Het Zondagse Orakel - De wereld van lastig geld

Incassoterreur - Columns2011

De wereld van de incassobureaus.
De wereld van het geld of de wereld van het gebrek aan geld? Of de wereld van te veel uitgegeven geld? De wereld van mensen die geld verdienen aan het gebrek aan geld? Schuldeisers die zelf de boel laten versloffen en dan de deurwaarders het vuile werk op laten knappen? De wereld van tweeverdieners die ineens alleenverdieners worden en in de shit geraken? De wereld van zelfstandigen die failliet gaan en een hele serie incassobureaus achter zich aan krijgen?

Alleen de bovenstaande vragen maken al meteen duidelijk dat achter iedere incasso-opdracht een compleet ander verhaal kan schuilen. Het is dan ook lastig om er meteen een oordeel over te geven. Zowel aan de kant van de eisende als de verschuldigde partij, maar ook aan de kant van het incasserende bureau kunnen tal van verhalen en motivaties meespelen.

De schuldeisers
In een nog niet zo ver verleden, gaven banken eigenlijk betrekkelijk makkelijk leningen weg. Postorderbedrijven stuurden zonder echte check de volgende dag je bestelling al op. Bij telefoonmaatschappijen kon je iedere maand wel een ander abonnement met een nieuw telefoontje afsluiten. En als je de rekeningen al niet betaalde, kon het nog maanden duren voordat actie werd ondernomen. In die maanden liep de schuld natuurlijk gewoon op.

Het was bijna “eigen schuld, dikke bult” van deze bedrijven. Een hypotheekverstrekker had dan nog een compleet huis dat ze in beslag konden nemen, maar als een klant in een jaar tijd tien kekke mobieltjes kon scoren, riep men het toch wel over zichzelf af.

Inmiddels zijn er toch al een heleboel maatregelen getroffen om die misstanden te voorkomen. Veel bedrijven hebben hun databases verbonden en ook vanuit de overheid zijn allerlei verplichtingen tot registratie opgelegd. In feite was de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) ook een maatregel voor eventuele schuldeisers. Ook zij zagen wel dat bij iemand die in zo’n WSNP terechtkwam, vaak weinig was te halen. Dat stimuleerde hen dus wel degelijk maatregelen te nemen om grote blunders te voorkomen.

De incassobureaus
Ik ben daar niet meteen zo negatief over. Er zitten een paar klootzakken tussen, maar in feite is het gewoon een dienstverlenend beroep. Bedrijven besteden het incasseren van openstaande rekeningen uit en betalen daar gewoon een tarief voor. Net zoals in iedere bedrijfstak, zul je daar een verschil in kwaliteit zien. Het ene bureau is wat directer of agressiever, terwijl een andere deurwaarder de zaken wat socialer benadert.

Met het ontstaan van de schulden hebben ze feitelijk niets van doen. De schuldeiser kan de zaak wellicht te lang op z’n beloop hebben gelaten, of de schuldenaar heeft er een financiële bende van gemaakt. Maar het incassobureau heeft geen andere verantwoordelijkheid dan het innen van schuld. Je kunt discussiëren over de stijl van een bureau, maar zolang ze niets illegaals doen, is hen niets te verwijten.

De schuldenaar
Ik durf te stellen dat in minimaal 95% van de gevallen een schuld ook echt eigen schuld is. Maar ik gebruik dan altijd liever de term “eigen verantwoordelijkheid”. Soms is het dan ook wel weer gewoon pure stupiditeit, maar over het algemeen is het geen bewuste keuze om een stevige schuld op te bouwen. Meestal is het een samenloop van foute keuzes en pech. De manier waarop je vervolgens uit die schulden moet komen en in hoeverre dat de incassobureaus ook echt een “last” zijn, hangt verder wel degelijk van jezelf af.

Als je de brieven negeert, worden je problemen groter. Als je de deur niet open doet, worden je problemen groter. Als je aan de telefoon een medewerker verrot scheldt, worden je problemen groter. Als je alles doet om maar niet te betalen, worden je problemen groter.

Als je echter meteen bij het eerste teken van schuld in overleg treedt, krijg je de incassobureaus niet eens aan de deur. Als het toch zo ver komt, maar je doet zelf voorstellen, zijn ze alleen maar blij verrast dat ze zonder veel inspanningen toch hun tarief vangen. En als je er echt niet uitkomt, zijn er hulpverlenende instanties die deze contacten gewoon voor je overnemen.

In feite hebben we voor een groot deel toch zelf in de hand hoe dit soort vervelende zaken aflopen. Er zijn uitzonderingen onder schuldeisers en de incassobureaus. Mensen met schulden die zonder problemen op alle manieren mee willen werken om hun eigen fouten te herstellen, zijn echter ook niet breed gezaaid.