouden op dit, voor sommigen toch emotionele, moment. Niettemin zijn er altijd mensen wiens emotie dan even te sterk is voor hun ratio, en dingen gaan doen die ook onschuldigen treffen. Laten we gewoon met z’n allen de bekende Nederlandse nuchterheid behouden, en verder onderzoek afwachten.
“De mens is de maat voor alles” is een bekende uitdrukking. Theo van Gogh was ook maar een mens. De dader moet of buitengewoon fanatiek, of buitengewoon koelbloedig – zelfs tot aan de dood - zijn. Beiden vallen binnen onze maatschappij niet te tolereren. Want op de menselijke maat is het vermoorden van een ander mens onmenselijk.
