Theater: Leids Cabaret Festival 2013 - Halve Finale
Na twee spannende voorrondes kwamen de vijf halve finalisten van het Vara Leids Cabaret Festival 2013 op donderdag 14 februari bijeen om te strijden om één van de drie plaatsen in de finale. Valentijnsdag ten spijt, gespeeld moest er worden! En dat werd er naar hartelust gedaan.
De toon van de avond werd scherp gezet toen presentator Martijn Koning gehakt maakte van een aantal laatkomers ("Gaat u rustig zitten!") en enkele toeschouwers op de eerste rij ("Zeg, wilt u even uw mond houden? Ja, u ook."). Hij had direct de lachers op zijn hand en maakte het publiek goed warm voor de optredens die zouden volgen.
Kiki Schippers (Den Bosch, 1988) beet het spits af met het ietwat duistere 'Dagvriend'. In scherp contrast met de grappen van de presentator begon Kiki met een serieus lied, onder andere begeleid door haar eigen stem op een loopmachine die doorlopend "ik ik ik ik ik" zegt. Oplettende geesten onder ons zien dat dit in feite een doorlopende spiegeling is van haar naam. De rest van de muzikale begeleiding was wat sober, met alleen een gitaar en een contrabas, maar daardoor misschien juist sterk.
Mislukte liefde en eenzaamheid voerden de boventoon in Kiki's optreden. De duisternis werd zo nu en dan doorbroken, bijvoorbeeld door mentale plaatjes die ontstaan bij een verhaal over het versieren van cellospeler Joost in een contrabaspak. Hoogtepunt was het anticonceptielied, voor veel vrouwen in de zaal waarschijnlijk een feest der herkenning. Jammer genoeg lukte het Kiki niet om de zaal uit volle borst mee te laten zingen, waardoor het hoogtepunt van korte duur was.
Ondanks het duistere karakter van haar optreden wist Kiki Schippers de zaal te verrassen en boeien met haar bijzonder mooie en taalkundig scherpe liedjes.
Kiki Schippers (Foto: Leids Cabaret Festival)
Wouter Monden (Amsterdam, 1980) nam het stokje over. Hij begon zijn programma '42.195' met de woorden: "21 oktober 2012. Ik heb een marathon gelopen in 3 uur, 43 minuten en 10 jaar." Ondanks het serieuze thema van zijn optreden, het bereiken van doelen en het verwerken van tegenslagen, had hij doorlopend een lach vanuit de zaal. Of het nu was om de foto's van een slonzige, iets te dikke Wouter van tien jaar geleden of de briljante versiertruc die Wouter bij de Jellinek opgedaan heeft ("Wist je dat je na drie drankjes al geen rationele beslissingen meer kunt nemen? Dat is ideaal in de kroeg! Je stapt op een meisje af en zegt: Hoi! Wil je misschien drie drankjes van mij?"), het publiek lag in een deuk.
Dwalend door de afgelopen tien jaar van zijn leven, leerde het publiek Wouter kennen als een man die de nodige grenzen heeft moeten verleggen en tegenslagen heeft moeten verwerken. Maakt hem dat zielig? Integendeel! Aan het eind van zijn programma kon Wouter met opgeheven armen op het podium staan, onder luid applaus, toen hij wederom zei: "21 oktober 2012. Ik heb een marathon gelopen in 3 uur, 43 minuten en 10 jaar."
Thomas Gast en Merijn Scholten (beiden 1983), beter bekend als De Partizanen, sloten het eerste deel van de avond af met hun programma 'Geen Stand-Up Comedy'. Hun optreden begon bijzonder scherp en haast gemeen met het juryrapport van de Kind-van-het-jaar-verkiezing in de familie Gast. Runner-up Thomas Gast was gevraagd om de speech van zijn broer, voor de 25e keer op rij winnaar, voor te lezen in diens afwezigheid. Het toppunt van pijnlijk en daarmee uitermate lachwekkend. Geen beter vermaak dan leedvermaak.
Helaas piekten de heren erg vroeg. Het geheel kwam soms wat amateuristisch over, omdat iedere sketch zo opgezet was dat de heren iets van een blaadje konden aflezen. Bij één of twee sketches valt dat niet op, maar als het bij alle sketches gebeurt wekt het de indruk dat de cabaretiers moeite hebben om hun tekst te onthouden en dat neemt de spanning wat weg. Bedenk daarbij een ietwat absurd scenario waarin de vriendin van Thomas geneukt zou worden door een Frankfurtse duif die veel weg heeft van Jochem Myjer en je bent even de weg kwijt.
Er zat ook een herhaling in het programma. Een sketch die halverwege in het Nederlands uitgevoerd was, werd als afsluiting in het Duits gebruikt. Indrukwekkend goed Duits gesproken door Thomas, maar ook hier miste enige spanning. In alle eerlijkheid was ik blij dat de pauze aanbrak.
De Partizanen (Foto: Leids Cabaret Festival)
Na de pauze betrad Bertram van Alphen (Den Bosch, 1980) het podium met zijn programma 'De Ontdekker'. Het eerste dat opviel is dat Bertram nogal slist en dat droeg bij aan zijn toch al sterke gay uitstraling. Dat kan heel goed gebruikt worden in een show, maar in dit programma werd het al snel té gemaakt. Veel verder dan een sterke grap over zijn seksuele voorkeur ("God straft iedereen anders") kwam het dan ook niet. Bertram wisselde verhalen uit zijn verleden af met hele sterke liedjes. Hij was de enige die veel actualiteit in zijn programma verwerkte, bijvoorbeeld door Bram van der Vlugt voor te dragen als nieuwe paus.
Bertram van Alphen was duidelijk geen echte grappenmaker; het publiek leek eerder om hem dan om zijn grappen te lachen. De muzikaliteit maakte zijn programma goed. Begeleid door piano, contrabas en akoestische percussie bracht hij met zijn ijzersterke stem prachtige, gevoelige liedjes. Of Bertram van Alphen furore gaat maken als cabaretier weet ik niet, maar met zijn muzikale talent kan hij sowieso erg ver komen!
Bertram van Alphen (Foto: Leids Cabaret Festival)
De halve finale werd afgesloten door Jan Beuving (1982), een ietwat nerdy komiek met voorliefde voor logica en ruitjesoverhemden. Hij bewees dat er over doodnormale dingen, waarover je normaliter nooit nadenkt, hele leuke dingen gezegd kunnen worden. Of beter gezegd: gezongen. Zijn programma 'Lot' werd geopend met een lied over de stoptrein naar Abcoude. Begeleid door pianist Daan van Eijk pakte hij hiermee het publiek volledig in. Wat volgde waren anekdotes en liedjes over zijn studie wiskunde, zijn liefde voor zijn falende voetbalclub, de huidige to-go generatie, de stelling van Pythagoras en de voor- en nadelen van het T9-woordenboek.
Jan Beuving liet in zijn programma zien zowel een hele harde als een hele ontroerende kant te hebben. Het zal niet alleen voor mij even slikken geweest zijn toen hij een lied ten gehore bracht over rokende kankerpatiënten die zichzelf de dood ingejaagd hebben. Daar staat tegenover het liefdevolle, aandoenlijke verhaal over de ontmoeting en liefde tussen zijn grootouders: Jan en Lot.
Door sterk te zijn in zowel grappen als liedjes sloot Jan Beuving de halve finale waardig af.
Terwijl de jury in beraad ging over welke drie deelnemers door mochten naar de finale, werd het publiek vermaakt door singer-songwriter Gerhardt.
Saillant detail: een niet nader bekend te maken cabaretier die naast mij in de zaal zat nam me de woorden uit de mond toen aangekondigd werd dat Gerhardt zo'n 40 minuten voor ons zou spelen, voordat de jury de uitslag bekend zou maken: "Het zal toch niet? Het is al half 12!"
Gerhardt is ongetwijfeld een begenadigd muzikant, maar wegens afhankelijkheid van de NS (die dankzij sneeuw en ijzel nóg minder betrouwbaar was die dag) heb ik de zaal vroegtijdig moeten verlaten en daarmee het jurycommentaar moeten missen. Met pijn in het hart vertrokken; niet vanwege het gemiste optreden van Gerhardt maar door de spanning van deze zelf-gecreëerde cliffhanger.
Vrijdagochtend keek ik dan ook direct op de website van het Leids Cabaret Festival, om te zien welke deelnemers "door" waren. Enigszins verbaasd zag ik dat niet alleen Kiki Schippers en Jan Beuving, maar ook De Partizanen verkozen waren om nog eenmaal hun kunsten te vertonen in de finale van het festival. Zeker niet onverdiend, maar mijn ideale finale-trio zag er toch anders uit.
