FOK!film op het IFFR: Na regen komt zonneschijn

Als je van plan bent vier films op één dag te gaan zien, verwacht je dat daar toch wel minimaal één goede tussen zit. Of op zijn minst een film ‘waar je iets mee hebt’ of ‘die je iets doet’. Als zelfs dat niet het geval is, dan pak je er toch gewoon een vijfde bij, zelfs al is het tegen beter weten in. Gelukkig heb je op een filmfestival daarna altijd nog een dag om de schade te herstellen en de zon tijdens dit vieze weer alsnog enigszins te laten schijnen. 

Lake August (Heng Yang)

Soms heb je best hoge verwachtingen van een film, maar weet je niet precies waarom. Soms ga je af op een tip van een bekende, puur en alleen omdat hij zei dat het een goede film is of kan zijn. Verder weet je er niets van af, want het is soms zo fijn om volledig blanco een film in te gaan. Soms is het dan ook leuk om te zien dat die tipgever lyrisch de zaal uitkomt. Alleen is het des te zuurder als je dat zelf dan niet hebt.

Lake August is daar een voorbeeld van. Een film waarin heel weinig gebeurt, maar desondanks is de bedoeling van de filmmaker volstrekt duidelijk: het gaat om een man die op zoek is naar zichzelf. Dat de shots erg lang duren en dat je naar een apathische man kijkt, kan goed werken. Voorwaarde is dan wel dat je ergens een band opbouwt of dat je als kijker aan het denken wordt gezet, of dat de film je ook maar ergens raakt. En als dat niet gebeurt, zoals bij Lake August … dan heb je zojuist een kleine twee uur verloren.

Night Moves (Kelly Reichardt)

Hetzelfde geldt voor Night Moves, hoewel die wel wat meer om het lijf heeft. De bedoeling is ook weer snel duidelijk: een drietal milieuactivisten wil graag een statement maken op een harde manier, overigens zonder daarbij mensenlevens te hoeven schaden. Gaandeweg het proces krijgen ze te maken met moeilijke keuzes en onvoorziene ontwikkelingen en moeten ze anticiperen op elkaar en op zichzelf.

Een aantrekkelijke synopsis en als de cast bestaat uit acteurs als Jesse Eisenberg, Peter Sarsgaard en Dakota Fanning en de regie in handen is van Kelly Reichardt, mag je wel wat verwachten. Helaas is Night Moves te vlak: de sfeer is dik in orde, de beelden zijn meer dan degelijk, maar inhoudelijk blijft de film te veel aan de oppervlakte. De ambiguïteit van de situatie blijft op de achtergrond en het verloop van het verhaal – met name in de tweede helft – is voorspelbaar. Jammer.

The Selfish Giant (Clio Barnard) 

Gelukkig is daar dan de Europese cinema, daar draait deze editie van het IFFR immers om. In de stijl van Ken Loach en Andrea Arnold heeft Clio Barnard The Selfish Giant gemaakt. Een film die al enkele prijzen won, onder meer in Cannes, en het moge duidelijk zijn waarom. Losjes gebaseerd op het gelijknamige verhaal van Oscar Wilde, wordt een grauwe sfeer geschetst van een Britse achterstandswijk. Of eigenlijk meer van een hele plaats, want niemand uit Bradford lijkt de ambitie noch de kwaliteit in zich te hebben om zich te ontworstelen aan de overheersende depressiviteit. 

Met twee kinderen in de hoofdrol loert er altijd een stukje gevaar om de hoek als gevolg van onervarenheid. Veel lof gaat dan ook uit naar Conner Chapman en Shaun Thomas, die hun personages vrijwel perfect vertolken. De een is een typisch ADHD-gevalletje, maar dan met een portie Britse agressiviteit en vuilbekkerij, de ander is een knuffelbaar dikzakje. De neerwaartse spiraal is onvermijdelijk, maar Barnard vermijdt moraliteit en melodrama en maakt zo van The Selfish Giant een indrukwekkend, klein, typisch Brits drama.

Ida (Pawel Pawlikowski) 

Een film als Ida kan daar bijna niet verder vandaan staan. De film speelt zich af in Polen, begin jaren zestig. De wonden die de oorlog heeft achtergelaten zijn nog niet volledig geheeld als de jonge non Ida gedwongen wordt haar enige overgebleven familielid Wanda te bezoeken. Wanda is haar cynische tante en al kettingrokend en wodkadrinkend doet ze enkele familiegeheimen uit de doeken tegenover haar nichtje. 

Inhoudelijk biedt Ida meer dan voldoende houvast: behalve de ontdekkingen over haar familie, komt Ida voor het eerst in haar leven in aanraking met zaken buiten het klooster in een politiek nog altijd zeer wollig Polen. De vrijheid die haar zo nu en dan aait wordt in een prachtig zwart-witjasje gegoten, waarbij de kalme vertelling en de werkelijk prachtige fotografie ruimte bieden voor contemplatie. Regisseur Pawlikowski bewijst hiermee dat verhalen rondom de Tweede Wereldoorlog nog altijd zeer interessante kost kunnen opleveren, vooral als er zo vakkundig met het materiaal wordt omgesprongen.