Gemeenten vaak gedwongen samen te werken
Projectontwikkelaars en bouwbedrijven dwingen gemeenten vaak zaken met ze te doen, doordat ze heel vroeg grond kopen op plekken waar later nieuwbouwwoningen moeten komen. De bouwers zijn vervolgens alleen bereid hun grond aan de gemeente te verkopen, als zij het recht krijgen woningen te bouwen. Dit is bij elf van de dertien grootste nieuwbouwlocaties in Nederland gebeurd, zoals de Vinexwijken "de Groote Wielen" (Den Bosch), "Carnisselande" (Barendrecht) en "Vathorst" (Amersfoort).Projectontwikkelars kopen de grond in veel gevallen van boeren, vlak voordat gemeenten een besluit nemen over waar er woningen moeten komen. Middels bijvoorbeeld raadsvergaderingen kunnen ze achter deze locaties komen. Hierbij speelt mee, dat gemeenten vaak nog geen voorkeursrecht hebben om de grond te kopen, als bekend wordt waar er gebouwd moet gaan worden. Voorkeursrecht is het recht van de gemeente om grond te kopen van bijvoorbeeld een boer tegen een getaxeerde prijs, voordat deze het aan bijvoorbeeld een projectonwikkelaar mag verkopen.
Bouwgrond is aanzienlijk meer waard dan kavels die zijn bedoeld voor koetjes en kalfjes, soms zelfs tot 50 keer meer. Overigens worden vaak niet hele weilanden gekocht, maar bijvoorbeeld stroken van 30 meter breed. Deze lopen dan op strategische wijze door een te ontwikkelen gebied heen.
