FOK!toen: 14-11-1957 vliegramp in Bussum

Op donderdag 14 november 1957 rond 11.30 uur maakte op de vliegbasis in Soesterberg Rezk Mohamed, een 25-jarige Amerikaanse piloot van het 32nd TFS Wolfhounds squadron, zich gereed voor een oefenvlucht in zijn F100 Super Sabre.  Deze vlucht zou het de derde keer zijn dat hij zichzelf met een schietstoel boven Nederland uit een Super Sabre zou moeten redden.

F100 Super Sabre

In oktober 1956 vloog Mohamed met een F100 Super Sabre boven de provincie Noord-Brabant toen hij door motorstoring gedwongen werd zijn vliegtuig te verlaten. Hijzelf kwam ongedeerd neer terwijl zijn vliegtuig bij Oosterhout in het Wilhelminakanaal stortte.

Op 28 oktober maakte hij vanaf de vliegbasis Soesterberg een oefenvlucht met een F-100 Super Sabre. Boven Friesland moet hij wegens brandstofgebrek wederom per schietstoel zijn toestel verlaten. Hij kwam ongedeerd terecht in een weiland terwijl zijn vliegtuig in het IJsselmeer stortte.

Ditmaal zou het veel erger eindigen.

Na het middaguur steeg Mohamed op. Op nauwelijks 400 meter hoogte drong er rook en vuur de cockpit binnen. Na het opzetten van zijn zuurstofmasker en het afwerpen van de externe brandstoftank zette hij koers terug naar de vliegbasis voor een noodlanding. Tijdens het inzetten van de landing schroeide de slang van zijn zuurtsofmasker door en laaide door de vrijkomende zuurstof het vuur in de cockpit op. Omdat hij niks meer zag en daardoor niet op zicht kon landen besloot Mohamed om zijn schietstoel te gaan gebruiken. Daarvoor liet hij de Super Sabre naar een grotere hoogte stijgen. Boven Hilversum draaide hij het toestel richting IJsselmeer, gaf via de radio de laatste informatie door aan zijn basis en activeerde zijn schietstoel. Voor de derde keer binnen 14 maanden hing hij aan een parachute boven Nederland.

Hij zag zijn toestel richting IJsselmeer verdwijnen en was overtuigd dat het toestel in het water zou crashen. Zelf landde hij op het dak van een rusthuis aan de Boslaan in Hilversum. Hij klauterde van het dak, belde vanuit het tehuis eerst zijn vrouw en daarna zijn basis. De schietstoel sloeg een gat in het dak van een woning aan de Coehoornstraat in Hilversum en vernielde daar de keuken en wc. 

Het vliegtuig stort neer

De Super Sabre maakte zijn onbemande vlucht naar het IJsselmeer niet vol. Het vliegtuig raakte al snel na het verlaten door de vlieger in een duikvlucht naar de grond en stortte neer op het terrein van de kolonel Palmkazerne in Bussum.

Op dat moment liepen 4 net afgeloste militairen tussen de manschapsgebouwen 2 en 3 door. De Super Sabre stortte tussen de 2 gebouwen neer. 4 soldaten waren op slag dood. In het gebouw kwam een wachtmeester om het leven en werden 2 wachtmeesters zwaar gewond, één dusdanig dat hij 4 maanden later alsnog overleed.

Het neergestorte toestel sloeg een grote krater in de grond. De tanks van de Suber Sabre zaten nog bijna geheel vol met kerosine. Een enorme vuurbal zette de twee gebouwen in brand.

Ooggetuige Ben Zwerink vertelt in 2004: Het vliegtuig crashte om 13.08h en kwam neer onder in de linkerhoek van het laatste gebouw aan de linkerkant van de appélplaats (tegenwoordig gebouw 3). De kerosine zorgde ervoor dat het gebouw grotendeels in brand vloog. Drie Wachtmeesters, Eenkhoorn, Van Helde en Ekhart waren samen op de onderofficierskamer boven het inslagpunt bezig met de voorbereiding van een punt50-les die na het middagappèl gegeven zou worden. Door de heftigheid van de klap brak de betonvloer af en zowel Van Helde als Ekhart zijn naar beneden gegleden in de ontstane krater. Ze liepen als brandende fakkels op de appèlplaats waar ze zijn opgevangen en verzorgd. Helaas is Van Helde na circa vier maanden alsnog in het hospitaal in Utrecht aan zijn brandwonden overleden. Wachtmeester Eenkhoorn kreeg een stuk van het vliegtuig door zich heen, sloeg achterover op een bed en is daar verbrand. Ik heb hem moeten identificeren op dat bed. Op het moment van de inslag liep ook de aflossing van de wacht op hetzelfde punt. Zij waren de andere slachtoffers. Ze waren volkomen verminkt, ze kunnen onmogelijk nog beseft hebben wat er gebeurde.  

Ooggetuige Henny Ditzel vertelt in 2007: 14 november 1957 een paar minuten over 1 uur ’s middags. We waren net terug van een oefening en nog bepakt en bezakt. Een enorme knal klonk door de kazerne. Helm weer opgezet, we vlogen naar buiten om te kijken wat er was gebeurd. Geen flauw idee had je van wat er gebeurd was. Gebouwen in brand, militairen die we uit het raam zagen springen, de klok op een gebouw die stil was blijven staan op 8 minuten over 1. Er was een groot gat in het exercitieterrein en er was een enorme ravage. Er was een straaljager neergestort op de kazerne! Omdat de motoren al uit waren had niemand hem aan horen komen. De piloot was er al uitgesprongen.

Ooggetuige Frits van den Broek vertelt in 2005: Op het moment van de crash was er inderdaad geen enkele officier in de kazerne. Hulde aan de sergeants van toen die meteen ingrepen en hulde voor de brandweerkorpsen uit Crailoo die onmiddellijk ter plaatse waren. De 4 omgekomen mannen van het wachtpersoneel waren mijn kameraden van onze kamer. We hebben als kamergenoten hun begrafenissen (met militaire eer) bijgewoond. Dat heeft me toen erg aangegrepen, zoiets vergeet je je hele leven niet meer. Ikzelf heb toen mazzel gehad dat ik niet op wacht stond. Als het toestel tijdens het middagappèl was neergestort was de ramp niet te overzien geweest.

De heer Majoor uit Bussum vertelt in 2007: mijn vader was als vrachtwagen-chauffeur werkzaam bij de firma W. de Boer uit Huizen. Hij reed over het kazerneterrein. Op dat moment sloeg op minder dan 5 meter naast hem de straaljager in. Hij is volkomen versuft uit zijn wagen gekomen, zijn haren waren verzengd, maar in feite mankeerde hij niets!! Op de foto is goed te zien dat zijn vrachtwagen een enorme klap heeft gehad en op de rand van de inslagkrater staat. Ik was toen  9 jaar oud en weet nog dat mijn vader thuis kwam en alleen maar stamelde "jullie willen niet geloven wat mij vandaag overkomen is". En inderdaad, als je de foto bekijkt en de schade ziet is het ongelofelijk dat mijn vader er heelhuids afgekomen is, hij heeft die dag een bijzondere beschermengel op zijn schouder gehad.

De straaljager crashte vlak voor de vrachtwagen

Op het moment dat Mohamed de Super Sabre verliet stond bij het Bussumse stadhuis de bode buiten. De bode was tevens lid van de Bussumse brandweer. Hij zag aan de rook dat het toestel in nood was en merkte op dat het toestel snel begon te dalen. Achter het stadhuis was een dependance van de brandweer. De bode wachtte niet af of het toestel neerstortte, hij rukte meteen uit in de richting waar de straaljager heen vloog en was al op het kazerneterrein op dezelfde tijd dat bij de brandweerkazerne de eerste meldingen van het ongeluk binnenkwamen. Ook de rest van de Bussumse brandweer arriveerde spoedig met al haar materieel.

Op de kazerne was ook een burgerbeambte aanwezig, de 45-jarige G. Schouten, schoonvader van Rezk Mohamed. Hij ging op de klap af en herkende aan de brokstukken de straaljager als een Super Sabre. Hij wist dat zijn schoonzoon die dag een oefenvlucht met een Super Sabre moest maken. Schouten rende weer naar binnen en belde zijn dochter in Loosdrecht. Die had net de hoorn neergelegd na het telefoontje van haar man. Schouten vernam dus van zijn dochter dat de neergestorte straaljager inderdaad het vliegtuig van zijn schoonzoon was maar dat deze ongedeerd was.

De Bussumse- en de kazernebrandweer waren bijna 2 uur bezig voor men de brand onder controle had. Naast de 5 dodelijke slachtoffers waren er 14 licht gewond en 2 zwaar. Twee manschapgebouwen hadden zware schade opgelopen. Nagenoeg alle ruiten van de kazerne waren gesneuveld. De klap van de neerstortende straaljager is te horen geweest tot in Hilversum, Naarden en Huizen. De rookwolken van de daarop volgende brand zijn te zien geweest tot in Baarn en Muiden. Familieleden van kazernepersoneel dat in de buurt van de kazerne woonden kwamen hevig ongerust naar de kazerne toe. Daar reden de ambulances en andere hulpvoertuigen af en aan. 

Een commissie onder leiding van de Amerikaanse brigade-generaal J.E. Roberts deed een onderzoek naar de oorzaak van de ramp maar heeft deze niet kunnen achterhalen. Uiteraard nam men ook in beschouwing dat Mohamed voor de derde keer in nog geen anderhalf jaar tijd een straaljager van 3,5  miljoen gulden per stuk had verspeeld, maar de commissie kon Mohamed geen enkele schuld aanrekenen en deed het af als louter toeval.