'Brexitdeal: douanegrens in Ierse Zee'

Het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie lijken op een principe-akkoord aan te sturen voor het grootste struikelblok in de Brexit-onderhandelingen: de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek. Er zou zijn afgesproken dat de douanegrens in de praktijk in de Ierse Zee komt. Daarmee moet een harde grens op het eiland worden vermeden. Dat wordt nodig geacht om te voorkomen dat de strijd tussen pro-Britse unionisten en pro-Ierse republikeinen opnieuw oplaait.

"Noord-Ierland zou juridisch in het Britse douanegebied komen te liggen, maar in feite in dat van de EU", aldus een bron van The Guardian. Het akkoord, indien het er inderdaad komt, zou de Britse premier Boris Johnson in staat stellen te beweren dat het hele Verenigd Koninkrijk de EU volledig heeft verlaten. Maar in de praktijk zou het Londen verplichten om voor Noord-Ierland regels in te stellen die op één lijn zijn met die van de EU.

Daarmee lijkt Johnson goeddeels de oude exitdeal van zijn voorganger Theresa May uit december 2017 te hebben afgestoft. Zij wilde de zogeheten backstop, een vangnetregeling om een harde grens te voorkomen, enkel voor Noord-Ierland laten gelden. Dat vangnet komt erop neer dat er Europese regels worden gevolgd totdat er een vrijhandelsdeal met de EU is. Haar gedoogpartner, de Noord-Ierse DUP, floot de premier toen echter terug. De unionistische partij eiste namelijk dat Noord-Ierland dezelfde wettelijke status had als de rest van het Verenigd Koninkrijk. May voelde zich vervolgens gedwongen de backstop dan maar voor het hele land te laten gelden, maar dat pikte haar eigen Conservatieve Partij niet. Die vreesde dat Groot-Brittannië op die manier een 'kolonie' van de EU werd. Het gevolg was dat May haar deal niet door het Lagerhuis kreeg.

Cosmetisch
Johnson wist afgelopen zomer het premierschap te winnen door te beloven de backstop te schrappen. Dat lukt hem in zekere zin indien dit principe-akkoord uiteindelijk stand houdt, maar het verschil met Mays aanvankelijke exitovereenkomst zou dan enkel cosmetisch zijn. Het lijkt erop dat de eis dat Noord-Ierland EU-regels volgt niet in de exitdeal zelf komt, maar dat er wordt verwezen naar Britse wetgeving waarin dan feitelijk precies hetzelfde moet worden geregeld. Hoe dit gaat uitpakken in het Britse parlement zal moeten worden afgewacht.

Vooralsnog lijkt de DUP ditmaal niet tegen te sputteren. Ook de invloedrijke eurosceptische subfractie van de Conservatieve Partij, de European Research Group, geeft aan het principe-akkoord vooralsnog als "tolerabel" te beschouwen.