Lang leve de trein, maar niet hier
De afgelopen week is weer eens pijnlijk duidelijk geworden hoe afhankelijk we zijn geworden van vliegverkeer. Er was slechts één vulkaanuitbarsting nodig om het Europese vliegverkeer volledig plat te leggen met alle gevolgen van dien, terwijl het helemaal niet zo moeilijk is om een alternatief te vinden. De trein!
Helaas heeft Europa hier als continent collectief gefaald. Om alle mogelijke problemen met onze eigen NS en vooral prorail te vinden, hoef je niet verder te kijken dan deze columnhoek. Er is al veel over gezegd en er zal vast nog veel meer over gezegd worden want hoewel er steeds beterschap wordt beloofd, blijkt elk seizoen weer dat de problemen van een jaar eerder niet zijn opgelost. Nu heb ik zelf weinig ervaring met het treinverkeer in de rest van Europa maar daar schijnt het nog vele malen erger te zijn dan hier. Dat de Britse spoorwegen, enkele jaren geleden, de NS om hulp hebben gevraagd om hun dienstregeling op orde te krijgen spreekt boekdelen.
Als lichtend voorbeeld dat treinen wel op tijd kunnen rijden, wordt steeds Japan aangehaald. Geheel terecht dus laat ik dat dan ook maar eens doen. De afstand tussen Tokyo en Kobe is 590 kilometer. Ik kies juist dit traject omdat deze afstand vrijwel gelijk is aan het traject Amsterdam – Berlijn. Met de Japanse hogesnelheidslijn wordt deze afstand in 2 uren en 41 minuten afgelegd. De trein vertrekt meerdere malen per uur vanuit Tokyo en het basistarief voor een kaartje is ongeveer € 72,50. Deze trein is stil, schoon en als je het comfort van deze trein vergelijkt met een Mercedes, dan is de ICE te vergelijken met een Trabant. Voor het traject Amsterdam – Berlijn gelden echter hele andere cijfers. Als ik vandaag met de trein naar Berlijn zou willen vanuit Amsterdam, dan betaal ik hiervoor tussen de € 119,- en € 145,-. Er vertrekken 3 treinen over de hele dag, die mij vervolgens 6,5 uur laten in Berlijn kunnen afleveren. Helaas is dit dus geen 6,5 uur in een Mercedes maar in een Trabant. Geen goede beurt dus voor de Europese treinen.
Gelukkig kan het wel, voor ongeveer 70 euro van Amsterdam naar Berlijn in 2,5 uur. Dan neem je hier simpelweg het vliegtuig. Hoewel, simpel? Je moet natuurlijk wel een paar uur van tevoren aanwezig zijn op het vliegveld om in te checken. Nadat je deze wachttijd gelaten hebt doorgebracht in een aantal tax-free shops, moet je bij de douane je bagage laten controleren. Per ongeluk nog een flesje drinken bij je? Dan mag je die gelijk inleveren maar niet getreurd, in het vliegtuig kun je voor een luttele 3 euro een nieuw bekertje drinken kopen. Na je bagage ben je zelf aan de beurt. Zakken leegmaken, riem af, horloge af, telefoon in een apart bakje en maar hopen dat de metaaldetector niet afgaat op de metalen ringetjes in je schoenen waar je veters doorheen lopen. In het gunstigste geval kun je daarna weer verder lopen naar de volgende wachtruimte, waar je nog eens een uur moet wachten. In het ongunstigste geval wordt er door de beveiligingsbeambte geconstateerd dat je prostaatkanker hebt. Als er dan eindelijk wordt omgeroepen dat iedereen aan boord moet gaan, is dat een mooi moment om te bedenken dat je met een Japanse trein al in Berlijn op een terras had kunnen zitten.
Binnen de landsgrenzen vind ik het Nederlandse treinverkeer best goed geregeld. Natuurlijk gaat er wel eens iets mis maar over het algemeen wordt dat ook goed opgevangen door de NS. Vooral als je bedenkt dat de dichtheid van het Nederlandse spoorwegennet en de bezetting hiervan het hoogste ter wereld is. Ook in Schiphol is flink geïnvesteerd. Dat moest ook wel, want dat is de enige manier om op fatsoenlijke wijze in het buitenland te komen. De spoorwegen lijken op Europees niveau een overblijfsel te zijn uit de industriële revolutie. Luchttransport was de toekomst en heeft zijn sporen ook verdiend. Vliegen is veilig, snel en betrouwbaar gebleken. Helaas is er op Europees niveau niet het nodige gedaan om een goed werkend back-up systeem op te zetten in de vorm van een snel treinennet tussen de verschillende hoofdsteden. Het leek niet nodig te zijn. Tot de afgelopen week.
Voor snel vervoer over zeer lange afstanden, vooral over water, is er niets beters te bedenken dan het vliegtuig. Voor kortere afstanden is een goed alternatief geen overbodige luxe. Het blijkt nu wel weer hoe kwetsbaar het logistieke systeem kan zijn, zelfs al zijn de huidige omstandigheden uitzonderlijk. De technologie is voorhanden om hiervoor te zorgen maar de wil lijkt steeds te ontbreken. Als de verwachting is dat een dergelijk project net zo’n drama gaat worden als de aanleg van de betuwelijn, kan ik me dat ook wel voorstellen, maar het kan toch niet zo zijn dat er binnen Europa onvoldoende middelen, kennis en vaardigheid voorhanden is om zoiets goed aan te pakken. Op elk voorstel in deze richting zal protest komen van burgers die zo’n trein niet langs hun huis willen hebben, er zal protest komen van milieubewegingen die het leefgebied van een bedreigd plantje of beestje willen beschermen, er zal daadkracht nodig zijn vanuit te politiek maar als er iets voortkomt uit de hele Europese politiek hoop ik dat dit het gaat worden.
