Hoe Gullit en Van Basten bedankten voor Oranje

Ruud van Nistelrooy is er dit weekend nog niet bij als het Nederlands Elftal oefent tegen Zuid-Korea. Maar dat Ruud terug komt in Oranje staat intussen vast. Bedanken voor Oranje. Het kan de beste overkomen en zeker rond de datum van 1 juni.

Rondom het afzeggen van Gullit ontstond er in 1994 een ware mediahype. Het afzeggen van Van Basten is eigenlijk altijd onbekend gebleven.

Van Basten zei eigenlijk af voor het EK van 1988. Het EK waar hij uiteindelijk op uitblonk. Maar waarom was de huidige bondscoach er dan bijna niet bij?

Op 1 juni 1988 krijgt de toenmalige spits van AC Milan een psychologische dreun te verwerken als bondscoach Rinus Michels tijdens een vriendschappelijk duel met Roemenië kiest voor John Bosman. Van Basten mag slechts een half uur meespelen en dan ook nog als linksbuiten. Van Basten voelt zich vernederd door Michels. De grote Van Basten, van AC Milan, niet in de spits, maar als linksbuiten?

Helemaal vreemd is de keuze van Michels overigens niet. Van Basten is nauwelijks fit uit zijn eerste seizoen bij Milan gekomen. John Bosman lijkt de man in vorm. Na de wedstrijd komt Van Basten toevallig Johan Cruijff tegen. Het advies van zijn leermeester is helder: hij moet zijn plaats opeisen en niet met zich laten sollen. In een opwelling besluit Van Basten vlak voor het het EK te bedanken voor Oranje.

Bondscoach Michels bewaart de rust. Michels zorgt ervoor dat de pers geen lucht krijgt van de affaire. Michels gaat niet tegen Van Basten in, maar schakelt assistent Nol de Ruiter in. "Ga jij eens met die Basten praten", zegt Michels tegen zijn assistent.

De Ruiter kent de familie Van Basten al lang. Hij laat de teleurgestelde spits naar Zeist komen. "Weglopen heeft geen zin. Je moet gewoon doorgaan. Je kansen komen wel", stelt De Ruiter.

Van Basten laat zich binnen het kwartier overtuigen en komt terug op zijn besluit. Michels steekt zijn hoofd om de hoek en schudt de voetballer de hand. Een garantie op een basisplaats krijgt Van Basten niet, maar enkele weken later is hij de ster van Europees kampioen Nederland. Zonder Van Basten aan de start wordt de eerste wedstrijd met 1-0 verloren van de Sovjet Unie. Mét Van Basten wordt de Europese titel behaald.

Ruud Gullit gaat vlak voor het WK van 1994 weg bij het Nederlands elftal. Hij verlaat vlak voor de laatste oefenwedstrijd tegen Hongarije het trainingskamp. Bij het begin van de voorbereiding op WK ’94 duidt nog niets op een dreigende breuk tussen Gullit en het Nederlands Elftal.

Gullit is bijzonder scherp gearriveerd bij Oranje. Mr Dreadlock is in vorm. Hij heeft als spits een goed jaar gedraaid bij Sampdoria. Dick Advocaat ziet Ruud Gullit graag diep in de spits opereren. Gullit had eerder afscheid genomen van Oranje omdat Dick Advocaat hem toen verbannen had naar rechts. Maar daarvan is nu geen sprake. Advocaat en Gullit hebben goede afspraken gemaakt. De omstandigheden lijken ideaal.

Gullit heeft echter grote problemen met de offensieve speelwijze van het Nederlands Elftal. Opgevoed met het Italiaanse realisme, ziet Gullit een driemansverdediging en een viermansmiddenveld niet zitten. Na de wedstrijd tegen Quick Boys is voor Gullit de maat vol. Zelfs tegen de amateurs uit Katwijk ziet Gullit gaten in de verdediging ontstaan. "In de Amerikaanse hitte zo spelen is pure zelfmoord", zegt Gullit.

De uitspraak van Gullit irriteert Advocaat die zijn spelers heeft opgedragen niet over tactiek te praten met de pers. Gullit houdt zich echter in het geheel niet aan deze regel van de bondscoach. Tegen Voetbal International laat hij zich later ontvallen dat hij het "dit trainingskamp nog even aankijkt, maar wellicht zijn conclusies trekt. Het gevoel is er nog niet", zegt Gullit.

Oranje speelt dan een vriendschappelijke wedstrijd tegen Schotland volgens het Ajax-systeem. Gullit start in de spits. Echt in het spel komt hij niet. In de rust vraagt Gullit om een wissel. Voor de wedstrijd is andermaal afgesproken dat er niet over de tactiek wordt gesproken na de wedstrijd. Gullit houdt zich opnieuw niet aan de afspraak. "Te aanvallend", zegt de voetballer voor de camera’s.

Een paar dagen later krijgt een verbaasde Advocaat een telefoontje van Gullit. "Trainer ik ga niet mee naar het WK", luiden de woorden van de aanvaller.

De bondscoach is verbijsterd. Hij verzoekt de speler er in elk geval nog een nachtje over te slapen. Gullit is niet van zijn standpunt af te brengen. Achteraf beseft Advocaat dat hij op dat moment misschien een foutje heeft gemaakt. "Ik was niet erg scherp. Ik had meteen naar hem toe moeten gaan. Dat heb ik niet gedaan", zegt hij jaren later in het boek 'Een elftal bondscoaches'.