Wit-Rusland kaapt vliegtuig om activist te arresteren, Ryan Air onder vuur na 'laffe reactie'

Wit-Rusland heeft een Ryanair-vliegtuig dat op weg was van Athene ( Griekenland) naar Vilnius (Litouwen) gedwongen laten landen in Minsk, meldt Ryanair. Het vliegtuig werd vlak voor de Litouwse grens door een militair vliegtuig onderschept omdat er een bommelding zou zijn gedaan. De Wit-Russische president Alexander Loekasjenko had hier persoonlijk opdracht voor gegeven maar eenmaal aan de grond, zijn er geen explosieven aangetroffen.

Update 24 mei 11.45 uur: Ryanair krijgt de wind van voren op sociale media vanwege een ‘laffe’ en ‘hypocriete’ reactie op de gedwongen landing van een vliegtuig van de maatschappij in de Belarussische hoofdstad Minsk gisteravond.  Roman Protasjevitsj (26) werd bij aankomst in Minsk opgepakt. Ryanair doet in een mededeling over het incident alsof er niets gebeurd is. Zo meldt het AD.

Wit-Rusland doet ondertussen alsof ze zich van geen kwaad bewust zijn, volgens hen hebben ze zich aan de regels te gehouden toen ze zondag het toestel van Ryanair in Minsk lieten landen. Volgens het land doet het Westen om politieke motieven ongegronde beschuldigingen.

Eerdere berichtgeving:
Luchthavenwoordvoerders maakten in staatsmedia bekend dat de piloten aan boord van het passagiersvliegtuig toestemming hadden gevraagd om te landen. Later bleek de informatie over de vermeende bom vals alarm te zijn. De ploegendienstleider van de luchthaven, Maxim Kijakow, zei op de staatstelevisie dat de 123 passagiers in de transitzone zaten te wachten op hun verdere vlucht.

Volgens het Wesna Human Rights Center was de Wit-Russische blogger Roman Protasevitsch aan boord van het 'gekaapte' vliegtuig, hij werd in het vliegtuig gearresteerd na de landing in Minsk. Het nieuwskanaal van de oppositie Nexta, waarvoor Protasevich, nu in ballingschap, werkte, deed verslag van zijn  arrestatie. De blogger is een van de vele oppositie-activisten die internationaal worden gezocht door Loekasjenko. 

De 'noodlanding' zorgde voor veel internationale ophef.
De NAVO beschouwt het omleiden van een internationale passagiersvlucht naar Minsk door de Wit-Russische autoriteiten als een "ernstig en gevaarlijk incident". Dit vereist een "internationaal onderzoek", legt secretaris-generaal Jens Stoltenberg uit. De EU-leiders veroordeelden het incident scherp. Een woordvoerder verklaarde dat de EU-top, die maandag begint, de kwestie zal behandelen en ook zal adviseren over "mogelijke sancties" voor Wit-Rusland. De regeringsleiders en vertegenwoordigers van verschillende EU-landen hebben hierom verzocht.

Eerder schreef Ursula von der Leyen, hoofd van de Europese Commissie, op Twitter: "Het is absoluut onaanvaardbaar om de Ryanair-vlucht van Athene naar Vilnius te dwingen om in Minsk te landen. Overtredingen van internationale luchtverkeersregels moeten consequenties hebben."

"Een ongekend incident"
Charles Michel, voorzitter van de EU-Raad, schreef op Twitter dat er onderzoek moet worden gedaan door de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie. De Poolse premier Mateusz Morawiecki sprak van staatsterrorisme.

De Griekse premier Kyriakos Mitsotakis en de Litouwse president Gitanas Nauseda veroordeelden ook de acties van Wit-Rusland. Nauseda schreef op Twitter: "Dit is een ongekend incident (...) Het Wit-Russische regime zit achter deze gruwelijke daad." Oostenrijk sprak zich uit voor een onafhankelijk onderzoek naar het incident.

De Litouwse president Gitanas Nauseda riep op tot de onmiddellijke vrijlating van de activist Protassevich. "Dit is een ongekend incident (...) Het Wit-Russische regime zit achter deze afschuwelijke actie", schreef hij op Twitter. De Duitse regering gaf ook commentaar op het incident. De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Miguel Berger, riep op tot een "onmiddellijke aangifte" van Wit-Rusland.

Volgens de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Gabrielius Landsbergis waren er reizigers uit tal van landen aan boord, waaronder drie Duitse en één Oostenrijkse staatsburger. Het vliegtuig kon 's avonds zijn vlucht naar Litouwen voortzetten en landde om 21.25 uur in de hoofdstad Vilnius. Oorspronkelijk zou het vliegtuig dat vertrok uit Athene met meer dan 100 mensen aan boord om 13.00 uur lokale tijd moeten landen.

Tichanovskaya: Zelfs het luchtruim boven Wit-Rusland is niet veilig
Het nieuwskanaal Nexta van Protasevich op Telegram is een van de belangrijkste informatiebronnen voor de oppositie in Wit-Rusland. Wit-Rusland was na de massale protesten tegen Loekasjenko vorig jaar een onderzoek gestart naar de 26-jarige blogger. De oppositieleider Svetlana Tichanovskaya, die ook in ballingschap leeft, sprak haar afschuw uit over de arrestatie van haar strijdmakker. Ze had het over een ongeëvenaarde operatie van de geheime dienst. De regering van Wit-Rusland "forceerde" de landing van het vliegtuig met Protasevich aan boord, schreef ze op Twitter. Hij wordt nu in zijn thuisland met de doodstraf bedreigd. Vanaf vandaag is het overduidelijk, dat zelfs het luchtruim boven Wit-Rusland niet meer veilig is; het regime is bereid het internationale luchtverkeer te misbruiken om critici te arresteren, voegde Tichanovskaya eraan toe

Nexta riep op tot massale protesten tegen Loekasjenko
Honderdduizenden demonstranten werden via het Nexta-platform gemobiliseerd na de presidentsverkiezingen in Wit-Rusland, die vorig jaar augustus gepaard gingen met massale beschuldigingen van fraude. Loekasjenko, die sinds 1994 over Wit-Rusland regeert, liet de massale protesten neerslaan met doden en gewonden als gevolg. 

Volgens mensenrechtenorganisaties hebben de autoriteiten sindsdien ongeveer 35.000 mensen gearresteerd. Velen van hen zijn gemarteld. Volgens de autoriteiten zijn er meer dan 1.000 juridische procedures gestart tegen demonstranten. Meer dan 400 van hen werden veroordeeld tot gevangenisstraffen.

De autoriteiten in Wit-Rusland hadden NEXTA als extremistisch geclassificeerd. De geheime dienst KGB had Protassevich op een lijst gezet van mensen die werden beschuldigd van deelname aan terroristische aanslagen.