The Selfish Giant
The Selfish Giant is geen opbeurende film. Het is een terneergeslagen visie op de moeilijkheden waarmee men te maken heeft in achterstandswijken. Clio Barnard heeft de touwtjes strak in handen en geeft de film precies de juiste sfeer mee, maar belangrijker is dat The Selfish Giant de kijker aan het denken zet.
Barnards bewerking van het verhaal van Oscar Wilde snijdt meerdere thema’s aan, maar twee thema’s trekken de meeste aandacht. Enerzijds is er het verwachtingspatroon dat bestaat voor de jeugd. Dit is iets van alle tijden: zij zijn altijd degene van wie meer en meer verwacht wordt, want zij zijn de toekomst. Duik de schoolbanken in, in de hoop dat er beter gepresteerd wordt dan ouders. Tegenwoordig zijn er toch mogelijkheden genoeg.
Anderzijds is er de steeds moeilijk wordende handelbaarheid van de jeugd. Steeds meer krijgen zij een eigen mening of steeds meer is hun gedrag simpelweg onhandelbaar: al dan niet dankzij ziektes die al dan niet te gemakkelijk worden geconstateerd. Een grote mond naar je ouders is zo gegeven, maar als er dan represailles dreigen te volgen, hangt je kind al gelijk aan de Kindertelefoon. Door dit soort ontwikkelingen lijkt het er steeds meer op dat het de kinderen zijn die de macht in handen hebben, niet de ouders. En als ook het schoolpersoneel een uitgebluste of incapabele indruk maakt, wie wijst de kids dan de juiste richting?
De dertienjarige Arbor is daar het perfecte voorbeeld van. Zijn vuilbekkerij en agressieve gedrag is in geen mogelijkheid in toom te houden, niet door zijn moeder en evenmin door de mensen op zijn school. En toch schuilt daar, ergens ver weg en wellicht tegen beter weten in, dat sprankje hoop dat hij goed terecht gaat komen.
Maar daar waar men verwacht – of is het eerder hoopt – dat de jeugd het beter gaat doen dan eerdere generaties, moet niet vergeten worden wat voor invloed de omgeving kan hebben. Arbor komt uit een industrieel stadje, grauw en grijs en vol met mensen die vooral goed zijn in slecht zijn. Arbors vader is nergens te bekennen, zijn broer lijkt het onvermijdelijke pad richting gevangenis te hebben gevonden en zijn moeder is te zwak om het ADHD-kind onder controle te kunnen houden.
Hoe kun je je in zo’n situatie nog onttrekken aan het slechte milieu? Arbor beschikt dan wel over een klein hartje, dat blijkt wel uit zijn pogingen om voor zijn moeder en (de familie van) zijn vriend Swifty te zorgen. Hij is echter te jong om in de gaten te hebben dat hij met al zijn goede intenties zijn geliefden meesleurt in een neerwaartse spiraal. De enige manier waarop hij namelijk denkt goed te kunnen doen en voor zijn naasten denkt te kunnen zorgen, is het hem bekende: stelen en bedriegen.
Dit lijkt allemaal ver weg, maar het is niet voor niets dat dit een Britse film is. Eerder schetsten regisseurs als Ken Loach en Andrea Arnold al deprimerende beelden van Britse achterstandswijken, in The Selfish Giant is het de beurt aan Clio Barnard. Met verve, dat moet gezegd. De beelden zijn voorzien van een grauw kleurenfilter en nergens wordt gemikt op melodrama of aangezette moraliteit: het is zoals het is.
Ondanks de goede regie, had The Selfish Giant nooit zo goed kunnen worden zonder de goede prestatie van het duo in de hoofdrollen. De jonge Conner Chapman (Arbor) en Shaun Thomas (Swifty) doen het perfect: de een is de verpersoonlijking van de onhandelbare jeugd, de ander is een knuffelbaar dikzakje. Ze vullen elkaar aan en ze zouden zich aan elkaar kunnen optrekken, op weg naar een betere toekomst. Succes ermee, met zulke geboden middelen.
