De volledigheid is vol ledigheid
Ook ondergetekende is in korte tijd zo aan het internet verslingerd geraakt dat ik me lichtelijk ontheemd voel als er een ADSL-storing is. Het is een machtig medium, de encyclopedische kennis die ik met bloed, zweet en tranen sinds mijn vroegste jeugd heb proberen te bereiken vind ik in een paar muisklikken op mijn scherm terug, bliksemsnel en zonder na te denken. De opperste wijsheid ligt zomaar onder mijn handbereik. Al wat men ter wereld weet, wordt vrijwel unaniem en zonder noemenswaardige vertraging op een of andere webpagina gezet die ik kan raadplegen. De huidige stand van zaken wordt elk moment aangepast en ik blijf daardoor compleet bij de tijd.
De volledigheid van beschikbare bronnen is volmaakt en het enige wat ik hoef te doen is de kennis in mij op te nemen. Maar daar schort het me vaak aan. Ik mis de energie om het te bevatten, laat staan om het in een daad om te zetten. Alles wat ik in me opneem zit me meer in de weg dan dat het me helpt. Om de volledigheid echt te kunnen ervaren moet ik innerlijk leeg zijn, mijn hersenen moeten niet zelf meer denken, maar zich laten denken. Mijn zintuigen moeten niet meer zelf waarnemen, maar in hun waarnemingen worden geleid. De verzadiging die het internet biedt kan alleen ten volste door mij worden ervaren door volledig leeg te zijn.
Ware originaliteit ligt nochtans in het nieuws dat je zelf weet te maken. Dat doe je door iets aan of in de wereld te veranderen, door actief en creatief te zijn. Maar door de toevloed aan gelijksoortige uitingen en de overvloed aan gegevens wordt iedere poging in die richting snel in de kiem gesmoord. Het wereldwijde web is geen blauwe hemel die de aarde omspant en dromen verwerkelijkt maar een kleverig rag dat aan je plakt als lijm. Je kunt alleen iets verwerkelijken en toevoegen door dat spinsel kapot te trekken, maar soms put dat je alleen maar uit en word je helemaal omringd door dat plakkerige spul als in een cocon. Je hebt je handen niet meer vrij. De overdaad slaat dood en geeft je een hopeloos gevoel, alsof je hier als mens op fundamentele wijze tekortschiet. Door de bomen is het bos niet meer te zien, je verdwaalt, weet geen richting meer, je mist een doel, een allesverbindende motivatie om iets te doen.
Het internet maakt ieder ding vrijwel oneindig. Tik het maar in in de zoekbalk van Google, een term als 'kat' levert 15.700.000 webpagina's op, het is ondoenlijk die allemaal te raadplegen. Je laat Google de keuze bepalen door de eerstgenoemde pagina's te bezoeken, wat inhoudt dat je achter de massa aanloopt, want het aantal hits bepaalt grotendeels de volgorde van de opsomming die Google of een andere zoekmachine geeft. Je mist ook het geduld om verder na te denken, meer zoektermen toe te voegen, of andere invalshoeken te kiezen.
Het internet heeft het ook mogelijk gemaakt met allerlei mensen wereldwijd in contact te komen. In het begin vond ik dat leuk, maar inmiddels zie ik in dat de versnelling van kennismaking gevaarlijk is en vaak even abrupt tot breuken leidt. Binnen een week kun je elkaars levensverhaal uitwisselen via mail of chat, een vertrouwdheid veronderstellend die je vroeger misschien maanden, zo niet jaren geduldig omgaan kostte. Zo duurde het ook maanden en soms jaren voor je er achter kwam dat de persoon uiteindelijk geen vriend voor het leven of de zo lang begeerde relatie van je was. Nu is het vaak binnen een uur gepiept.
De volledigheid van het internet is vol ledigheid: de virtuele wereld schiet op alle fronten tekort als het om het exploreren van de werkelijkheid gaat. Je kunt alles te weten komen van een stad als Parijs, maar om de stad te beleven zul je ernaartoe moeten reizen en de sfeer in het echt moeten proeven. De overdadige kennis bruuskeert de eerste indruk, ontkracht de spontane ingeving, verplettert de originaliteit met talloze referenties naar het al zoveel gedane, zovaak herhaalde. In opstand komen is meer dan ooit noodzakelijk om iets weer fris van de lever te durven zeggen. Het is de hoogste tijd om iets weer uit volle overtuiging te doen omdat het strookt met hoe je het leven wilt ervaren: niet als digitaal verlengstuk van het toetsenbord, maar als een mens van vlees en bloed, met echte vrienden en kennissen die de tijd voor je nemen en niet bij het eerste verkeerde woord dat je mailt of in een chat zegt afhaken.
Het internet maakt van ieder mens een kortdurende hype. En als je – waarvoor mijn dank – het geduld hebt gehad om dit te lezen zou ik willen zeggen: begin met leven! Het is voorbij voor je het weet!
