De lach als wapen

Het is wat met die voetbaltrainers van tegenwoordig. Ruud Gullit die zijn spelers altijd de schuld gaf van zijn eigen falen, Ronald Koeman die van relletje naar relletje rolde bij Ajax, zijn broer Erwin die nu bij Feyenoord strijdt tegen het egoïsme van enkele van zijn aanvallers, Co Adriaanse die bij FC Porto alweer met vrijwel elke speler in aanvaring is geweest, Foeke Booy die zijn halve elftal inruilt, inclusief een keeper uit Frankrijk die hij zelf gehaald heeft.

Niet zelden zien we trainers als briesende stieren langs de lijn staan, kokend van woede om het falen van de spelers of een scheidsrechterlijke dwaling. Zeker als de resultaten even wat minder zijn, is het zwaar. De heren trainers verliezen zich dan in drastische maatregelen. Zo worden er boetes uitgedeeld, in de hoop nog een zuchtje aanzien of gezag te houden, met slechts de zucht van de voetballer die de knip trekt als gevolg. In de media klinken uitspraken over collectieve wanprestaties, forse maatregelen, de maat die vol is en meer van dit soort clichés. Eigen aankopen wordt de hand boven het hoofd gehouden, vedettes worden opzichtig gespaard en er wordt rigoureus gewisseld onder de nummers zeven tot en met vijftien in de selectie. Lekker veilig.

Het valt ook niet mee, een groep lastige voetballers met een groot ego trainen. Het salaris is goed, maar dat mag ook wel. Je zou het maar moeten doen zeg. Die jongens lopen gelijk naar de pers of willen naar een andere club. Snotjongens van nog geen twintig. Dan is het toch wel logisch dat je af en toe eens naar een boete grijpt? Het kan zelfs nog gekker. Neem Hans Maus, trainer van zaterdaghoofdklasser Heerjansdam. Hij is in een felle strijd verwikkeld met een naar het tweede verbannen tweeling. Over en weer wordt er met modder gegooid en volgens de laatste berichten heeft Maus zelfs een reep chocolade verstopt van één van de twee. Die moest vet eten voor de wedstrijd, vanwege een spastische darm. Dat kan bij zwak presteren natuurlijk een doorn in het oog zijn en dan doe je dus rare dingen. Nee, trainer zijn is niet aan te raden.

Toch kiezen sommigen er zelf voor. Ron Jans bijvoorbeeld. Jans verkoos het vak van voetbaltrainer boven zijn veilige baan als leraar Duits. Bij zijn aanstelling in Groningen, inmiddels al weer enkele seizoenen terug, zei hij dat de lach terug moest keren. De lach kwam terug. FC Groningen presteert heel behoorlijk en in het hoge noorden, waar trainers sneller sneuvelen dan je de Martinitoren kunt beklimmen, is Jans inmiddels één van de langstzittende eredivisietrainers. Voorwaar een hele prestatie.

Jans vindt trainen blijkbaar niet vervelend. Met dezelfde passie waarmee hij pubers warm wilde maken voor de werken van Goethe, Boll en Hesse, doceert hij nu het hoogste van het hoogste: voetbal. Jans verliest zich niet langer in naamvallen en dichtregels, maar in de buitenspelval en looplijnen. Dat alles gedrenkt in een portie humor.

Poeh, er moet daar in Groningen wat gelachen worden. Erik Nevland, die als een moderne viking overkwam uit Noorwegen, met een potje bij Manchester United achter zijn naam. Wie durft het aan om iemand die direct daarna weer in Noorwegen gaat spelen te contracteren? Jans dus. Lachend knalde Nevland vorig seizoen zestien goals binnen, drijvend op de binnenpretjes die de trainer veroorzaakt. Aanvaller met het beste doelpuntengemiddelde, werd hij. Hij wordt nog regelmatig gierend van de lach wakker.

Ondertussen is Jans zichzelf. Een vreemde eend in de bijt. Geen trainer die luistert naar André Hazes en Frans Bauer, maar een man die de Drive-By Truckers in zijn platenkast heeft staan. Iemand die op persconferenties altijd iets leuks te melden heeft en zich niet verliest in standaardteksten, die men op de cursus heeft geleerd. Zo had Ron onlangs nog een Triviantvraag in petto voor de heren journalisten. Helaas kon de vraag na de wedstrijd bij Feyenoord weer in de kast, maar het zegt al genoeg dat Ron Jans dit verzint.

Dan mag hij best eens verliezen. Dan mag hij best eens van de training weglopen en zich daar misschien wel wat belachelijk mee maken. Dan mag hij zich ook wel eens verliezen in teveel nadruk op het lachen. Maar dat de lach wel degelijk een wapen kan zijn, naast een gezonde dosis vakmanschap, bewijst Ron Jans al een tijdje. Een kleurrijke trainer tussen de grijze massa. Laat hem alsjeblieft geen kroonprins worden. Maak hem de Foppe de Haan van FC Groningen. Maak hem een antwoord op een vraag in de nieuwe editie van Triviant. Trainen is zo moeilijk niet, als je de juiste snaar kunt raken.