Tsjechië komt te vroeg
Na het uiteindelijk toch vrij teleurstellend verlopen EK en alle heisa rond wissels, trainers en spelers, moest Oranje een nieuwe start maken. Die kwam er onder Marco van Basten en zijn eveneens jonge, maar ambitieuze assistenten. Van Basten toonde bij zijn selectiebeleid aan lak aan namen te hebben. Kluivert, topscorer aller tijden, werd voor de eerste oefeninterland niet geselecteerd. Die aanpak had in ieder geval tot gevolg dat “het volk” opeens weer positiever tegen Oranje aan ging kijken. Kluivert stond, al dan niet terecht, een beetje model voor de van de gewone mensen vervreemde voetbalmiljonair zonder beleving. Dan zat het met gretige debutanten als Castelen en John wel anders.
Van Basten predikt sinds zijn aanstelling het aanvallende voetbal. Nederland moet druk zetten op de opponent, vroeg storen en extreem de aanval zoeken. Wie daar niet in mee kan of durft zal afvallen. Verdedigen met een enorme ruimte in de rug, middenvelders die durven aan te sluiten, vleugelspitsen die een actie moeten maken. Het doet denken aan de nostalgische tijden van vroeger, toen Nederland met die huisstijl indruk maakte in de hele wereld. Zonder iets noemenswaardigs te winnen in landenverband overigens.
Hierbij gaat Van Basten uit van een 4-3-3 systeem. Daar selecteert hij naar. De selectie van Castelen is op basis van wat hij had laten zien bij ADO Den Haag en de voorbereiding van Feyenoord nog steeds nauwelijks te verdedigen, maar tegen Zweden speelde hij een goede wedstrijd. Het is ook gevaarlijk van Van Basten om nuttige clubvoetballers als Van den Bergh, Kromkamp, Boulahrouz en Denneboom op te roepen, maar het is tevens een signaal aan iedere Nederlandse voetballer dat prestaties, waar dan ook geleverd, lonend kunnen zijn.
Nu heeft Van Basten één probleem. De eerste tegenstander in de WK-kwalificatiereeks is aankomende woensdag Tsjechië. De Tsjechen zijn een beetje de angstgegner van Nederland. Een prima ingespeelde ploeg, die op het EK zelfs een achterstand van 2-0 tegen Oranje wist om te buigen in een 3-2 zege. Als je die wedstrijd nog eens bekijkt, zie je dat de aanpak die Van Basten predikt effectief zou kunnen zijn. Nederland kwam toen flitsend uit de startblokken en overrompelde de Tsjechen, mede door een wervelende Robben. Na rust kantelde de wedstrijd echter, mede door ‘de wissel’.
Voor het Oranje in opbouw lijkt een hernieuwde kennismaking met de Tsjechen op een slecht moment te komen. Uiteraard zal Nederland nu ook vol op de aanval moeten gaan spelen, want de defensie van de Tsjechen is het zwakste deel van de ploeg. Bovendien is dat bij Nederland net zo zeer het geval. Dat zal Van Basten moeten verbloemen door extreme pressie. Hem kennende gaat hij dat ook doen.
Daarin schuilt het grote gevaar van deze eerste interland, die gelijk cruciaal is. Een zege geeft vertrouwen, zowel aan de spelers als aan de mensen. Een nederlaag zet je al direct op een achterstand, hetgeen in de kwalificatiereeksen voor het laatste WK en EK gelijk onoverbrugbaar werd. De Tsjechen, met hun geslepen coach, zullen rustig afwachten hoe Oranje aan gaat vallen en via de balvaste Koller en de pijlsnelle en beweeglijke Baros proberen Oranje pijn te doen op de zwakste plek.
Daarom wil ik Van Basten iets op het hart drukken. In zijn contract staat namelijk wel dat het missen van het WK geen gevolgen hoeft te hebben, maar Nederland mag daar niet ontbreken. Het is in Duitsland, dus de fans kunnen massaal afreizen, en we hebben het vorige WK ook al gemist. De romantische opvattingen van Marco zijn schitterend, zeker als ze goed uitgevoerd worden. Maar Marco, stel dat we straks na 80 minuten met 1-0 voor staan… Zou je dan voor één keer, in het landsbelang, het realisme boven het idealisme willen prevaleren? Als je straks een jaar bezig bent en het systeem ingeslepen is, dan is het anders. Nu gelden andere wetten. Niemand zal het je kwalijk nemen als je tien minuten van je visie afwijkt om een dergelijke wedstrijd te winnen. Sterker nog, je immense populariteit zal alleen maar groeien! Dus, Marco, kijk desnoods even de andere kant op. Denk aan je generatiegenoten Koeman, Gullit en Rijkaard, die zich daar ook niet voor schamen. De interland tegen de Tsjechen komt te vroeg, maar bedenk dat een inhaalrace altijd te laat komt.
