10 Cloverfield Lane
In 10 Cloverfield Lane is onzekerheid de belangrijkste factor voor mysterie en spanning, wanneer een jonge vrouw, gevangen in een schuilkelder, moet worstelen met haar interpretatie van de situatie én de man die haar, voor haar eigen bestwil, gevangen houdt.
Een goed begin is het halve werk. Wie wat bewaart, die heeft wat. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Zomaar wat gezegden die onderstrepen dat het best goed is om af en toe vooruit te kijken en te anticiperen op wat komen gaat. Maar als je dat vertaalt naar "er komt vast ooit eens een aanval van een grote, oorlogszuchtige natie, en anders wel van buitenaardse wezens" en dat gebruikt als argument om een schuilkelder te bouwen waarin je het, afgesloten van de buitenwereld, een aantal jaren kunt volhouden, word je bijzonder unaniem voor gek verklaard.
Howard (John Goodman) is zo'n gek. We vinden hem door de ogen van Michelle (Mary Elizabeth Winstead), die na een ongeluk wakker wordt in zijn schuilkelder, niet wetende wat er aan de hand is, waarom ze daar is, en of ze er ooit nog weg komt. Hij legt haar uit dat er een aanval is geweest, dat de buitenlucht giftig is en ze het een paar jaar met hem en een andere bunkergenoot moet volhouden.
Paniek maakt zich van haar meester. Wát is er gebeurd? Wáár ben ik? En eh, wát is er gebeurd? Het is het begin van een thriller die een deel mysterie, een deel onzekerheid en drie delen "oh mijn God ik zit opgesloten met een maniak" is. Ze moet een nieuw leven zien op te bouwen in een huishouden dat wordt geleid door een typische conspiracy theorist, maar wel eentje die misschien wel eens gelijk kan hebben. Zijn bunker is degelijk, zijn voorbereiding volledig en de aanvaarding van zijn lot bijna rustgevend. Als er echt iets aan de hand is, en we moeten het hier uitzitten, dan maar wellicht het liefst met iemand die goed voorbereid is, toch?
10 Cloverfield Lane, een titel die een verwantschap impliceert met een ander mysterieus J.J. Abrams-project, houdt de onzekerheid gedurende het verhaal vakkundig in stand. Er is wantrouwen, gevolgd door berusting, gevolgd door nieuwe redenen voor wantrouwen. Regisseur Dan Trachtenberg houdt de kijker geboeid door afwisseling met momenten tussen het drietal dat in hun dagelijkse leven eten bereidt, oude VHS video's bekijkt en puzzels legt, terwijl er intussen steeds meer twijfel ontstaat over wat er nou eigenlijk aan de hand is.
De onzekerheid wordt deels gevoed door Goodman, die een kalme, maar eenzame boer speelt, die duidelijk lange tijd in zijn eigen gedachten gevangen heeft gezeten en wiens hoofd ogenschijnlijk is volgelopen met waanideeën. Hij lijkt het goed te bedoelen, maar Goodman geeft Howard een ambiguïteit mee die zorgt voor een constante angstwekkende ondertoon in elke scène waarin hij verschijnt. Zijn leiderschap grenst aan dreiging, zijn kalme vriendelijkheid lijkt elk moment te kunnen omslaan.
Als 10 Cloverfield Lane op enige wijze verbonden is met Cloverfield, het Godzilla-achtige found footage drama uit 2008, dan is het wel in de focus op de personages in een angstige situatie, in plaats van volledige aandacht voor de situatie zelf. Wat er daadwerkelijk aan de hand is, is hier veel minder interessant dan het effect dat het heeft op de wantrouwende Michelle, de onbetrouwbare Howard of de vertrouwende Emmett (John Gallagher, Jr.), de derde bewoner van de bunker, die Howard ooit hielp met het bouwen van de schuilplaats. Geplaatst aan de zijde van Michelle is het aan de kijker om zelf te bepalen of Howards verhaal stand houdt, of dat Michelle als de sodemieter naar buiten moet zien te komen, voordat haar écht iets overkomt.
Maar wat nu als er echt iets gevaarlijks in de wereld heeft huisgehouden? Het mysterie wordt niet te lang uitgerekt, en de conclusie opent een wereld van mogelijkheden, zonder daar vervolgens weer te diep in te duiken. Daarmee is 10 Cloverfield Lane een bijzonder effectieve thriller, grenzend aan horror, die niet probeert meer te zijn dan het moet zijn.
