Olie: het zwarte goud

De gemiddelde geciviliseerde wereldbewoner is enorm afhankelijk van olie. Hoe rij je anders naar je bejaarde moeder die tachtig kilometer verderop woont? Of leg je dagelijks de afstand tussen je werk en woning af? Er zijn inderdaad mensen die met de trein gaan. Een trein heeft echter ook weer fossiele brandstoffen nodig, en zo ben je weer terug bij af. De fiets is inderdaad een goed, onafhankelijk vervoersmiddel. Maar erg onpraktisch als je van de ene naar de andere kant van het land moet. En inderdaad, nomaden in de Sahara en Creolen in het binnenland van Suriname zijn onafhankelijk van fossiele brandstoffen. Je mag best met ze ruilen. Kun jij tenminste zeggen dat je onafhankelijk van al die koolwaterstoffen bent. Nee, de ontwikkelde wereld komt er niet onderuit: we zijn gebonden aan gas, kolen en voornamelijk olie.

Ja, er zijn alternatieven. Kernsplitsing is er één van. Het produceert een hoop energie, maar ook een hoop radioactief afval. Niemand wil dat spul in zijn achtertuin hebben, maar het moet toch ergens naartoe. George W. Bush zal nog een harde dobber aan Nevada hebben na weer een nieuwe plaats te hebben bedacht voor het nucleaire afval. Een woestijn is dan nog niet slecht bedacht, maar ik zou ook boos worden als bij mij in de regio opeens al het afval van Nederland gestort wordt. Dan is er nog het risico. Kernsplitsing is linke boel en moet aan hoge veiligheidsstandaarden voldoen. De Sovjet-Unie had niet veel kaas gegeten van dingen als veiligheid en voorzichtigheid en daaruit werd Tsjernobyl geboren. Maar ook in het Westen kan men er wat van. Iedereen kent de verhalen uit Sellafield van leukemie en misvormingen. Tenslotte is de voorraad uraan, de grondstof voor kernsplijting, niet oneindig. Ook dat zal eens op raken, en dan heb je niks meer aan je hightech centrales.

Dan bestaat er nog kernfusie. Twee waterstofmoleculen worden één heliummolecuul. Te makkelijk voor woorden. Jammer genoeg is dit nog duidelijke toekomstmuziek. De enige plaats waar kernfusie vlekkeloos verloopt is in het binnenste van de zon. Daar is het miljoenen graden, en dat valt hier op aarde niet te bereiken. Nog niet, in ieder geval. Bij kamertemperatuur verloopt kernfusie gewoon niet, ondanks de beweringen van een paar clandestiene Japanners. Misschien over honderd jaar. Of eerder, gezien de huidige snelheid van ontwikkelingen. Het heeft in ieder geval potentieel. Oneindige voorraden van grondstoffen (waterstof), geen gevaarlijk afval (helium), en ook geen grote veiligheidsrisico’s.

Dan heb je nog de schone energiebronnen. Duurzame energie bijvoorbeeld, zoals zonne-, water- en windenergie liefkozend worden genoemd. De technologie bestaat al, maar deze vormen van energie vormen nog een insignificant gedeelte van de totale wereldenergievoorraad. Om deze technologieën wel veel energie te laten produceren, is veel geld nodig. En wie ziet er nu het nut van in om dat te investeren in vrij financieel onrendabele projecten? Nee, dan liever waterstof. Want dat valt niet alleen te fuseren. Dat valt ook te verbranden. De eerste experimenten zijn al aangevangen (onder andere met bussen in Amsterdam). Ook hier kleeft weer een nadeel aan: zelfs onder druk – in vloeibare fase – is het waterstof als brandstof vrij snel op. Dan krijg je van die enorme tanks om dit probleem te compenseren. Zie jij al alle auto’s met een grote tank op het dak rijden? Daarnaast bestaat ook nog de brandstofcel. Ter verduidelijking: dat is een batterij die zichzelf weer oplaadt. Erg handig. Nooit meer dat irritante piepje van je discman dat je batterijen op zijn. Nooit meer vakantiemisères omdat je geen batterijen voor je digitale camera meer hebt en die in Midden-Siberië ook nergens te koop zijn. De inhoud is dan wel weer heel erg giftig. En ook deze technologie staat, ondanks dat hij in de ruimtevaart al gebruikt wordt, nog in de kinderschoenen.

Kunnen we dan niet gewoon de toekomst afwachten zonder valide vervanger voor de schaarser wordende fossiele brandstoffen? Nou, als je die nomade in de Sahara bent misschien wel. Maar anders zou ik rekenen op flink stijgende olieprijzen. Aangezien olie hetgeen is waar de wereldeconomie deels op is gefundeerd zal de economie een gigantische klap krijgen, met de bekende gevolgen. Prijzen zullen stijgen doordat prijzen voor fabricatie en transport omhoog worden gestuwd door de olieprijzen. Uiteindelijk komen we er wel weer overheen. Maar niet na een lang en pijnlijk herstel. En dan is het nog steeds onduidelijk wat er in de tussentijd gaat gebeuren.

Het zou allemaal nog niet zo’n probleem zijn, was het niet dat men nog steeds de ogen sluit voor de energieproblematiek. De Verenigde Staten proberen herhaaldelijk de oliemarkt naar hun hand te zetten, maar vergeten verder te kijken. Voor al het geld dat aan de Irak-oorlog is uitgegeven had een complete nieuwe energiebron kunnen worden gecreëerd. Het is spijtig dat men liever strijdt om al bestaande bronnen dan verder te kijken en het werkelijke probleem te aanschouwen. Het is zeker nog niet te laat, maar dan moet de wereld wel tot verlichting komen. Olie is nu heilig, maar elke heilige heeft zijn houdbaarheidsdatum.