"...dan spraken we nu allemaal Duits!"

"Als de Amerikanen ons niet waren komen redden sprak je nu Duits!”, wat kan ik me daar elke keer weer pissig om maken. Het is een achterlijk argument van het niveau Ad Holocaust- of Hitlerum, maar dan vanuit het D-Day-perspectief. Het getuigt niet alleen van een totaal gebrek aan historisch besef van de omstandigheden en geopolitieke overwegingen van de decennia tot het begin van de Koude Oorlog en ver daarna, het is daarnaast nog dom, kortzichtig, misplaatst trots en überhaupt algeheel zin- en betekenisloos ook nog.

Het is van nut, vóór de rest van mijn stuk eerst de Amerikaanse stand-upcomedian Doug Stanhope te parafraseren in het Nederlands: “Nationalisme doet niets dan je leren mensen te haten die je nog nooit hebt ontmoet. En opeens ben je trots op daden waar je geen enkel deel van hebt uitgemaakt, en klop je je op de borst met 'fúck die Fransen! Fúck de Fransen, als wíj ze niet hadden gered in twee wereldoorlogen, spraken ze allemaal Duits nu!' Waarop ik reageer, 'Oh, waren wij dat? Waren dat jij en ik, Tommy, wij hebben de Fransen gered? Jezus! Ik weet dat ik een beetje buiten bewustzijn raakte na dat vierde shotje Jägermeister gisteravond, maar ik kan me niet herinneren... Ik weet nog dat we naar de Wendy's-drive through gingen om zo'n “Freschetta”-sandwich te halen die er zo lekker uitzag in de reclame, maar dat we toen geen geld hadden en we gauw moesten wegrijden voor het tweede raampje, en dat die sukkels in de rij achter ons met de muziek met veel te harde bas erin waarschijnlijk onze bestelling kregen, en hoe we daarom moesten lachen. Maar ik weet niks meer over Fransen redden. Helemaal niks! Ik ben door mijn recente oproepen gegaan op mijn telefoon, maar geen telefoontjes van of naar Fransen, die hulp zochten voor een plannetje! Ik heb mijn broek nagekeken, en geen moddervlekken op de knieën van toen we de moffen aanvielen in de loopgraven bij Verdun. Ik denk dat “wij” helemaal geen drol hebben uitgevoerd behalve sportbloopers kijken terwijl we ons lazarus zopen. Ik denk dat “wij” onze stomme bek dicht moeten houden!'”

Aan de woorden van Doug hoeft doorgaans, en ook nu, weinig toegevoegd te worden. De huidige generatie doet niets anders dan lui internetten, in de supermarkt kiezen tussen duizenden totaal overbodige producten, bijna vier uur per dag belachelijk domme televisie kijken, sportbloopers, So You Wanna Be Something, MTV, Ik Hou Van Holland. Zelfs het NOS-journaal is de laatste jaren om te huilen verlaagd tot het niveau van de voor élke idioot gedeelde gemeenschappelijke deler. We steken ons in schulden die we niet kunnen aflossen, zeiken overal over en vooral over belastingen, maar vertrouwen zo'n beetje alles toe aan de overheid en geven die ook de schuld van elke scheet die misgaat in de samenleving, hebben 'persoonlijke verantwoordelijkheid' al decennia het raam uit geschoven en leven al met al een merkwaardig en treurniswekkend nihilistisch, hedonistisch en hoogmoed-voor-de-val-bestaan. Wij, eighties-tot-zeroes-watjes, óórlogen winnen? Als je ze wint door mee te leven met Hollywoodproducties over de mannen die daadwerkelijk iets wonnen, dan winnen we allemaal WO2 bij elke nieuwe HBO- en Spielberg-productie weer. Maar alleen het idee al van moderne mainstreamiPhoneFacebook2.0YouTubeSBSTwitter-koopzieke emotionele puddingjeugd in een Verdun- of Stalingrad-achtige situatie, doet me haast in mijn broek zeiken van het lachen.

Daarnaast klopt er zoals gezegd geen enkele drol van het statement, überhaupt. Al had de Amerikaan die op die ene foto de hand schudt van een Russische soldaat in Berlijn, exact hetzelfde geroepen, dan nog was het eenvoudigweg niet waar geweest. Amerika heeft in twee oorlogen zo lang mogelijk neutraliteit betracht, om voor beide oorlogvoerende partijen wapens te produceren en te bankieren, om geen extra kosten te maken qua leger, omdat de Amerikanen al sinds het presidentschap van James Monroe in de vroege 19e eeuw een beleid van “wij bemoeien ons niet met Europa, als Europa zich niet bemoeit met wat wij uitspoken in Noord- en Zuid-Amerika” handhaafden, en om een heleboel andere, begrijpelijke redenen. WO1 stapten de VS pas in toen het eind met de Russische Revolutie in het achterhoofd toch al naderde, en met dezelfde communistische sympathieën in Duitsland, Italië en elders was het van belang het 'democratische' bestuur van Europa te garanderen – om ideologische redenen, maar evenzo handel: de communisten hadden actief een broertje dood aan welk kapitalistisch land ook.

Hoewel Pearl Harbor de zaken enigszins veranderde, was ook in WO2 de militaire inzet in Noord-Afrika, Zuid-Italië en elders vrij beperkt tot men min of meer zeker wist dat het einde sowieso naderde. D-Day, op 6 juni '44, gebeurde pas toen het tij al volledig gekeerd was aan het Oostfront, toen eeuwenoude Duitse steden werden ontvlucht en/of uitgemoord om nooit meer Duits te worden, toen de Russen steeds meer wapens en tanks begonnen te fabriceren in een steeds hoger tempo, toen bleek dat ook dertig miljoen slachtoffers, een kwart van de bevolking, ze niet zou stoppen om uiteindelijk heel Duitsland, en wellicht ook de ten westen daarvan bezette gebieden, te 'bevrijden'.

Omdat Vichy-Frankrijk en de Britten en Canadezen alléén de invasie nooit (of met de Sovjets al aan de Noordzee, dus te laat) hadden kunnen bewerkstelligen, zijn de VS wel te danken voor D-Day, begrijp me goed. De redenen daarvoor zijn echter achteraf glashelder gebleken: niet zozeer het al dan niet fascistische bewind over onze landen deed de Amerikanen steigeren, maar het idee dat 'mainland Europe' voor eeuwig als handels- en oorlogspartner uit beeld zou verdwijnen. Dus werden er harde afspraken gemaakt: de Russen wat later Warschaupact ging heten, de Amerikanen de NAVO-landen. West tegen oost, met uiteindelijk een duidelijke scheidslijn van prikkeldraad en mijnenvelden in het midden. De Europese politieke situatie tot 1991 werd volledig ondemocratisch door drie regeringsleiders geregeld, maar de uitkomst van het hele verhaal blijft helder: van een bejaarde in een Amerikaans tehuis zou je hooguit moeten horen “If we hadn't saved your asses, you'd all be talking Russian now.”

En dan nog speelde vooral eigenbelang bij het “redden” van Europa een sleutelrol. Na WO1 onder andere de oprichting van de Volkenbond, na WO2 de NAVO, het Marshallplan, de VN, allemaal met de VS, hun economie, hun politiek, als spin in het web. Hoewel de kans op het ineenstorten van de euro en/of de EU je doet afvragen of de hegemonie van de VS, of breder na 66 jaar McDonaldisering en MTVialisatie, 'het Westen', onaangetast zal blijven de komende jaren, is de Westerse machtspositie ondanks de wereldwijde bevolkingsgroei in de afgelopen decennia verstevigd en uitgebreid, van kolonialisme via Freeman-kapitalisme met stromandictators die slecht staan op je VN-mensenrechten-cv naar het huidige corporatisme met in elk land een 'democratisch gekozen parlement' met een 'president', een nieuwszender en wat niet al. Al naar gelang dat 'democratisch gekozen parlement' naar de pijpen van de multinationals danst, worden ze gesteund als legitiem of niet. Het verschil tussen een pagina 24-zijkolomberichtje in het NRC over verkiezingsfraude in Corruptistan of voorpaginanieuws van een groep boze rebellen onder een dictator die er al 42 jaar zit, waarvan decennia met steun van het Westen, is nog altijd in één woord samen te vatten: economie. Winstbejag. Marktwerking. Kies maar uit.

Zolang de bauxiet maar goedkoop en ongestoord uit de Afrikaanse mijnen blijft vloeien, zal er heus niet ingegrepen worden als lokale stammenoorlogen resulteren in gruwelconflicten met uiteindelijk miljoenen doden. Als een dictatoriaal bewind béide 'onze' bedrijven toelaat én een hele provincie van z'n land wil ontvolken met wapens die 'wíj' aan 'm hebben verkocht, moet-ie dat vooral doen (Indonesië, 1979). Zet je 'ons' echter internationaal voor lul (Iran, 1979) of kunnen 'we' je misbruiken als politieke marketing tegen de aartsvijand 'communisme' (Cambodja, 1979), dan ben je voor eeuwig de aartsvijand. Behalve als Reagan met je onderhandelt (Iran, 1981) of je wapens wilt kopen om Russen mee stuk te schieten (Afghanistan, 1979-89). Maar met die feiten slaan 'we' niet trots elke discussie dood. “If we hadn't saved those Afghan asses back in '79, the Twin Towers might well still have been...” Oeps. Shht.

Je zou je achteraf zelfs af kunnen vragen of, als de VS niet (waarschijnlijk terecht) hadden gevreesd dat de Sovjets pas bij de Atlantische kust met hun opmars zouden stoppen, een uiteindelijke wapenstilstand en acceptatie van een deel van Europa onder Duits bestuur als mogelijkheid op tafel heeft gelegen in de onderhandelingen destijds, zeker als daar meer economisch gewin in zou zitten dan in oorlogvoering. Hoewel Orwell 'vasteland-Europa' bij de Sovjet-achtige, Mongoolse hordes van Eurazië indeelde, werd indertijd – zeker tot Pearl Harbor, wellicht nog tot het keerpunt richting onbetwistbare Russische overwinning in 1943 – hoogstwaarschijnlijk gespeeld met die gedachte.

Aan de andere kant betekent fascisme (o.a.) een nauwe samenwerking van overheid en (lokaal) bedrijfsleven, dus zullen de VS mét ingrijpen toch meer tv's, auto's en koelkasten hebben kunnen verkopen dan zonder. Onder fascisme hadden de huidige Duitse elektronica- en autogiganten al die producten geproduceerd. En 300.000 doden is, zoals ik al vaker schreef, getalsmatig in WO2-termen een natte scheet, waarbij in vergelijking de Britten buikloop hadden, Duitsers nog decennia boven de pot hingen, Polen hun ingewanden eruit scheten en van Russen niet veel meer overbleef dan één grote, stinkende pulp van treurnis.

Zelfs Hitler zag kapitalisme als een véél minder groot gevaar dan de joden (hoewel die natuurlijk in zijn optiek weer 'het kapitalisme bestierden') en Het Rode Gevaar. Die haat en angst voor communisme werd aan de andere kant van de grote plas gedeeld. Met het gedrag van de VS (en, door niet in te grijpen en bijzonder vaak te helpen en te steunen, de hele Westerse internationale gemeenschap) sínds WO2 in het achterhoofd, van het toelaten van de massamoord op en gedwongen verhuizing van 15 miljoen Duitsers tot het de-andere-kant-op-kijken bij de massamoord op Timorezen, lijkt er, zodra winst en macht erbij komt kijken niet zo veel meer over te blijven van onze Verlichte idealen van democratie, broederschap, gelijkwaardigheid en mensenrechten.

Saddam wilde met zijn oliehandel overstappen op de euro, Chavez wilde de olie nationaliseren, in Afghanistan werden in de jaren negentig bruikbare grondstoffen ontdekt met een waarde van ettelijke duizenden miljarden dollars, de Fransen werd twee weken voor hun militaire campagne een groot deel van de Libische olieproductie beloofd én Gadhafi had plannen voor een pan-Afrikaanse munteenheid; achter alle conflicten waar 'we' ingrijpen (en, vaak nog tekenender, de honderden waarbij níet ingegrepen wordt) schuilt die eeuwige dollar, de euro, van de benzine bij het pompstation tot de goedkope gympies in de sportwinkel, en blijven geld, invloed en macht, (en daarmee weer geld), de eeuwige en constante drijfveren.

Zie dit stuk zéker niet als een 'was er maar níet ingegrepen in WO2'-verhaal. Ik verkies nog altijd graag de VS boven Nazi-Duitsland, de VSSR, China, Frankrijk of welk land ook. En we hebben het goed hoor, begrijp me niet verkeerd: we zijn rijker, nihilistischer, individualistischer, consumentistischer, vreedzamer en bereisder dan ooit tevoren. Het blijft alleen van nut om uitspraken als “zonder ons waren jullie aan de duivel/Duiters/Russen/terroristen overgeleverd” enigszins te relativeren, ook nu nog, wellicht zeker nu, aangezien het nog steeds openlijk de vraag blijft of 'Het Systeem' het huidige en komende jaar zal overleven. Met Vietnam (3 miljoen doden of meer), Irak (min. 1), Indonesië (min. 1), de hele Zuid-Amerikaanse toestand in de 70s en 80s (rond 1 milj.), Korea, Laos, Cambodja, Kongo en een hele rits aan andere staten, conflicten en dictatoriale bewinden met honderdduizenden of miljoenen doden op hun kerfstok, kun je je 66 jaar na dato inmiddels voorzichtig afvragen of de impliciete en expliciete steun aan dat soort bewinden evenveel doden heeft veroorzaakt als Hitlers 15 miljoen, of dat het daar al overheen is en je richting Stalin, Mao en de Spaanse Griep moet gaan denken.

Maar “if we hadn't saved your asses”? Kom nou. Om te spreken met een Duitse elektronicagigant: ik ben toch niet gek?

On D-Day, the United States primarily saved their own asses.