Nebraska
In Nebraska gaat de alcoholistische, bejaarde en verwarde oorlogsveteraan Woody Grant (een droge rol van Bruce Dern die hem een Oscarnominatie opleverde) zijn onlangs gewonnen prijs ophalen. Een prijs die iedereen wel eens heeft ‘gewonnen’: in een of ander vaag mailtje dat ontvangen wordt in de map met ongewenste mail, waarin staat er een miljoen opgehaald kan worden in een gehucht ergens ver weg.
Ieder weldenkend mens verplaatst deze mail direct naar de prullenbak, maar Woody niet. Hij print de mail uit, vertelt iedereen dat hij een miljoen heeft gewonnen en is van plan de prijs hoogstpersoonlijk te gaan innen in Nebraska. Iedereen in zijn naaste omgeving raadt het hem af, maar hij wil het niet horen. Nebraska is meer dan 1000 kilometer verderop en als niemand hem wil helpen, zet hij zijn versleten benenwagen maar in om zijn prijs op te gaan halen.
Klinkt kolderiek en dat is het ook wel een beetje. De openingsscène is wat dat betreft tekenend voor de rest van de film: op een relatief eenvoudige manier wordt kennisgemaakt met de eigenwijze Woody, die eenzaam over een snelweg loopt. Op een grappige manier laat Woody merken waar hij naartoe gaat en de toon is gezet. Humor zal ook in het vervolg een grote rol spelen, als Woody zijn roadtrip een vervolg weet te geven. Baanbrekend is het misschien niet, maar het slaat wel degelijk aan.
Achter de roadtrip zit bovendien een verhaal, anders zou dit geen film zijn van Alexander Payne. Woody wordt bijgestaan door zijn zoon. Niet omdat zijn zoon het nu echt graag wil, maar vooral omdat hij het als een uitgelezen kans ziet eindelijk eens wat tijd met zijn norse vader door te brengen. Vroeger lijkt het er niet van gekomen te zijn en de band tussen de twee is niet slecht, maar ook zeker niet geweldig. Dat is iets wat de film het hart meegeeft: zou iedereen een dergelijke kans niet grijpen als een geliefd persoon zichzelf langzaam verliest in dementie en ouderdom, wetende dat je wellicht nooit meer zo’n mogelijkheid krijgt?
Datzelfde geldt voor de vrouw van Woody, Kate. Het stel lijkt elkaar een-op-een niet uit te kunnen staan, maar als anderen proberen misbruik te maken van Woody’s naïviteit, is zij wel de eerste die op niet mis te verstane wijze voor haar man opkomt. Op hun eigen manier halen ze herinneringen op uit het verleden en misschien is Woody wel niet zo naïef als hij lijkt: dat geld is misschien niet eens zo belangrijk, want daarachter lijkt de wil schuil te gaan af te kunnen rekenen met zaken uit het verleden. Of de hunkering naar bevestiging dat de juiste keuzes zijn gemaakt.
Hier laat Payne wel een kans liggen de personages wat meer uit te diepen. Heel af en toe wordt er een boek opengedaan over Woody’s verleden, maar dit boek wordt te snel weer gesloten. Andere kritiekpuntjes kunnen gevonden worden in het soms wat voor de hand liggende verloop van het verhaal en het gemak waarmee iedereen lijkt te willen meeliften op het succes van een loterijwinnaar. Maar juist dat laatste is weer een pluspunt, want er zijn nu eenmaal veel parasieten op deze wereld en het biedt ruimte voor nog wat meer humor.
En dat lijkt toch het belangrijkste in deze film, het creëren van een hartverwarmende en vermakelijke sfeer die doorspekt is met humor. Nebraska verbergt daar bovendien een lieflijke, diepere laag over moeizame familiebanden achter. Ieder personage heeft wel zijn minpunten, maar ook zeker zijn pluspunten. Soms is een er stukje naïviteit voor nodig om dat in te kunnen zien, hoelang of goed je iemand ook kent. En als dat stukje kinderlijke onschuld een moeizame reis van meer dan 1000 kilometer met zich meebrengt, maar wel eindelijk zorgt voor wat quality time met iemand van wie je veel houdt, dan heeft iedereen dat er toch wel voor over?
