De Apocalyps
De Apocalyps. Ik moet eerlijk bekennen dat het door mijn hoofd schoot bij het zien van bovenstaande foto. Die verlaten Deense weg en de lege graanvelden laten de groep reizigers er extra uitspringen. Lopend, op de snelweg. Zelfs vanaf hier kan ik zien dat ze een lange reis achter de rug hebben. De foto is een teken van de tijd, die een ongekende stroom van vluchtende mensen kent. Toch?
Ja. In de zin dat er meer mensen dan ooit op de vlucht zijn. Eind 2014 waren dat er maar liefst 19,4 miljoen. De huidige crisis in het Midden-Oosten heeft hier inmiddels een flink aandeel in, maar het grootste gedeelte van deze mensen bevindt zich in Azië en Oceanië. Een onvoorstelbaar aantal. Toch is het voor Europa, en ook voor Nederland, geen nieuw tafereel.
Toen ik een tijdje naar de foto van de snelweg staarde begon ik mij af te vragen hoeveel Europeanen ooit eenzelfde soort apocalyptisch gevoel bekroop. Nederland herbergde tijdens de Eerste Wereldoorlog maar liefst een miljoen Belgische vluchtelingen, en deze foto van Spaanse vluchtelingen die Frankrijk binnenkomen spreekt boekdelen:
Hoe werd er destijds in Frankrijk naar deze mensen, die de burgeroorlog ontvluchtten, gekeken? Stond Guillaume Masauvage in het parlement te ageren tegen de ‘tsunami’ aan Spanjaarden die de Franse natie overspoelde? Dat Frankrijk vol zat, en het een kwestie van tijd was voor ook de ‘Francofielen’ het Franse land ontdekten? En die Belgen dan? Een miljoen Belgen! Daarbij verbleken de 35.000 Syrische vluchtelingen die het dit jaar tot Nederland gaan redden volgens de voorspellingen. Werd er toen opgeroepen om ‘verzet’ te plegen tegen de hulpverlening? Ik durf het ernstig te betwijfelen. Na de val van Antwerpen in de 16e eeuw waren het immers ook Belgische vluchtelingen die aan de wieg van de Nederlandse Gouden Eeuw stonden.
Maar goed, Belgen, dat waren dan ook buren in nood. Die zouden toch wel weer terugkeren naar hun eigen land zodra dat kon. Op dit moment vangen de Syrische buurlanden ook verreweg de grootste stroom vluchtelingen op. Maar wat kies je als vluchteling, nu Europa immers op slechts een bootworp afstand van de grens met Syrië ligt? Onzekerheid in een bomvol kamp in Turkije, of opvang en asiel in een rijk Europees land?
En Belgen zijn geen mannen met baarden, bij wie onder elke djellabah een bom schuil kan gaan. Het is die angst die op dit moment een van de grootste drijfveren van de anti-immigratiestroming is. Totaal irreëel is dat natuurlijk niet, maar is dat een argument om talloze mensen die juist voor die bommen op de vlucht zijn een helpende hand te ontzeggen? Zolang die hand niet onnadenkend wordt uitgestoken lijkt mij het antwoord evident.
Europa is altijd een continent van migranten en reizigers geweest. Het leeft en ontwikkelt door integratie en culturele uitwisseling. Laat dan die medemenselijkheid die wij aan België en Spanje toonden toch niet beperkt zijn tot Fort Europa! Als wij ons nu door angst laten regeren, aangewakkerd door xenofobe demagogen, zou ik als Europeaan niet meer om asiel durven vragen als die Apocalyps daadwerkelijk aanbreekt.
Deze column werd geschreven door Daniël van schrijverscollectief Kaf.
