'Lokale partijen grijpen naast het pluche'

Lokale partijen waren de grote winnaars van de gemeenteraadsverkiezingen, maar grijpen desondanks vaak naast de macht. In 22 gemeenten haakte de grootste partij af bij onderhandelingen over een nieuw college, in veertien van die 22 gevallen betreft het een lokale partij. Dat concludeert NRC Handelsblad woensdag na eigen onderzoek.

Zo vissen diverse 'lokalo's' achter het net. Dorpsbelang in het Utrechtse Eemnes krijgt geen plek op het pluche en dat geldt ook voor VZ2000 in het Groningse Grootegast. Maar ook Roerstreek Lokaal, Progressief Westerveld, Sterk Meppel en Open en Duidelijk Stede Broec staan aan de zijlijn.

De redenen voor de 'machteloosheid' zijn even divers als de verscheidenheid aan lokale partijen. Zo bleef Gemeentebelangen Bedum het grootst, maar wil de zittende coalitie en vooral het CDA niets met de partij te maken hebben na de publicatie van een tekening waarop is te zien hoe Gemeentebelangen als gewapende opstandelingen de zittende macht vertrappen. Sterk Meppel op zijn beurt is het initiatief kwijt omdat een zittende wethouder van de partij onder vuur ligt, schrijft de krant.

Lokale partijen groeien vaak ineens en onstuimig. "Nieuwkomers wordt verweten dat ze bestuurservaring missen", zegt de Rotterdamse hoogleraar politicologie Rinus van Schendelen in de NRC. "Maar ook bestaande lokale partijen staan vaak op achterstand nog voor de onderhandelingen zijn begonnen", zegt hoogleraar staatsrecht in Groningen Douwe Jan Elzinga. Lokale partijen ageren immers vaak tegen het establishment. "Dan ben je niet de meest logische politiek-bestuurlijke bondgenoot."

Maar ook de landelijk opererende partijen grijpen soms naast de macht. Zo staat de PVV in Almere (weer) buitenspel. In Breda werden VVD en D66 het grootst, maar stevenen andere partijen af op de macht.