Lore

De Tweede Wereldoorlog. Het blijft een gevoelig onderwerp en daarmee een vrijwel altijd boeiend thema om in films te verwerken. Bijna 70 jaar na dato lijkt alles wel besproken te zijn, maar regisseuse Cate Shortland weet het toch over een enigszins vernieuwende boeg te gooien door de oorlog eens niet centraal te stellen. Ze etaleert titelkarakter Lore in haar weg naar zelfstandigheid en volwassenheid, vlak na het ten einde lopen van de oorlog, en spaart daarbij de harde feiten niet. Een thematiek die in Lore prima uitpakt.

Als de oorlog zijn einde nadert, beginnen de nazi’s te vrezen voor hun eigen hachje. De vader en moeder van Lore hebben een flink aandeel gehad in het kamp van Hitler en zullen daarvoor moeten boeten. Al snel verdwijnen zij uit het plaatje, niet geheel bekend wat er met ze gaat gebeuren. Met de kennis die de kijker heeft van de historie, acht Shortland de kijker in staat hier zelf wel invulling aan te kunnen geven. Een goede keuze.

In Lore gaat het namelijk niet om het oordelen over de oorlog. Meer gaat het erom wat een jonge meid nu ineens aan moet met de zorg voor haar zusje en drie broertjes, waarvan de jongste zelfs nog een baby is? Zou ze zich beseffen wat er straks met haar ouders gaat gebeuren en wat de impact van de nazipraktijken op haar toekomst gaat zijn? Shortland stelt vragen die tijdens de film niet volledig beantwoord worden, maar wederom wordt hierbij wel iets van het interpretatievermogen van de kijker geëist.

Deze relatief open benadering zorgt ervoor dat nergens een oordeel wordt geveld, zelfs niet wanneer Lore met haar antisemitische achtergrond voor de keuze wordt gesteld de hulp van een Jood al dan niet te accepteren. Tijdens haar zoektocht bewandelt ze daarmee letterlijk en figuurlijk een zware weg. Lore moet met haar broertjes en zusje van het Zwarte Woud naar Hamburg trekken, waar haar oma woont en waar ze geen hinder zouden moeten ondervinden van de vertroebelde gezinsreputatie.

Onderweg ondervindt ze aan den lijve wat de mentale, maar ook de fysieke gevolgen van het verleden zijn. Het gemankeerde gezin voelt zich gekweld, wordt ziek en lijdt honger. Ze moeten drempels zien te overbruggen waar ze op hun leeftijd nog niet eens mee geconfronteerd zouden moeten worden.

Maar Lore groeit gedurende de barre tocht. Ze neemt in zich op en doet wat nodig is en weet hiermee obstakels te overwinnen die haar sterke karakter symboliseren. De 20-jarige Saskia Rosendahl geeft de ontwikkeling van haar personage overtuigend gestalte, een prestatie waarmee de Duitse al een vijftal filmfestivalprijzen mee in de wacht sleepte. De schoonheid die haar uiterlijk en prestatie met zich meebrengen staan in schril contrast met de sombere omstandigheden.

De mentale en fysieke afbraken die de nasleep van de oorlog met zich meebrengen worden keurig in beeld gebracht, niet in de laatste plaats door de prachtige cinematografie. Samen met de subtiele score geeft dit de film zelfs nog een enigszins poëtische gloed mee. Het symboliseert de kracht van de film, waarbij schoonheid en gruwelen elkaar afwisselen en aanvullen. Helaas blijft de kijker enigszins op afstand tijdens de film, maar anderzijds zijn er al voldoende zware oorlogsdrama’s geproduceerd en valt deze keuze alsnog te billijken.

Wellicht zit er tegen het einde net een scène teveel in de film en inhoudelijk wordt misschien niet het volledige potentieel benut, maar Lore is onbetwist een sterk coming of age drama. Eentje waarbij de oorlog voornamelijk dient als achtergrond voor een karakterontwikkeling waarbij onschuld verloren gaat, die in een zeer aantrekkelijk jasje gegoten wordt. Cate Shortland is een regisseuse om in de gaten te houden.